Uroczystość Zwiastowania Pańskiego

Z e-ncyklopedia
Fresk z klasztoru w Asyżu

Ewangeliczny fundament święta i jego wyjaśnienie: „W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida, a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami». Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca». Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?». Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». Na to rzekła Maryja: «Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!» Wtedy odszedł od Niej anioł”. ( Łk 1, 26-38; przekł. „Biblia Tysiąclecia”, Poznań 2003).

Zacytowany wyżej opis zawiera następujące prawdy: (1) dziecko, którego przyjście zapowiedział anioł jest Synem Bożym, (2) jest on prawdziwym Bogiem (wraz z Ojcem i Duchem Świętym), (3) posiada ono dwie natury choć jest jedną osobą, (4) Maryja jest jego „prawdziwą” matką.

Kult

Święto ma więc charakter chrystologiczny (Zwiastowanie Pańskie), zawierający element mariologiczny (zaakcentowanie roli Maryi). Jak głosi Tradycja (św. Augustyn, De Trinitate), wydarzenie to miało miejsce 25 marca. Jednakże nie zachowały się przekazy sprzed V wieku potwierdzające tę datę. Również Egeria (IV w.) nie wspominała o obchodzeniu osobnego święta. W kazaniach Ojców Kościoła przed V w. akcentowano moment narodzin, wcielenia „Syna Bożego”, pomijając fakt zwiastowania. Jednakże już w IV wieku istniała w Nazarecie bazylika poświęcona temu wydarzeniu (D. Cambrol, Les églises de Jérusalem, Paris 1895). W Kościele wschodnim, pierwsze wzmianki o tej uroczystości pochodzą z VI wieku. Informacja o sposobie obchodzenia „Zwiastowania Pańskiego” znajduje się w dokumentach z 691(2) roku (Sobór w Konstantynopolu, In Trullo). W Kościele zachodnim najstarsza wzmianka o sposobie obchodzenia tego święta (procesja, której towarzyszył śpiew litanii) pochodzi od papieża Sergiusza I (zm. 701). W owym czasie powszechnie w Kościele uroczystość Bożego Narodzenia obchodzono 25 grudnia, stąd naturalnym było osadzenie święta Zwiastowania dziewięć miesięcy wcześniej. Data 25 marca nie była jednak jedyną datą. W liturgii nestoriańskiej (V w.) niedziele Adwentu nosiły nazwę Zwiastowania. Podobnie część biskupów, głównie z terenów dzisiejszej Hiszpanii, by zapobiec łączeniu radości świętowania z pokutą okresu Wielkiego Postu nakazała obchodzenie tej uroczystości 18 grudnia (X Synod w Toledo, 656 rok). Scenę z ewangelicznego opisu rozważa się odmawiając modlitwy „Zdrowaś Maryjo" oraz „Anioł Pański”.

Bibliografia

[Bénédictins de Paris], Vies des Saints et des Bienheureux, t. 3, Paris 1941, s. 537-541.