Sedlnitzky Leopold

Z e-ncyklopedia
Sedlnicki Pater.jpg

Po śmierci biskupa E. Schimonskiego (27 grudnia 1832), na posiedzeniu kapituły 27 października 1835 został wybrany biskupem - przez aklamację całej kapituły - Leopold II, Graf von Sedlnitzky (1836-1840). Potwierdzenie wyboru przez papieża Grzegorza XVI nastąpiło 11 lipca 1836. Już same daty poszczególnych etapów dochodzenia do władzy biskupa Sedlnitzkiego wskazują, że nie była to droga prosta. Wprawdzie w swojej autobiografii, pisanej po rezygnacji z biskupstwa, Sedlnitzky pisał, że został wybrany przez aklamację, czyli jego wybór był wyrazem pełnego zaufania ze strony kapituły do jego osoby, to jednak sam fakt, iż Sedlnitzky musiał tłumaczyć się w Rzymie z podejrzeń, co do swojej osoby, a wybór nowego biskupa zarządzeniem króla z 3 października 1834 został przesunięty o dwa lata, świadczy o tym, że we wrocławskiej kapitule i w kurii rzymskiej istniało wiele wątpliwości, co do Sedlnitzkiego i jego przydatności na stolicy biskupiej. Pełnomocnik króla do wyboru biskupa, nadprezydent von Merckel otrzymał instrukcję od rządu, że ma z każdym kanonikiem prowadzić osobne rozmowy przekonując rozmówców do takiego, a nie innego wyboru. Rozmowy zrobiły swoje, i wybór Sedlnitzkiego odbył się rzeczywiście przez aklamację.

Za jego rządów kryzys w całym Kościele niemieckim wywołał problem małżeństw mieszanych. Od Soboru trydenckiego obowiązywał zakaz zawierania małżeństw mieszanych. Stolica Apostolska stała konsekwentnie na twardym stanowisku wypracowanym na Soborze trydenckim, natomiast synody niemieckie XVII i XVIII wieku ostrożnie dostosowywały się do sytuacji, dopuszczając małżeństwa mieszane, pod warunkiem złożenia gwarancji katolickiego wychowania wszystkich dzieci. Przełomem było stanowisko papieża Benedykta XIV, który oficjalnie dopuścił stosowanie dyspensy od małżeństw mieszanych pod warunkiem otrzymania gwarancji przez stronę katolicką, że wszystkie dzieci urodzone w związku mieszanym zostaną wychowane po katolicku.

Król Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern (1797-1840), w deklaracji z 21 listopada 1803, postanawiał, że dzieci zrodzone z małżeństw mieszanych (najczęściej między katoliczkami a napływowymi pruskimi ewangelikami) miały być wychowywane w wyznaniu ojca. Ta decyzja doprowadziła do kryzysu, który odbił się szerokim echem w Europie, ponieważ nie tylko w sposób ewidentny kłóciła się ze stanowiskiem Kościoła w tym względzie, ale miała również aspekt polityczny; stała się jedną z metod germanizacji, gdyż, jak pokazywała statystyka - częstsze były małżeństwa protestanckich Niemców z katoliczkami niż Polaków - katolików z Niemkami - protestantkami.

Biskupi w Prusach zwrócili się za zgodą króla do papieża o wyjaśnienia. Pius VIII udzielił wyjaśnień w breve Litteris altero abhinc (25 marca 1830), w którym utrzymał przepisy trydenckie, dopuszczał jedno ustępstwo: gdyby nupturienci przed zawarciem małżeństwa nie chcieli dać gwarancji katolickiego wychowania dzieci, kapłan katolicki mógł biernie asystować przy jego zawieraniu. Rząd pruski zakazał ogłoszenia breve i zaczął stosować naciski na biskupów, aby zachować dotychczasową praktykę uroczystego błogosławienia małżeństw mieszanych, nawet, gdy nie zostaną złożone gwarancje. Wśród tych biskupów, którzy się nie ugięli znaleźli się arcybiskup koloński Clemens August von Droste zu Vischering (1836-1837) i arcybiskup gnieźnieński i poznański Marcin Dunin (1831-1842), za co został ukarany 23 lutego 1839 sześciomiesięcznym więzieniem w twierdzy kołobrzeskiej.

Natomiast biskup Sedlnitzky trzymał się postanowień królewskich, milczał pytany przez duchowieństwo o sposób postępowania wobec małżeństw mieszanych i w ten sposób dezawuował stanowisko Stolicy Apostolskiej. Paradoksalnie, więcej wierności Stolicy Apostolskiej okazywało w tym trudnym momencie duchowieństwo parafialne zwłaszcza na Górnym Śląsku niż ich biskup. Pod naciskiem Stolicy Apostolskiej, Leopold Sedlnitzky zrzekł się w grudniu 1840 roku biskupstwa, usunął się z Wrocławia, osiadł w Berlinie i tam pod koniec życia przeszedł na protestantyzm. Zmarł w 1871 roku.

Bibliografia

H. Lother, Leopold Graf Sedlnitzky, [w:] Schlesische Lebensbilder, Bd. 4, Breslau 1931, Sigmaringen 1985, s. 339-347; E. Sobotta, Studie zur theologischen Entwicklung des Grafen Sedlnitzky nach seiner Resignation, [w:] Jahrbuch des Vereins für schlesische Kirchengeschichte 25 (1936), s. 147-154; J. Gottschalk, Briefe an den resignierten Fürstbischof von Breslau, Leopold Graf Sedlnitzky, [w:] Archiv für schlesische Kirchengeschichte 2 (1937), s. 185-206; Ders., Übertritt, Tod und Grabstätte des ehemaligen Breslauer Fürstbischofs Graf Leopold von Sedlnitzky, [w:] Hebd. 5 (1940), s. 206-213; K. Müller, Graf Leopold Sedlnitzky, Fürstbischof von Breslau, [w:] Jahrbuch für schlesische Kirche und Kirchengeschichte N.F. 38 (1959), s. 129-138; A. Jongen, Leopold Graf von Sedlnitzky, Fürstbischof von Breslau, Preußischer Staatsrat, Freund und Förderer Wicherns. 1787-1871. Zu seinem 100. Todestag, [w:] Jahrbuch für schlesische Kirchengeschichte N.F. 50 (1971), s. 125-162; E. Gatz, Sedlnitzky, Leopold Graf, [w:] Die Bischöfe der deutschsprachigen Länder 1785/1803-1945. Ein biographisches Lexikon, Berlin 1983, s. 696-698; J. Pater, Poczet biskupów wrocławskich, Wrocław 2000.


Cd.:

Book.png

czytaj: Joseph Knauer | Powrót do spisu treści