Szuła Jan

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 22:01, 2 gru 2022 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Szuła Jan (1879-1971), rolnik, działacz narodowy

Szula j.jpg

Urodził się 8 lutego 1879 w Przegędzy. Po ukończeniu miejscowej szkoły ludowej najpierw znalazł zatrudnienie w hucie „Silesia” w Paruszowcu, a 6 lat później rozpoczął pracę jako kolejarz. Na początku XX wieku założył lokalne koło „Eleusis” w Przegędzy – Wyzwolenie – którego został dziesiętnikiem. W 1905 r. został aresztowany, a następnie uniewinniony w raciborskim procesie „elsów”. W 1912 r. wstąpił do Związku Górnośląskiej Młodzieży Ludowej. W tym samym roku założył chór „Polonia” w Przegędzy. Dwa lata później Jan Szuła został prezesem zespołu śpiewaczego „Feniks” w Żorach. Ponadto rozwinął działalność wypożyczalni oraz koła oświatowego Towarzystwa Czytelni Ludowych. Przez 26 lat – od 1912 roku – wchodził w skład Rady Nadzorczej Rybnickiego Banku Ludowego. W grudniu 1918 roku był jednym ze śląskich delegatów na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Rok później wstąpił do POW GŚl. Był także członkiem Powiatowej Rady Ludowej w Rybniku. Po ukończeniu w lutym 1920 roku kursu rolniczego w Poznaniu objął stanowisko sekretarza powiatowego kółek rolniczych, zakładając ich ponad 100. W latach 20. XX wieku został również prezesem Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik” w Rybniku, będącej wydziałem aprowizacyjnym Powiatowego Komitetu Plebiscytowego. W okresie międzywojennym Jan Szuła kierował przegędzkimi kołami Związku Powstańców Śląskich oraz Związku Obrony Kresów Zachodnich. W 1928 roku podjął pracę w Komunalnej Kasie Oszczędności w Rybniku. Natomiast od 1940 roku działał w ZWZ, a potem AK. Ukrywając się podczas okupacji napisał pamiętniki oraz w formie kroniki zebrał dzieje swojej rodziny. Był autorem kilkunastu wierszy oraz rozprawki historycznej pod nazwą „Kronika Przegędzy”. W grudniu 1945 roku został powołany na stanowiska podwójciego w tymczasowym zarządzie gminy Leszczyny oraz sołtysa Przegędzy. Przez wiele lat zasiadał w radzie parafialnej w Leszczynach. Był trzykrotnie żonaty. Zmarł 25 listopada 1971 w Przegędzy. Został odznaczony Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Złotym Krzyżem Niepodległości, Brązowym Krzyżem Zasługi.

Bibliografia

A. Gudzik. Szuła Jan (hasło), [w:] Śląski słownik biograficzny, t. I, red. M. Fazan, F. Serafin, Katowice 1999, s. 285-288; Taż, Jan Szuła (1879-1971). Życie i działalność, praca mgr napisana pod kier. dr. P. Greinera (WNS UŚ), Katowice 1997; Taż, Przegędza. Zarys dziejów, Czerwionka-Leszczyny 2003, s. 86; Taż, Niezwykła biografia niezwykłego człowieka, "Kurier" 1995, nr 54 i 55, s. 7; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 70; I. Libura, Ostatni "elsowie" na Śląsku, "Tygodnik Powszechny" 1968, nr 13, s. 2; Tenże, O kronikach, pamiętnikach i pamiętnikarzach ziemi rybnicko-wodzisławskiej, [w:] "Kroniki rybnickie" 1983, nr 1, s. 339; Tenże, Z dziejów domowych powiatu. Gawęda o ziemi rybnickiej, Opole 1984, s. 268; A. Targ, Jan Szuła, GN 1973, nr 4, s. 40; A.J. Ostroch, Jan Szuła-skromne wspomnienie, "Kurier" 2011, nr 2, s. 8.