Sanktuarium maryjne w Ludźmierzu

Ludźmierz to najstarsza parafia katolicka na Podhalu. Powstała z inicjatywy wojewody krakowskiego Teodora Gryfity, a założyli ją w 1234 roku cystersi z Jędrzejowa. W 1824 roku parafia została przejęta przez kapłanów diecezjalnych. Znana figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem powstała prawdopodobnie na początku XV wieku w warsztacie nowosądeckim. Została ufundowana, jak mówi legenda, przez węgierskiego kupca, który wdzięczny ludźmierzanom za uratowanie życia z bagien podarował figurę tutejszej parafii.

Od XVIII wieku źródła pisane opisują łaski, jakimi Matka Boska Ludźmierska obdarza pielgrzymujących do Niej wiernych, szczególnie z Podhala, Oraw i Spiszu, a także ze Słowacji i Węgier.

W 1890 roku Stolica Apostolska nadała sanktuarium prawo udzielania specjalnych odpustów podczas siedmiu najważniejszych świąt maryjnych.

Rozkwit kultu Matki Boskiej z Ludźmierza zwanej także Gaździną Podhala rozpoczął się po drugiej wojnie światowej. Kult ten potwierdziła koronacja figury 15 sierpnia 1963, dokonana przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego, w otoczeniu 22 biskupów i ponad 200 tysięcy wiernych. W 1983 roku nastąpiła rekoronacja figury (skradziono korony) z udziałem kard. Franciszka Macharskiego. W następnych latach 1990 i 1995 obchodzono w Ludźmierzu jubileusze 25- i 30-lecia koronacji.

Tłumy pątników, szczególnie liczne pielgrzymki góralskie, przybywają do Ludźmierza na wszystkie uroczystości odpustowe, ale przede wszystkim w Święto Wniebowzięcia NMP. Poważnym ośrodkiem kultu Gaździny Podhala jest miejscowość Munster w amerykańskim stanie Indiana. Również wizerunek Matki Boskiej trafił na sztandar Związku Podhalan w Kanadzie.

W sanktuarium ludźmierskim doszło dwukrotnie do wydarzeń wieszczących przyszły pontyfikat Karola Wojtyły. Pierwszym wydarzeniem była koronacja figury Matki Boskiej w 1963 roku. Podczas koronacji wypadło berło prosto do rąk obecnego tam bpa Karola Wojtyły. Prymas Wyszyński powiedział wtedy: Karolu, Matka Boża oddała ci władzę nad światem. Drugie wydarzenie miało miejsce w 1967 roku. Na przywitanie kard. Karola Wojtyły mała dziewczynka niespodziewanie w ostatnich słowach rymowanki wyraziła nadzieję, że kardynał zostanie kiedyś papieżem. Ponadto kard. Karol Wojtyła już jako papież dwukrotnie modlił się u stóp Madonny z Ludźmierza: w 1979 roku w Nowym Targu i w 1997 roku w Ludźmierzu.

Wiele grup parafialnych z archidiecezji katowickiej nawiedza to sanktuarium, wpisując go jako stałe miejsce na trasie pielgrzymowania do trzech podhalańskich sanktuariów maryjnych: Ludźmierz, Krzeptówki, Olcza.

Bibliografia

K. Bukowski, Gaździna Podhala. Matka Boska Ludźmierska, Kalwaria Zebrzydowska 1991; J. Warta, Pani Ludźmierska: niepojęte są wyroki Boskie, niezwykłe Jego zamiary, Kraków 1995.