Tomala Jan

Z e-ncyklopedia

Tomala Jan (1894-1973), proboszcz w Niedobczycach

Tomala Jan1.jpg

Urodził się 26 stycznia 1894 w Żorach w rodzinie robotniczej Franciszka i Marii z d. Sommerling. Wykształcenie średnie zdobywał kolejno w szkołach: w Pszczynie, Gliwicach i Żaganiu. Z gliwickiego gimnazjum został w 1911 roku wydalony wraz z grupą kolegów za „propolską agitację". Przyjęto go do gimnazjum w Żaganiu po osobistej interwencji W. Korfantego. Po zdaniu egzaminu maturalnego w Żaganiu został w 1914 roku powołany do wojska. Służył w armii niemieckiej jako sanitariusz. W 1918 roku rozpoczął studia teologiczne we Wrocławiu. W konwikcie teologów przez długi czas piastował funkcję prezesa Kółka Polskiego i Koła Akademików Polskich we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie przyjął 19 czerwca 1921.

Pracował jako wikariusz w Berlinie (od 15 września 1921), potem (od 11 czerwca 1922) w parafii św. Jadwigi w Królewskiej Hucie. W latach 1923-1926 był katechetą w Gimnazjum Żeńskim w Królewskiej Hucie i równocześnie sekretarzem generalnym Związku Młodzieży Polskiej (1922-1929). Od 1926 roku redagował dodatek do „Gościa Niedzielnego" – „Młodzież Katolicka". Po przeniesieniu do Mikołowa w 1926 roku został katechetą w miejscowych szkołach średnich (do 1932 roku).

W latach 1934-1937 był asystentem kościelnym Rady Związku Młodzieży Polskiej w diecezji katowickiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Katowicach. W latach 1929-1935 na Uniwersytecie Lwowskim kontynuował studia specjalistyczne w zakresie nauk biblijnych. W 1935 roku obronił pracę doktorską: Teologia proroka Jeremiasza, której promotorem był ks. A. Klawek.

W 1932 roku objął probostwo w Łaziskach Górnych. W parafii tej rozpoczął rozbudowę miejscowego kościoła. W pierwszych dniach II wojny światowej zmuszony został do opuszczenia parafii. Pod zarzutem udzielania pomocy powstańcom atakującym wkraczające wojska niemieckie został dwukrotnie zatrzymany przez gestapo. Po zwolnieniu 22 listopada 1939 już nie wrócił do Łazisk, lecz został skierowany przez bpa S. Adamskiego do Biertułtów. Po zakończeniu wojny duszpasterzował w parafii w Niedobczycach. W 1970 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł 17 lutego 1973. Został pochowany na cmentarzu w Niedobczycach.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Jana Tomali; WD 1926, nr 12, s. 76; 1929, nr 2, s. 22; J. Myszor, Tomala Jan (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 439; J. Kiedos, Historia Związku Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej na terenie diecezji katowickiej w latach 1922-1933, SSHT 1981, t. 14, s. 248, J. Mandziuk, Tomala Jan (1894-1972) [błąd, ma być 1973, a nie 1972], SPTK, t. 7, s. 318-319; Martyrologium, s. 210-211; Olszar, Duchowieństwo, s. 77, 562; Myszor, Historia diecezji, s. 456; J. Kiedos, Zanim powstała Akcja Katolicka... Zarys dziejów polskich młodzieżowych organizacji katolickich na Górnym Śląsku do 1933 roku, Bielsko-Biała 1997, s. 47 i nn.; W. Musialik, Tomala Jan (hasło), [w:] Słownik Biograficzny Ziemi Pszczyńskiej, s. 291-292.