Ryszka Józef

Ryszka Józef (1917-1993), proboszcz w Dąbrówce Wielkiej

Urodził się 19 sierpnia 1917 w Chełmie Śląskim. Jego rodzice: Melchior - kolejarz i Agnieszka z d. Adamczyk byli znani ze swej aktywności w chełmskiej parafii. Ojciec ks. Józefa przez kilka dziesięcioleci prowadził pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej. Młodszy brat – Franciszek poszedł w ślady brata i wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Od 1923 roku uczęszczał do szkoły powszechnej w Chełmie Śląskim. W latach 1927 - 1936 był uczniem Państwowego Gimnazjum im. T. Kościuszki w Mysłowicach. Egzamin dojrzałości zdał 26 maja 1936. Zapisał się na Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch II wojny światowej spowodował, że opuścił Śląskie Seminarium Duchowne i od 15 kwietnia 1940 kontynuował dalsze studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Widnawie.

Święcenia kapłańskie przyjął 12 lipca 1941 we Wrocławiu z rąk kard. A. Bertrama. Otrzymał dekret kurii katowickiej do parafii Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich. Od 1 sierpnia 1944 przebywał w parafii św. Ap. Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach, gdzie spełniał obowiązki wikariusza i drugiego katechety w Państwowym Gimnazjum Męskim. 9 września 1946 otrzymał nominację na stanowisko etatowego katechety w Państwowym Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnym w Mikołowie. W 1947 roku prosił kurię diecezjalną o zezwolenie na opracowanie pracy magisterskiej nt. Zasług pasterskich św. Karola Boromeusza pod kierunkiem bpa Michała Godlewskiego, profesora UJ w Krakowie. Od maja 1949 roku obsługiwał kościół filialny pw. Wniebowzięcia NMP w Międzyrzeczu Pszczyńskim, będąc równocześnie katechetą w Mikołowie. W sierpniu 1950 roku na wniosek Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach został zwolniony z posady katechety w szkole, ponieważ nie wychowywał młodzieży w duchu dzisiejszej rzeczywistości. Swoich wychowanków uczył dalej w kaplicy parafialnej. W tym samym roku zdał też egzamin proboszczowski.

W 1951 roku pełnił najpierw obowiązki substytuta w Kochłowicach i tymczasowego wikariusza przy kościele pw. św. Józefa w Chorzowie, a następnie wikariusza współpracownika w parafii św. Jadwigi w Szopienicach (do 1954 roku). Wikariusz kapitulny ks. Jan Piskorz, powierzył ks. Ryszce 2 marca 1954 kierownictwo referatu budowlanego przy Kurii Diecezjalnej w Katowicach. Miał on nadzorować budowę katedry, troszczyć się o materiał budowlany i właściwe wykorzystanie sił roboczych. Ks. Józef Ryszka bronił się przed przyjęciem tej nominacji. Za odmowę przyjęcia tego stanowiska spotkał się z licznymi szykanami ze strony wikariusza kapitulnego. Z adnotacją w dekretach - sine mora - był przenoszony od września 1954 roku do maja 1955 roku aż pięciokrotnie do: Woszczyc, Turzy Śląskiej, Wodzisławia Śląskiego, Bogucic i Chorzowa (parafia św. Barbary). W piśmie do naczelnika Referatu dla Spraw Wyznań w Katowicach zaprotestował : Obecnie diecezja nasza przeżywa wielką tragedię. Sprawcą tejże to obecny wikariusz kapitulny ks. Piskorz. Rozbił diecezję, podzielił księży (...), nakłaniał mnie do wstąpienia do ZBOWiD-u (...). Ks. Piskorz nie służy interesom ani Kościoła, ani Państwa.

12 listopada 1957 ks. Ryszka zamieszkał w Jastrzębiu Zdroju, gdzie został kuratusem przy kościele pw. NSPJ. 30 maja 1959 otrzymał nominację na urząd proboszcza parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej. W ostatnich latach przed emeryturą często chorował. Bp H. Bednorz przyjął 3 września 1982 jego rezygnację z parafii w Dąbrówce Wielkiej. Przeszedł na emeryturę 30 czerwca 1983 i zamieszkał w Ustroniu Polanie. Zmarł 25 stycznia 1993. Spoczął na cmentarzu w Podlesiu.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Józefa Ryszki; Schematyzm (1953-1986); M. Adámek, Filosoficko-teologické učilištĕ a kněžský seminář ve Vidnavĕ (1899-1945), Vratimov 1982, s. 144; GN 1993, nr 7, s. 6; Jastrzębie Zdrój. Dzieje uzdrowiska, s. 120-121; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, pod red. J. Myszora, Chełm Śląski 2004, s. 446; Tenże, Historia diecezji, s. 468; S. Szymecki, R. Rak, Biskup Stanisław Adamski jakiego nie znamy, Katowice 2003, s. 201; H. Olszar, Nekrolog, WA 1993, nr 1, s. 40-42; H. Kuczob, Dąbrówka Wielka. Dawniej i dziś, Chorzów 2000, s. 163; Ryszka Józef (hasło), [w:] Piekarzanie. Leksykon mieszkańców Piekar Śląskich, red. H. Gawlik, J. Grajewska-Wróbel, L. Wostal, Z. Bogacki, Piekary Śląskie 2010, s. 210-211.