Sanktuarium maryjne w Gidlach

Gidle – to miejscowość leżąca między Częstochową a Radomskiem, w dolinie Warty i Wiercicy. Posiada trzy kościoły – najstarszy, zabytkowy modrzewiowy, niegdyś parafialny, pochodzi z XV wieku, przebudowany w XVII wieku. Drugi, murowany, jest pozostałością po pustelni kartuzów, wybudowany 1754 roku, pełni obecnie funkcję kościoła parafialnego; trzeci - kościół dominikanów, który stał się sanktuarium - związany jest z historią małej dziewięciocentymetrowej figurki Matki Bożej z Dzieciątkiem.

Figurka ta miała zostać znaleziona w 1516 roku na polu, należącym do majątku rodziny Gidzielskich. Pierwsze źródła pisane o początkach kultu Matki Boskiej Gidelskiej pochodzą z 1636 roku; jest to książka autorstwa dominikanina Jerzego Trebnica pt. „Historya o Cudownym Obrazie Przenaswietszey Panny Mariey...” . Jej autor przytacza opowieść o znalezieniu figurki Matki Boskiej w trakcie pracy na polu przez kmiecia nazwiskiem Czeczek. Matka Boża otoczyła opieką swego znalazcę i jego rodzinę. Figurkę pierwotnie umieszczono w miejscowym kościele parafialnym, ale Matka Boża miała wskazać na miejsce, gdzie powinien powstać osobna kaplica.

Ówczesny właściciel Gidel, Adam Gidzielski herbu Poraj, nakazał zbudowanie osobnej kapliczki w kształcie słupa, gdzie umieszczono figurkę w wyrzeźbionej wnęce. Spadkobierczyni rodziny Gidzielskich Anna z Rusocic Dąbrowska postawiła obszerną, murowaną kaplicę, a dla opieki nad cudowną figurką oraz rozwijającym się kultem maryjnym sprowadziła w 1615 roku do Gidel dominikanów. Przeznaczyła również odpowiednią sumę na zbudowanie nowego kościoła. Dominikanie, po osiedleniu się w Gidlach, zaczęli budować klasztor wraz z kościołem, ukończony i konsekrowany w 1656 roku przez biskupa Adriana Grodeckiego, sufragana gnieźnieńskiego. Cudowną figurkę Matki Bożej umieszczono w specjalnie skonstruowanym, bogato rzeźbionym ołtarzu w bocznej kaplicy po prawej stronie nawy głównej. Obecny rokokowy ołtarz główny został zbudowany w 1796 roku po rozebraniu pierwotnego ołtarza.

Dominikanie gidelscy są stróżami sanktuarium i krzewicielami pobożności maryjnej, o czym świadczy istniejące przy klasztorze Bractwo Różańca św.

Gidle mają charakter regionalnego miejsca pielgrzymkowego, do którego zwykle pielgrzymowały parafie przy okazji wędrówki na Jasną Górę.

Bibliografia

K. M., Żukiewicz, Matka Boska Gidelska, Miejsce-Piastowe 1929; K. M. Żukiewicz, Historia sanktuarium Matki Bożej w Gidlach Kamyk 2002.