Rozmus Wincenty

Rozmus Wincenty (1889-1943)

Urodził się 22 stycznia 1889 w Podlesiu. Naukę w gimnazjum rozpoczął w Tarnowie, przerwaną powołaniem do wojska. Zdezerterował i wyemigrował do USA. Tam odbył studia teologiczne i przyjął święcenia kapłańskie w 1916 roku w Marguette (stan Michigan). Rozpoczął pracę wśród Polonii, ale na wieść o formowaniu polskich oddziałów wojskowych przez gen. Hallera wstąpił do wojska. Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, zdemobilizowany w stopniu majora. Następnie znalazł się na Górnym Śląsku, gdzie zaangażował się m.in. w inicjatywy dotyczące szkół polskich w powiecie opolskim (styczeń 1920), akcję protestacyjną przeciwko rozpowszechnianiu broszur antypolskich itp. Włączył się czynnie do działalności propagandowej w okolicy Mikołowa. Jako współpracownik Polskiego Komisariatu Plebiscytowego udał się w 1920 roku do USA, gdzie współdziałał z Wydziałem Narodowym Polskim Centralnego Komitetu Ratunkowego w Chicago. Na gruncie amerykańskim kolportował m.in. odezwę mobilizującą parafie polonijne do działania na rzecz Górnego Śląska (w formie świadczeń pieniężnych, listów do rodzin, rezolucji itp.). Był sygnatariuszem rezolucji podpisanej przez 42 księży z Górnego Śląska pracujących w USA (sierpień 1920).

Po powrocie na Górny Śląsk był czynny w akcji polskiej na różnych płaszczyznach: uzyskiwał ze źródeł polonijnych dalsze środki finansowe (m.in. dzięki poparciu Ignacego J. Paderewskiego), współpracował z prasą polską (m.in. Polacy w Ameryce Północnej , Głosy znad Odry , 1921), działał w polskich organizacjach gospodarczych (25 września 1921 wybrany do rady nadzorczej Spółdzielni Spożywców Zjednoczenie w Katowicach). Ukształtowana w warunkach amerykańskich osobowość ks. Rozmusa nie zawsze była akceptowana w jego środowisku (konflikt z parafianami w rodzinnym Podlesiu). W latach 1923-1924 przebywał w Bieruniu Nowym, a w latach 1924-1928 w Mikołowie. W tym czasie rozwijał różne inicjatywy gospodarcze. Ok. 1929 roku osiadł w Zakopanem. Aresztowany we wrześniu 1942 roku, więziony był początkowo w Tarnowie, a 16 stycznia 1943 osadzony w Auschwitz. Zginął w podobozie Rajsko 22 lutego 1943.

Bibliografia

J. Siebiel, Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej w Podlesiu, Katowice 2001, s. 72-73; Encyklopedia Powstań Śląskich, Opole 1982, s. 484; F. German, Rozmus Wincenty (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. J. Pater, Katowice 1996, s. 355-356; G. Miś, Powstańcy Bierunia Nowego, Bijasowic, Czarnuchowic i Ścierń w walce o polskość Górnego Śląska w latach 1919-1921, Bieruń 1999, s. 63; A. Steuer, Rozmus Wincenty (hasło), Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej, s. 247-248.