Szynawa Robert

Szynawa Robert (1894-1955), proboszcz w Kończycach

Urodził się 25 marca 1894 w Orzeszu w rodzinie Juliusza i Marii z d. Herz. Po ukończeniu kilku klas szkoły ludowej od 1906 roku kontynuował naukę w domu misyjnym oo. werbistów w Świętym Krzyżu k. Nysy. W 1912 roku został skierowany do Sanct Gabriel k. Wiednia, gdzie w 1914 roku ukończył gimnazjum. Od razu też rozpoczął nowicjat w Zgromadzeniu Słowa Bożego, ale 28 sierpnia 1915 opuścił klasztor i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Kitomierzycach. W marcu 1916 roku uzyskał obywatelstwo austriackie, a w kolejnym roku przeniósł się do seminarium w Krakowie. Tam ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim i przyjął święcenia kapłańskie 29 czerwca 1919.

Pierwszą placówką wikariuszowską ks. Szynawy był Lipnik k. Białej, a następnie dwie parafie, w których przebywał bardzo krótko. Blisko cztery lata pracował w Nowej Górze k. Krzeszowic. Do diecezji katowickiej został inkardynowany 1 maja 1927 na własną prośbę i został skierowany do parafii NMP w Piekarach Śląskich. Na początku 1928 roku rozpoczął pracę przy kościele św. Jadwigi w Królewskiej Hucie (Chorzów) by w połowie lipca tego samego roku przenieść się do Siemianowic do parafii św. Antoniego. 11 marca 1930 został wikarym w Lublińcu przy parafii św. Mikołaja i pracował tam do maja 1932 roku. Po przebyciu ciężkiej choroby został skierowany jako kapelan i jednocześnie rekonwalescent do sióstr Maryi w Brzeziu nad Odrą, gdzie znajdował się nowicjat Zgromadzenia (od maja 1932 roku – stycznia 1933 roku). Od 3 lutego 1933 zlecono ks. Szynawie administrację, a od 1 sierpnia tego roku ustanowiono proboszczem w parafii św. Szymona i Judy Tadeusza w Raszczycach.

W czasie II wojny światowej został wyznaczony na zarządcę parafii św. Katarzyny w Woźnikach w zastępstwie aresztowanego ks. Augustyna Melza. Został aresztowany 1 kwietnia 1943 pod zarzutem rozpowszechniania wiadomości zagranicznych. Wpierw przebywał w areszcie śledczym w Lublińcu, a po wyroku przed sądem w Opolu skazany na dwa lata ciężkiego więzienia w Raciborzu. Po zakończeniu wojny zarządzał od 1 maja 1945 parafią św. Jerzego w Mszanie (dekanat wodzisławski) odbudowując m.in. kościół częściowo zniszczony po działaniach wojennych. Następnie został ustanowiony kuratusem w parafii NSPJ w Paprocanach od 23 marca 1948. Na początku maja 1953 objął parafię w Kończycach k. Zabrza (dekanat kochłowicki).

Do szczególnie kontrowersyjnych należy zaliczyć działalność ks. Szynawy po zakończeniu II wojny światowej i związanej z tym okresem nowej rzeczywistości politycznej. Należał do tzw. „księży patriotów”, którzy bardzo mocno związali się z nowymi komunistycznymi władzami. Uczestniczył w organizowaniu na początku 1950 roku Okręgowej Komisji Księży przy ZBOWiD, będącej terenowym oddziałem Głównej Komisji Księży. Był zastępcą przewodniczącego tymczasowego zarządu OKK od 24 stycznia 1950, następnie członkiem OKK od 2 marca 1950 z numerem legitymacji członkowskiej 64415. Od 13 lipca 1950 do 21 kwietnia 1953 był członkiem Zarządu (prezydium) OKK w Katowicach, a od 20 lutego 1952 do 23 listopada 1954 członkiem plenum GKK. Angażował się w lokalną politykę uczestnicząc np. w posiedzeniach Miejskiej Rady Narodowej w Mikołowie i wygłaszając kontrowersyjne poglądy. Na jednym z takich posiedzeń chwalił za swą doskonałość konstytucję Związku Sowieckiego oraz posądzał o demagogię księży twierdzących, że zakazuje się nauczania religii w szkołach (1952).

Probierzem opinii jaką miał ks. Szynawa wśród duchowieństwa katowickiego były wydarzenia związane z wysiedleniem biskupów katowickich 7 listopada 1952. Podczas burzliwej narady 25 listopada 1952, na której Kapituła miała wybrać wikariusza kapitulnego, ówczesny wiceprzewodniczący WRN Jerzy Ziętek dopuścił się fortelu wobec wybierających. Stwierdził mianowicie, że jeśli Kapituła nie wybierze ks. F. Bednorza lub ks. Władysława Pruskiego to władze komunistyczne wprowadzą na urząd wikariusza ks. Szynawę. Oszołomieni tą i innymi groźbami członkowie kapituły zgodzili się na podpisanie deklaracji, która faktycznie oznaczała potwierdzenie wyboru ks. F. Bednorza. Ks. Szynawa został wybrany przez nowego wikariusza kapitulnego ks. Jana Piskorza do Komisji Społecznej obok innych księży zbowidowców. Miała ona przygotować pierwszy synod diecezji katowickiej w 1955 roku, który nie doszedł do skutku. Krótko po tym wyborze, 13 lipca 1955, ks. Szynawa zmarł w szpitalu w Kłodzku w czasie urlopu, który spędzał w Lądku Zdroju. Został pochowany w Kończycach.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Roberta Szynawy; AL 1227; AP 845-846; AAN, GKK 1, k. 13; AAN, Kat 94, k. 30; Tamże 96, k. 3; Tamże 97, k. 1-2, 5; Tamże 113, k. 172; Schematyzm (1928-1958); F. Maroń, Nekrolog, WD 1972, nr 11-12, s. 260; Grajewski, Wygnanie, s. 93, 141, 183; Martyrologium, s. 210; Myszor, Historia diecezji, s. 498-499, 508; Olszar, Duchowieństwo, s. 188,592; Skworc, Budownictwo kościołów, s. 9; WD 1927, nr 5, s. 36; 1928, nr 1, s. 7; 1928, nr 7, s. 50; 1930, nr 3, s. 53. L. Musioł, Raszczyce. Monografia historyczna gminy i kościoła z dodaniem zarysu dziejów Adamowic, Katowice 1998, s. 81-82; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 63 i nn; Kościół Bożego Ciała w Zabrzu-Kończycach (1919-1999), zebrały G. Leksy i B. Stich, Zabrze 1999, s. 8-9.