Urban VI (ok. 1318-1398), papież
Bartolomeo Prignano urodził się ok. 1318 roku w Neapolu. Pochodził z rodziny szlacheckiej. W Neapolu studiował prawo kanoniczne. Od młodości mieszkał jednak w Awinionie, gdzie dwadzieścia lat pracował w kurii papieskiej. Od 1363 roku był arcybiskupem Acerenzy, a od 1377 roku arcybiskupem Bari. Jako biskup znany był ze skuteczności i skrupulatności.
Po śmierci Grzegorza XI, który w 1377 r. zakończył niewolę awiniońską, pierwszy po niewoli sobór w Rzymie w 1378 roku, wybrał Bartolomeo Prignano, który przyjął imię Urban VI. Obawiając się, że w razie wyboru Francuza, papież wróci do Awinionu, lud rzymski naciskał na wybór Włocha na stolicę Piotrową. Podczas konklawe demonstrowano na ulicach, wtargnięto nawet do pałacu watykańskiego. Naciski ludu, a także poparcie kardynałów francuskich miało wpływ na konklawe. Po siedmiu papieżach pochodzenia francuskiego Urban VI był pierwszym papieżem z Italii. Urban VI został uroczyście intronizowany 9 kwietnia, koronowany zaś 18 kwietnia 1378. Bardzo gwałtownie odmówił powrotu do Awinionu i zaczął mianować kardynałów tylko włoskiego pochodzenia, co zniwelowało przewagę Francuzów w Kolegium. Okazał się człowiekiem porywczym, wyniosłym, grubiańskim i agresywnym, tak iż nazywano go inurmano (prostacki, nieokrzesany). Między innymi trudny charakter był powodem wielu nieporozumień z kardynałami i ich wyjazdami do Anagni, gdzie dyskutowali co zrobić z papieżem. 2 sierpnia 1378 kardynałowie ogłosili deklarację iż wybór Urbana VI został na nich wymuszony i zaproponowali papieżowi abdykację. 9 sierpnia 1378 w declaratio kardynałowie poinformowali władców chrześcijańskich, że Urban VI został złożony z urzędu. Kardynałowie przenieśli się do Fondi, gdzie 20 sierpnia 1378 wybrali kardynała Roberta de Geneve który przybrał imię Klemensa VII. Zapoczątkowało to tak zwaną wielką schizmę zachodnią trwającą 40 lat. Urban VI był ostatnim papieżem wybranym spoza kolegium kardynalskiego. Za jego pontyfikatu na skutek małżeństwa polskiej królowej Jadwigi z litewskim księciem Władysławem Jagiełłą, Litwa przyjęła chrzest, a papież zatwierdził ów akt i w 1387 roku utworzył biskupstwo w Wilnie. Rozszerzył na cały kościół święto Nawiedzenia Matki Bożej wcześniej obchodzone przez franciszkanów. Zarządził, że rok jubileuszowy ma być obchodzony co 33 lata, pierwszy ustalił na 1390 rok, sam go nie dożył. Zmarł 15 października 1398, prawdopodobnie na skutek otrucia (choć niektóre źródła podają, że podczas zarazy). Urban VI został pochowany w krypcie Bazyliki Świętego Piotra.
Bibliografia
S. Tylus, Urban V, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 19, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 1382-1383; K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 254-256; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000, s. 124-126.
