Tekst źródłowy strony Uroczystość Objawienia Pańskiego (Trzech Króli)

[[Plik:Objawienie1.jpg|300px|right|thumb|Pokłon Trzech Króli, autor: Pieter Aertsen]]
Pierwsze wzmianki o tym święcie pochodzą z IV wieku. W przygotowanym przez Orygenesa wykazie świąt chrześcijańskich (''Contra Celsum'') brak informacji na temat świętowania Objawienia Pańskiego. Również Klemens Aleksandryjski pisząc o Egipcjanach świętujących Narodzenie Pańskie oraz Chrzest Jezusa (''Stromata'') nie wspomina o tym  święcie. Dopiero Egeria (IV wiek) opisuje przebieg tego święta oraz obrzędy związane z oktawą. Przez pierwsze trzy dni kapłani oraz wierni gromadzili się na śpiewach i modlitwach w trzech bazylikach: w Betlejem oraz w Jerozolimie (Krzyża Świętego oraz Anastasis). Czwartego dnia organizowano procesję do kościoła Wniebowstąpienia, piątego dnia do domu Łazarza, szóstego na Syjon, siódmego do bazyliki Anastasis i ósmego do kościoła Krzyża Świętego. W Kościele Greckim w tym dniu obchodzono pamiątkę chrztu Jezusa (Grzegorz z Nazjanzu). Nosił on tam nazwę '' dnia światła ''. Był to dzień '' objawienia się '' Jezusa w momencie chrztu. Również Jan Chryzostom pod datą 6 stycznia pisał o święcie Chrztu Pańskiego, kiedy to błogosławiono wodę służącą do poświęcenia mieszkań. We wspomnianych przekazach brak wzmianki o pokłonie trzech mędrców. W kalendarzach koptyjskich pod datą 6 stycznia widniał napis '' dies baptismi santificati ''. W Kościele zachodnim, początkowo (IV wiek) w tym dniu obchodzono pamiątkę chrztu Jezusa (podobnie jak w Kościele wschodnim) ale również objawienia gwiazdy i przybycia Magów do Betlejem oraz cudu w Kanie Galilejskiej (m.in. św. Paulin z Nole, Polemius Sylvius, św. Maksym z Turynu). Z tego powodu w przekazach łacińskich mowa jest o '' Objawieniach Pańskich ''. Jednakże papież Syrycjusz w liście do Himeriusza, biskupa z Tarragony (385 rok) sprzeciwił się świętowaniu Chrztu Pańskiego pod datą 6 stycznia. Również [[św. Augustyn]] (V wiek) w '' Sześciu kazaniach na Święto Objawienia '' pisze jedynie o pokłonie magów jako jedynym wydarzeniu świętowanym 6 stycznia. Takie znaczenie temu świętu przypisują papież [[Leon I Wielki]] (V wiek) oraz [[Grzegorz I Wielki]] (VI wiek).

==Przekaz biblijny oraz Tradycja o pokłonie magów==

Wzmianka o tym wydarzeniu znajduje się w Ewangelii [[Św. Mateusz Apostoł|św. Mateusza]]: '' Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali: «Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać mu pokłon». (...) A oto gwiazda, którą widzieli na Wschodzie, szła przed nimi, aż przyszła i zatrzymała się nad miejscem, gdzie było Dziecię. (...) Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu pokłon. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę'' (Mt 2,1-2; 9b-10; 11; przekł. Biblia Tysiąclecia, Poznań 2003). W tradycji perskiej słowo '' mędrcy, magowie '' oznaczało przeznaczonych do posługi kapłańskiej. Jak podaje przekład ewangeliczny magowie przybyli ze wschodu, to znaczy z terenu znajdującego się na wschód od Palestyny. W tradycji Kościoła syryjskiego oraz Ojców greckich podano Persję jako kraj pochodzenia magów. Podobnie w malowidłach w katakumbach przedstawiano ich w strojach perskich. Również natura złożonych darów (złoto, kadzidło i mirra) przemawia za Arabią jako miejscem ich pochodzenia (św. Justyn). Znajomość tradycji o Mesjaszu przemawia za Babilonią jako miejscu pochodzenia magów (Maksym z Turynu); możliwe, że dzięki wygnaniu Żydów do Babilonu, znane były im fragmenty Ksiąg Prorockich. Z faktu złożenia trzech darów wnioskowano o trzech osobach. Jednakże na malowidłach znajdujących się w katakumbach św. Piotra i Marcelina przedstawiono pokłon dwóch magów, a na freskach w katakumbach Domitylii pokłon składają czterej mędrcy. W tekście biblijnym nie ma też mowy o królach. Takie przypuszczenie wzięło się z nieprawidłowej interpretacji psalmu 71: '' Królowie Tarsu i Wysp ofiarują dary ''. W średniowieczu (św. Beda Czcigodny, VIII wiek) nadano im imiona: Melchior (ofiarujący złoto), Kacper (ofiarujący kadzidło) oraz Baltazar (ofiarujący mirrę). W średniowieczu '' pokłon Trzech Mędrców '' był częstym tematem dramatów liturgicznych (Graduał z Rouen, XIII wiek).

==Znaczenie teologiczne pokłonu Trzech Mędrców==

Trzej królowie pokazują, w jaki sposób ludzkość może '' rozpoznać '' w Jezusie Króla. Nieme przewodnictwo gwiazdy wyjaśniano jako działanie Boga Ojca objawiającego (wskazującego) na swojego Syna. Zniknięcie gwiazdy nad Jerozolimą oraz pytanie o miejsce narodzenia Zbawiciela oznaczały chwilę refleksji potrzebnej na wsłuchanie się w głos Pisma Świętego, jak również ojców duchowych. Liczba złożonych darów oznaczała potrójny charakter posłannictwa Jezusa jako króla, kapłana, ofiary przebłagalnej z jednej, a cnoty składających dary (jałmużna, modlitwa, umartwienie) z drugiej strony. Powrót '' inną drogą '' oznacza potrzebę nawrócenia, '' korygowania '' dotychczasowych dróg postępowania oraz konieczność zmiany sposobu życia w momencie poznania Jezusa. Według legendy (XII wiek) relikwie magów przeniesiono z Persji lub Arabii do Konstantynopola. Stamtąd zostały przeniesiono do Mediolanu. Następnie w XII wieku złożono je w katedrze w Kolonii.
* Uroczystość Objawienia Pańskiego (Trzech Króli) przypada 6 stycznia. W tym dniu święcono złoto i kadzidło (począwszy od XVI wieku) oraz kredę (XVIII wiek)
* '''patrz''': [[Orszak Trzech Króli w Katowicach]]

==Bibliografia==
J. Baudot, P. Chaussin OSB,  Vies des Saints et des bienheureux, Paris 1935, t. 1, s. 107-122; L. Duchesne, Origines du culte chrétien, Paris 1910; G. Morin, L’Epiphanie ou l’affluence des peuples vers la lumiére de Dieu, [w:] Revue bénédictine, t. 7, 1890, s. 1; Foto: Aertsen Pieter, Pokłon Trzech Magow, Web Gallery of Art.

[[Kategoria: Rok liturgiczny|Objawienia Pańskiego]]