Spesse volte

Z e-ncyklopedia

Pap. Leon XIII - encyklika Spesse volte

pap. Leon XIII

Opublikowana 5 VIII 1898.

Encyklika zajmuje się zniesieniem instytucji katolickich we Włoszech. Była to decyzja po tzw. „Zjednoczeniu Włoch”, kiedy to rząd tego kraju przyłączył do siebie Państwo Kościelne i narzucił swoje prawa, walcząc z wiarą katolicką i Kościołem. O napiętnowaniu Kościoła we wcześniejszych wiekach czytamy w rozdziale „Prześladowania Kościoła we Włoszech w przeszłości”, m.in. o zamknięciu klasztorów, konfiskacie dóbr kościelnych, obowiązku służby wojskowej kleru, a także o masonerii, sekcie działającej na szkodę Kościoła Katolickiego od początku jej założenia. Papież stwierdza, że to wszystko przyczyniło się do osłabienia religijności, uczucia wiary, co z kolei przejawiło się w konfliktach i zaburzeniach porządku społecznego , gdyż człowiek skierował się w stronę dóbr materialnych. Już wtedy zaczęto wypierać religijność i moralność z życia ludzi i wprowadzać fałszywe przekonania.

W następnym rozdziale papież wskazuje na wysiłki podjęte na rzecz obrony wiary i wzywa do dalszego działania poprzez „komitety, stowarzyszenia, zjazdy, instytucje charytatywne”. Katolicy we Włoszech byli wtedy szykanowani i oskarżani o to, że zakłócają ład społeczny i na nich spadła odpowiedzialność za powstałe w tym czasie rozruchy. Papież zaleca powrót do porządku opartego na chrześcijańskich normach i wskazuje, że prawdziwych sprawców zamieszek należy szukać wśród tych, którzy sprzeciwiają się katolickiej nauce i skłaniają się ku „materializmowi naukowemu i politycznemu”.

Rozdział „Zniesienie instytucji katolickich” stanowi główny punkt encykliki. Mowa w nim o zawieszeniu działalności komitetów, katolickich gazet i innych instytucji, które miały na celu dobro publiczne i prywatne oraz wzrost wiary wśród wiernych. Skutkiem usunięcia tych katolickich instytucji była zwiększona „nędza moralna i materialna ludności”. Ówczesna władza uznawała towarzystwa katolickie za „wywrotowe” i działające na szkodę porządku publicznego, a samych katolików za podżegaczy do buntu i działających w konspiracji. Papież broni ich i zaprzecza tym oskarżeniom dodając, że powinna być im przywrócona „niezależność i pełnia wolności”, dzięki której będą mogli działać na rzecz pokoju w państwie. Podkreśla też, że katolicy włoscy stronią od działalności politycznej, a ich działania zmierzają jedynie do tego, by ludzie oddalili się od „socjalizmu i anarchii” oraz by ich moralność została podniesiona. Zarzuty te według Leona XIII „upadają wobec zdrowego rozsądku”. Broni on Kościoła, mówiąc, że ta „cudowna Instytucja” zawsze odgrywała dużą rolę w historii i przyczyniła się do tego, że Włochy stały się centralnym miejscem chrześcijańskiej cywilizacji.

Papież obawia się też o wolność Urzędu Nauczycielskiego Kościoła z uwagi na odebraniu Mu środków do pomocy moralnej i materialnej ludziom (przez zniesienie katolickich instytucji). Wyraża też nadzieję w Opatrzność Bożą, która jak mówi, stale czuwa z miłością nad Kościołem i Papiestwem (zgodnie z powiedzeniem św. Ambrożego: Ubi Petrus, ibi Ecclesia).

Encyklika kończy się wezwaniem do biskupów i wiernych. Papież prosi szafarzy Chrystusa, by trwali w gorliwości i w świętym dziele ożywiania wiary wśród ludzi i o pocieszanie ich oraz okazywanie miłości. Wiernych zaś o słuchanie swoich pasterzy i odwagę w przeciwnościach, które zwiększą ich zasługi jeśli nie w oczach ludzi, to w oczach Boga.