Szpital bożogrobców w Bytomiu

Na mocy dokumentu wydanego 24 czerwca 1257 roku przez Władysława, księcia opolskiego, zakon bożogrobców miechowskich uzyskał prawo osiedlenia się w Chorzowie. W miejscowości powstał klasztor i szpital. Za zgodą biskupa krakowskiego Jana Muskaty w 1300 roku książe przeniósł szpital na przedmieście Bytomia na tzw. Krakowskie Przedmieście. Powstał na nim nowy budynek z drewna, który przetrwał prawie 500 lat. Drewniane zabudowania szpitalne składały się z kaplicy oraz dwóch budynków, jeden dla ubogich, drugi dla chorych. Cały obiekt posiadał ogród i otoczony był własnym murem, a usytuowanie go poza murami miejskimi miało zapobiegać rozprzestrzenianiu się licznych wówczas epidemii.

Zarządzany był przez proboszcza z zakonu bożogrobców, ale objęcie tego stanowiska zależało od biskupa krakowskiego. Szpital był pod wezwaniem Ducha św, co miało związek ze szpitalem pod wezwaniem Ducha Św. żałożonego w Rzymie w 1204 roku.

Szpital w Chorzowie (później na przedmieściach Bytomia) borykał się z poważnymi kłopotami finansowymi. W jego murach mieszkało od 10 do kilkudziesięciu chorych, biednych i starych oraz chorych. Szpital był uposażony przez księcia Kazimierza 19 marca 1299 roku w postaci „wolności od wszelkich danin z dwóch wsi Chorzów i Krasny Dąb”.

Pod koniec XVIII wieku szpital miał już charakter przytułku (hospicjum) dla ubogich. Prowizor dostarczał biednym po trzy grosze na tydzień, a prepozyt dawał im z folwarku chorzowskiego chleb i jarzynę. Mieli również ogrod warzywny i łąkę , z której biedni zbierali sześć a prowizor jedną furę siana. Z ulokowanych na gruntach mieszczańskich i szlacheckich kapitałów odprawiało się tygodniowo dwie msze św

Na początku XVIII wieku istniejąca kaplica przy szpitalu w 1721 r. ówczesny proboszcz ks. Stanisław Stepkowski rozebrał i wybudował nową, stojącą do dzisiaj. Chorzów Stary należał do miechowitów do kasacji zakonu w I poł. XIX w. Całe archiwum klasztorne wywieziono do Archiwum Watykańskiego w Rzymie. Zachowały się portrety zakonników z XVII i XVIII w., szaty i naczynia liturgiczne oraz starodruki.

Bibliografia

Jan, Drabina, Bożogrobcy w Chorzowie, [w:] Bożogrobcy. Jerozolima – Miechów – Chorzów. Materiały z sesji naukowej 9 X 1999, pod red. J. Kurka , Chorzów 2000, s. 84.