Sanktuarium maryjne w Wambierzycach

Historia miejscowości i sanktuarium

kalwaria

Wambierzyce są usytuowane w powiecie kłodzkim, w gminie Radków. Nazwa miejscowości brzmiała początkowo w języku niemieckim "Albendorf", ale przez pielgrzymów przybywających do tego miejsca z Moraw i Czech została zaadaptowana jako "Vambeřice". Ostatecznie w 1945 roku przyjęła polskie brzmienie – Wambierzyce.

Początki kultu w Wambierzycach sięgają przełomu XII i XIII wieku. Legenda głosi, że ok. 1200 roku niewidomy Jan z Ratna odzyskał tam wzrok. Każdego dnia udawał się on do pobliskiego wambierzyckiego lasu, aby modlić się przy kapliczce Matki Bożej. Do kapliczki przyprowadzała go każdego rana jego krewna, a wieczorem odprowadzała z powrotem do domu. Pewnego wieczoru krewna nie pojawiła się. Jan miał wtedy poprosić Maryję o pomoc i otrzymać łaskę wzroku. Figura Matki Bożej, umieszczona na jednym z drzew, pochodziła prawdopodobnie z przełomu XI i XII wieku. W miejscu uzdrowienia zbudowano w latach 1261 - 1263 drewniany kościół. Budowę murowanego kościoła rozpoczęto w 1512 roku. W 1678 roku wytrysnęło na tym miejscu źródło (nazwane później Źródłem Maryi), przy którym dokonywały się cudowne uzdrowienia.

Kalwaria

Ewenementem jest Kalwaria zbudowana na terenie sanktuarium. Jej fundatorem był Daniel Paschazjusz von Osterberg – właściciel Wambierzyc. Pierwsze kaplice wzniesiono w 1683 roku. Układ terenu i nazewnictwo zastosowane dla poszczególnych części wzniesień otaczających miejscowość nasuwają skojarzenia z Jerozolimą. Pojawia się tu m.in. wzniesienie Syjon, a leżąca naprzeciw niego góra to Kalwaria. Pojawia się także Góra Horeb, Synaj, Tabor, a także potok Cedron. Dobrana w taki sposób nomenklatura stanowi tło dla podzielonego na trzy części programu ikonograficznego wambierzyckiej kalwarii, który oparty jest na Starym Testamencie, Ewangelii, apokryfach i tradycji wczesnochrześcijańskiej.

Szopka bożnonarodzeniowa

Wambierzyckie sanktuarium słynie również z ruchomej szopki bożonarodzeniowej. Jej tradycja sięga XVII wieku, a za inicjatora budowy szopki uznaje się Konrada Hilberga. Autorem obecnej szopki (pochodzącej z XIX wieku) był zegarmistrz Longin Wittig. Szopkarską tradycję kontynuował jego syn – Hermann Wittig. Powiększył on szopkę m.in. o następujące sceny: rzeź dzieci na rozkaz Heroda, Święta Rodzina przy pracy, 12-letni Jezus w Świątyni Jerozolimskiej, Ostatnia wieczerza.

W 1936 roku papież Pius XI podniósł kościół w Wambierzycach do godności bazyliki mniejszej. 17 sierpnia 1980 kardynałowie Franciszek Macharski i Franciszek Tomaszek dokonali koronacji figury Matki Bożej Wambierzyckiej. Od II wojny światowej posługę w parafii pełnili ojcowie jezuici, natomiast w 1990 roku zastąpili ich księża diecezjalni. Od 2007 roku opiekę nad parafią przejęli ojcowie franciszkanie z prowincji św. Jadwigi.

Bibliografia

E. Malicki, Polskie sanktuaria maryjne, Kraków 2006; A. Mitkowska, Wambierzyce, Wrocław 1984. Foto: W. Bartoszek.