Roger Julius

Julius Roger (1819-1865), lekarz, etnolog

Juliusz Roger urodził się 28 lutego 1819 w Niederstotzingen koło Ulm. Do gimnazjum uczęszczał w Augsburg, gdzie przeniosła się rodzina. W 1839 roku wstąpił do nowicjatu benedyktynów w Ottobeuren. Ze względów zdrowotnych musiał jednak opuścić klasztor i zapisał się na studia filozoficzne w Monachium. Po pewnym czasie przeszedł na Wydział Medyczny Uniwersytetu w Tybindze. Po ukończeniu studiów medycznych i uzyskaniu stopnia doktora medycyny pracował w charakterze asystenta w szpitalu w Augsburgu. Następnie odbył we Wiedniu dodatkowe studia specjalistyczne z zakresu okulistyki, a po ich ukonczeniu osiadł w małym miasteczku Mergentheim. W rok później Roger został asystentem w klinice uniwersyteckiej w Tybindze. Obok pracy zawodowej zajmował się entomologią i jego publikacje o tej tematyce wyszły poza ramy zwykłych amatorskich zainteresowań.

W 1847 roku dr Juliusz Roger został lekarzem przybocznym księcia raciborskiego Wiktora I. Zamieszkał w Rudach Raciborskich. W latach 1847-1848, w czasie wielkiego głodu i epidemii tyfusu głodowego zajął się organizacją lecznictwa. Dzięki pomocy materialnej uzyskanej od przyjaciół i anonimowych dobroczyńców udało mu się wybudować w Rudach nowy szpital, w miejsce dawnego, małego drewnianego oraz poszerzyć i rozbudować szpital w Pilchowicach. Część pieniędzy postanowił przeznaczyć na budowę szpitala w Rybniku. Opiekował się również sierocińcem w Lyskach.

Podczas swoich wizyt lekarskich zetknął się z śląskimi pieśniami ludowymi. Zainteresowanie pieśniami skłoniło go do nauki jezyka polskiego. Po wygaśnięciu epidemii, około 1849 r., zajął się systematycznym zbieraniem śląskich pieśni; w zapisywaniu ich melodii pomagał mu później Karol Schmidt, również Niemiec, swego czasu oboista w orkiestrze gliwickiego pułku ułanów, a od lat 50. XIX wieku kapelmistrz orkiestry książęcej. Juliusz Roger nawiązał korespondencję z Pawłem Stalmachem i Józefem Lompą i za ich zgodą włączył do swojego zbioru niektóre z zebranych przez nich pieśni. Roger spotkał się również z Hoffmannem von Fallersleben, który za autorstwo pieśni politycznych i wolnościowych został pozbawiony katedry i profesury w 1861 roku. To spotkanie zaowocowało przekładem przez Hoffmanna von Fallersleben polskich pieśni ludowych na język niemiecki. Po 14 latach zebrał 546 pieśni, w tym 294 z melodiami; zgrupował je w 18 działach: pieśni wojackie, myśliwskie, pasterskie i rolnicze, rzemieślnicze i młynarskie, cygańskie, ballady, pieśni miłosne poważne, miłosne żartobliwe, weselne, małżeńskie, pijackie, wiosenne, pożegnalne, majowe, kolędowe, zwierzęce, rozmaitej treści poważne, rozmaitej treści żartobliwe. W 1863 roku ukazał się tom pt. "Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką. Zebrał i wydał Juliusz Roger.

J. Roger interesował się również entomologią, stale uzupełniał swoje zbiory owadów. Dzięki opracowaniom, ogłaszanym w fachowych czasopismach wrocławskich i berlińskich, stał się uznanym entomologiem. Wydał również kilka broszurek z tej dziedziny, jak np. "Coleoptera" (Spis dotychczas w Górnym Śląsku odnalezionych chrząszczy).

Zmarł nagle 7 stycznia 1865, towarzysząc księciu w czasie polowania. Został pochowany 11 stycznia 1865 w Rudach. Kolekcja owadów została przekazana do Muzeum w Berlinie, gdzie znajdowała się jeszcze w pierwszych dniach maja 1945 roku. Szpital w Rybniku, którego budowę rozpoczął dr Roger, a którego otwarcie nastąpiło w kwietniu 1869 roku, nazwano imieniem "Juliusz".

Bibliografia

Patrz: [1]