Ulitz Otto

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 16:05, 7 lut 2017 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Ulitz Otto (1885-1972), polityk

Urodził się 28 września 1885 w bawarskim Kempten. Jego ojciec był kolejarzem, który w 1888 roku został służbowo przeniesiony do Wrocławia, a w 1894 roku otrzymał skierowanie do Katowic, gdzie przeniosła się również cała rodzina. Po ukończeniu szkoły średniej w Katowicach wstąpił jako ochotnik do policji, gdzie następnie pracował w egzekutywie policyjnej. W latach 1904-1905 odbył służbę wojskową w Poznaniu, po zakończeniu której powrócił do policji i awansował w 1909 roku na stanowisko komisarza. W 1912 roku awansował na kierownika inspektoratu policji w Katowicach. Brał czynny udział w I wojnie światowej, za który został odznaczony Żelaznym Krzyżem pierwszej i drugiej klasy i awansowany do stopnia kapitana. Po wojnie powrócił do Katowic, gdzie jako szef policji bezpardonowo walczył z polskimi dążeniami narodowymi. W tym czasie związał się politycznie z Otto Hörsingiem, niemieckim komisarzem rządowym na Górnym Śląsku.

W 1920 roku zakończył pracę w policji, gdyż Komisja Międzysojusznicza przejęła władzę na Górnym Śląsku. Został jednak zaangażowany w Niemieckim Komisariacie Plebiscytowym z ramienia Niemieckiej Partii Demokratycznej. Tam blisko współpracował z Kurtem Urbankiem i dał się poznać jako bardzo energiczny i aktywny działacz, zyskując dużą popularność. Po rozwiązaniu Komisariatu Plebiscytowego objął funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Śląskiego i podjął się zadania utworzenia związku mniejszości niemieckiej o nazwie Volksbund. W 1922 roku wstąpił do Partii Niemieckiej (Deutsche Partei), z ramienia której był posłem do Sejmu Śląskiego trzech kadencji. Jako poseł i sekretarz generalny Volksbundu prowadził bardzo ostrą walkę z polskością. Jego działalność została zauważona w Berlinie i Warszawie. Próbując mieć wpływ na całą ludność niemiecką na terenie województwa śląskiego kontestował polską władzę na tym terenie i równocześnie ściśle współpracował z politykami berlińskimi, Gustavem Stresemannem i Juliusem Curtisem. Przyczynił się m.in. do ofensywy antypolskiej prowadzonej przez rząd niemiecki w Lidze Narodów. Działalność ta spotkała się również z reakcją władz polskich za co stawał dwukrotnie przed Sądem Okręgowym w Katowicach (23-27 lipca 1929 oraz 9-12 kwietnia 1930). W pierwszym procesie został skazany na karę 5 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 2 lata za udzielanie pomocy dezerterom z Górnego Śląska uciekającym przed służbą w wojsku polskim.

Po przejęciu władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera szybko zaczął okazywać oznaki sympatii dla III Rzeszy. Konsekwentnie wcielał idee nazistowskie w szeregach członków Volksbundu. Jego przemówienie opiewające politykę narodowościową Hitlera wygłoszone 28 maja 1933 zostało opublikowane w jednym z pism III Rzeszy. Złożona przez Ulitza wówczas deklaracja wierności przyczyniła się do ścisłej współpracy z hitlerowcami. W latach 1938-1939 pełnił rolę głównego informatora niemieckiego w sprawach śląskich.

Wybuch II wojny światowej i wkroczenie hitlerowców na Śląsk Ulitz i jego otoczenie przyjęli z entuzjazmem. Volksbund podjął prawie natychmiast współpracę z V Kolumną hitlerowską. W tym okresie od 4 września do 30 października Volksbund przeprowadził akcję prześladowania polskich działaczy opozycji. Największe z nich dotknęły działaczy PZZ i Związku Powstańców Śląskich. Mimo pewnego obniżenia pozycji Ulitza w strukturach III Rzeszy rządzących na Górnym Śląsku wciąż miał duży wpływ na tutejszą politykę. Po utworzeniu Rejencji Katowickiej 1 listopada 1939 objął funkcję szefa wydziału do spraw szkolnych i wyznaniowych z tytułem dyrektora rejencji. Wraz ze swoimi współpracownikami sporządził listę z nazwiskami ok. 4500 powstańców i działaczy polskich na Śląsku. Dzięki materiałom dostarczanym gestapo dokonano wielu aresztowań duchownych i nauczycieli w kwietniu i maju 1940 roku. Na polu zwalczania polskiego życia religijnego i kulturalnego wykazał się szczególnymi zasługami, a zwłaszcza w germanizacji i organizacji szkolnictwa na Górnym Śląsku. Współpracował także z wydziałem gospodarczym katowickiej ekspozytury Komisarza Rzeszy dla umocnienia Niemczyzny i aparatem NSDAP w Katowicach. Prowadziły one na Górnym Śląsku grabież mienia polskiego i żydowskiego i przekazywały to mienie do Niemiec. Sam Ulitz spełniał w tych działaniach przede wszystkim rolę czynnika opiniodawczego. Rolę doradcy pełnił także podczas przeprowadzania akcji Niemieckiej Listy Narodowościowej. Jego zasługi dla III Rzeszy zostały nagrodzone już w lutym 1941 roku, kiedy otrzymał awans na radcę w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Mało prawdopodobne są jego twierdzenia, iż dopiero po wojnie dowiedział się o obozach zagłady.

W wyniku ofensywy Armii Czerwonej uciekł wraz z władzami rejencji katowickiej, 27 stycznia 1945, do Cieszyna. Od 1945 roku przebywał w radzieckiej strefie okupacyjnej ze względu na aresztowanie i wyrok dziesięciu lat więzienia. Został zwolniony w 1952 roku. W 1953 roku znalazł się w Niemieckiej Republice Federalnej i niemal natychmiast stanął na czele Ziomkostwa Oberschlesierów, jednej z najbardziej agresywnych organizacji tego typu. Już wkrótce został członkiem w zarządzie związku, a wiosną 1960 roku jego prezesem. Odtąd, przez cztery lata, był prezesem i sekretarzem związku, który podobnie jak niegdyś Volksbund prowadził antypolską politykę. Zmarł 22 października 1972 w Borgholzhausen.

Bibliografia

M. Cygański, Z dziejów Volksbundu 1921-1932, Opole 1966; M. Cygański, Zawsze przeciwko Polsce. Kariera Otto Ulitza, Warszawa 1966; A. Dziurok, Śląskie rozrachunki. Władze komunistyczne a byli członkowie organizacji nazistowskich na Górnym Śląsku w latach 1945-1956, Warszawa 2000; K. Gruenberg , Nazi-Front Schlesien. Niemieckie organizacje polityczne w województwie śląskim w latach 1933-1939, Katowice 1963; J. Krasuski, Stosunki polsko-niemieckie 1926-1932, Poznań 1964; H. Rechowicz , Sejm Śląski 1922-1939, Katowice 1971; L. Ręgorowicz , Otto Ulitz i jego działalność w latach obowiązywania konwencji genewskiej 1922-1937, „Zaranie Śląskie” 1961, nr 4; E. Serwański, Hitlerowska polityka narodowościowa na Górnym Śląsku, Warszawa 1963. Opr. Dominika Mantur