Synod wrocławski - 1248: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(nowe)
 
(nowe)
Linia 9: Linia 9:
Harasimowicz, J. (red.) Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 2006, s. 854; Mandziuk, J. Historia Kościoła katolickiego na Śląsku. Średniowiecze. Tom I, część I (do 1417 roku). Oficyna Wydawniczo–Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2010, s. 233, 353, 360, 364, 373; Silnicki, T. Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca w. XIV. Wydawnictwo PAX, Warszawa, 1953, s. 160; Stelmach, W. Reinterpretacja filologiczna 26. kanonu synodu wrocławskiego z 1248 roku a jego funkcjonowanie w dydaktyce akademickiej, Kwartalnik Językoznawczy, nr 2014, 4 (20), 20–36; Urban, W. Zarys dziejów diecezji wrocławskiej. Wrocław, 1962, s. 75–76, 175.
Harasimowicz, J. (red.) Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 2006, s. 854; Mandziuk, J. Historia Kościoła katolickiego na Śląsku. Średniowiecze. Tom I, część I (do 1417 roku). Oficyna Wydawniczo–Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2010, s. 233, 353, 360, 364, 373; Silnicki, T. Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca w. XIV. Wydawnictwo PAX, Warszawa, 1953, s. 160; Stelmach, W. Reinterpretacja filologiczna 26. kanonu synodu wrocławskiego z 1248 roku a jego funkcjonowanie w dydaktyce akademickiej, Kwartalnik Językoznawczy, nr 2014, 4 (20), 20–36; Urban, W. Zarys dziejów diecezji wrocławskiej. Wrocław, 1962, s. 75–76, 175.


[[Kategoria:Sobory i synody]]
[[Kategoria:Sobory i synody|W]]

Wersja z 16:04, 5 lip 2019

Synod wrocławski - 1248

Synod legacki zwołany do Wrocławia 10 października 1248 roku pod przewodnictwem legata papieskiego archidiakona Jakuba z Leodium (późniejszego papieża Urbana IV). Z tego synodu pochodzą pierwsze zachowane statuty pomimo tego, że takie synody legackie były zwoływane już w XI i XII wieku. Brał w nim udział trzeci biskup wrocławski Tomasz I (1232–1268). Zyskał znaczne wpływy i przywileje dla Kościoła. W synodzie uczestniczył także arcybiskup gnieźnieński Pełka Lis i inni biskupi. Nakazano kapłanom aby odmawiali w niedziele i święta po ewangelii modlitwy Ojcze nasz i Wierzę w Boga w „języku ojczystym”, tj. polskim, ze względu na napływ ludności niemieckiej i silną politykę germanizacyjną ze strony Luksemburgów, Habsburgów, a zwłaszcza władztwa pruskiego. Dopuszczano odmawianie Ojcze nasz po łacinie, lecz wtedy Wierzę w Boga po polsku. Także nauczanie miało być w języku polskim, ponieważ zdarzali się wierni, którzy zapytani nie wiedzieli w co wierzą – na co skarżył się legat z Leodium. Te postanowienia poparły synody łęczyckie odbyte za arcybiskupa Jakuba Świnki z 1285 i 1287 roku. Wprowadzono obowiązek nauczania biskupiego w różnych kościołach diecezji przez cały rok, a nie jedynie w okresach pokutnych. Nie zniesiono dziesięciny nałożonej na kolonistów niemieckich, pomimo ich sprzeciwu i chęci jej umniejszenia. Synod sprzeciwił się konkubinatowi kleru. Po soborze Laterańskim IV wprowadzono zamykane tabernakulum w ścianie lub w postaci wolno stojącej wieżyczki w prezbiterium. Na soborze z 1248 nakazano by Najświętszy Sakrament przechowywano pod kluczem z obawy przed niebezpieczeństwem kradzieży przez wróżbitów i czarowników. Legat Jakub zakazał kapłanom błogosławienia małżeństw z obcych parafii, co miało wdrażać w życie tzw. prawo parafialne. Gdy narzeczeni pochodzili z różnych parafii, to prawo do błogosławieństwa miał proboszcz parafii panny młodej.

Legat postanowił również by zapowiedzi przedślubne (wprowadzone przez sobór Laterański IV) były ogłaszane publicznie w ciągu trzech niedziel lub świąt, które nie następowały bezpośrednio po sobie. Gdyby wykryto przeszkodę duszpasterz miał prosić biskupa lub jego oficjała o dyspensę. Sprzeciwiała się temu szlachta ze względu na zwyczaj czynienia uroczystości zaraz po zmówieniu się stron. To stanowisko podtrzymał synod kaliski z 1404 roku. Ogłoszono postanowienie ww. soboru by proboszczowie kontrolowali czy narzeczeni nie podlegają przeszkodom małżeńskim. Legat polecił by kapłan na wezwanie chorego o Wiatyk zapraszał wiernych na głos dzwonu do procesji z kościoła do domu chorego. Obecność legatów podczas licznych – jak na tamte czasy – synodów nadawała powagę diecezji wrocławskiej, mimo sytuacji politycznej Śląska. Synody legackie miały na celu upowszechnianie rozporządzeń soborowych ze względu na uwarunkowania kulturowe, demograficzne i konflikty polityczne, które utrudniały przyjmowanie wskazówek w ich nadanej formie. Biskupi lokalni uczestniczyli biernie na takich synodach, podczas gdy prawo głosu miał legat. Wiele statutów synodu z 1248 czerpało z Dekretów Grzegorza IX.

Bibliografia

Dola, K. Dzieje Kościoła na Śląsku. Część I Średniowiecze. Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 1996, s. 63, 78; Góralski, W. Synody w historii Kościoła w Polsce. Szkic do dziejów ustawodawstwa synodalnego, Studia Płockie, 1999, nr 27, s. 147–156. Harasimowicz, J. (red.) Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 2006, s. 854; Mandziuk, J. Historia Kościoła katolickiego na Śląsku. Średniowiecze. Tom I, część I (do 1417 roku). Oficyna Wydawniczo–Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2010, s. 233, 353, 360, 364, 373; Silnicki, T. Dzieje i ustrój Kościoła katolickiego na Śląsku do końca w. XIV. Wydawnictwo PAX, Warszawa, 1953, s. 160; Stelmach, W. Reinterpretacja filologiczna 26. kanonu synodu wrocławskiego z 1248 roku a jego funkcjonowanie w dydaktyce akademickiej, Kwartalnik Językoznawczy, nr 2014, 4 (20), 20–36; Urban, W. Zarys dziejów diecezji wrocławskiej. Wrocław, 1962, s. 75–76, 175.