Trzebnica

Z e-ncyklopedia

Trzebnica

Trzebnice, Trebnitz (niem.), miasto powiatowe (ok. 12 tys. mieszkańców), malowniczo położone wśród Wzgórz Trzebnickich, w dolinie rzeki Sąsiecznicy, nazywanej także Polską Wodą. Powstała, jako osada na skrzyżowaniu szlaków handlowych, z Wrocławia na północ do Poznania i przez Milicz do Kalisza i Gniezna. Stanowiła ważny punkt wymiany na skraju olbrzymiej puszczy ciągnącej się w kierunku wschodnim i północnym od Trzebnicy. W 1250 roku otrzymała prawa miejskie, a w 1275 roku wykupiła wójtostwo od klasztoru cysterek. W 1432 roku miasto i klasztor zostały zniszczone przez husytów, w 1440 roku splądrowane przez wojska Macieja Korwina, a pożar w 1463 roku dopełnił dzieła zniszczenia. W XVI wieku przeżywała pomyślny rozwój. W 1593 roku epidemia zdziesiątkowała ludność. W okresie wojny trzydziestoletniej wskutek ciągłych przemarszów wojsk i kontrybucji miasto podupadło i uległo wyludnieniu. W XVIII wieku nastąpiło ożywienie gospodarcze związane z uprawą lnu oraz działalnością licznych warsztatów sukienniczych. W 1703 roku w Trzebnicy przyszła na świat Maria Leszczyńska, córka Stanisława Leszczyńskiego, późniejsza królowa francuska, żona Ludwika XV. Do 1742 roku Trzebnica była własnością klasztoru cysterek i podlegała jego prawom. W XIX wieku uruchomiono linie kolejowe szerokotorową (1886) i wąskotorową (1896), a otwarcie kąpieliska leczniczego wraz z pięknym położeniem miasta oraz zdrowym klimatem spowodowało, że stało się ono letniskiem dla wrocławian. W efekcie działań wojennych w 1945 roku oraz późniejszych zniszczeń dokonanych przez Armię Czerwoną miasto doznało znacznych szkód (sięgających 60 proc. zabudowy). W okresie walk o Wrocław, Trzebnica przejściowo pełniła rolę stolicy Dolnego Śląska. 26 kwietnia 1945 rozpoczął urzędowanie Dolnośląski Urząd Wojewódzki, przeniesiony po pięciu tygodniach do Legnicy. W 1987 roku na Winnej Górze (tzw. Kociej) odkryto ślady obozowiska łowców i zbieraczy sprzed pół miliona lat. Jest to najstarszy ślad pobytu człowieka na ziemiach polskich.

Bibliografia

Wrocławia i Dolnego Śląska opisy krajoznawcze z XIX wieku, Wybrał, wstępem i przypisami opatrzył oraz do druku podał Tomasz Gałwiaczek, Wrocław 2014.