Przyniczyński Franciszek

Przyniczyński Franciszek Ksawery (1844-1896), dziennikarz, działacz społeczny i narodowy

Urodził się 12 listopada 1844 w Żerkowie koło Jarocina jako syn Józefa, kamerdynera, i Michaliny z Cylińskich. Po studiach teologicznych przyjął 4 października 1868 w Rzymie święcenia kapłańskie. W 1870 roku pełnił obowiązki wikarego w Królewskiej Hucie. W latach 1870-1873 redagował „Katolika" wspólnie z Karolem Miarką, zastępując go na stanowisku redaktora odpowiedzialnego. Oskarżony o przestępstwo prasowe został skazany na karę więzienia. W 1873 roku zaczął wydawać w Bytomiu „Gazetę Górnośląską" nawiązującą do polskich tradycji państwowej i narodowej oraz podkreślającą łączność Śląska z Macierzą. Na łamach tej gazety występował przeciw germanizacji. Po upadku gazety, w 1886 roku, ks. Przyniczyński wraz z bratem Stanisławom zaczął wydawać „Opiekuna Katolickiego", wychodzącego dwa razy w tygodniu do 1894 roku w Bytomiu, a później w Gliwicach. W 1877 roku opublikował "Zasady wiary św. rzymsko-katolickiej w obrazkach, czyli katechizm obrazkowy". Ogłosił też zbiór "Piosenek zabawnych" (1890) będący wyrazem jego zainteresowań etnograficznych. W 1889 roku założył Towarzystwo Katolickich Robotników dla Gliwic i okolicy, któremu od 1892 roku przewodniczył. W wielu miejscowościach Górnego Śląska organizował ruch oświatowy, przyczynił się także do ożywienia teatru amatorskiego. Uznany przez władze za niebezpiecznego agitatora polskości został przeniesiony w 1894 roku do Weinssensee pod Berliniem. Tam zmarł 8 lipca 1896.

Bibliografia

Bytomski Słownik Biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 213-214; O duszę polską, Katowice 1991, s. 112-113.