Pojda Adolf

Pojda Adolf (1881-1942), proboszcz w Leszczynach

Urodził się 12 czerwca 1881 w Ligockiej Kuźni, w rodzinie Franciszka i Franciszki z d. Pojda. W latach 1887-1895 uczył się w szkole powszechnej w Paruszowcu. W 1896 roku zgłosił się do Księży Salwatorianów i wyjechał do Rzymu. Po kilkunastomiesięcznym pobycie w Rzymie, wrócił na Śląsk, i kontynuował naukę w gimnazjum, najpierw w Strzelcach, a później w Bytomiu (1898-1903). Po złożeniu egzaminu maturalnego od 1903 roku studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego (1903-1907). W czasie studiów udzielał się naukowo i towarzysko w tajnych organizacjach studenckich skupiających polskich studentów. 22 czerwca 1907 z rąk kard. G. Koppa przyjął święcenia kapłańskie.

Jego pierwszą placówką duszpasterską był wikariat w Ujeździe (20 października 1907). 10 grudnia 1908 ks. Pojda został wikarym w parafii pw. Barbary w Królewskiej Hucie. W niecały rok później został przeniesiony do Bieńkowic (od 10 lipca 1909), a następnie do parafii w Eberswalde k. Poczdamu (od 20 września 1909). W czasie I wojny światowej pracował jako wikariusz w parafii św. Antoniego w Berlinie ( 1913-1917). 20 września 1917 został ustanowiony proboszczem w parafii św. Ottona w Słupsku. W tym okresie udziela się nie tylko w duszpasterstwie, ale również społecznie wśród polskich robotników sezonowych oraz weteranów wojennych I wojny światowej.

W związku z odrodzeniem się państwowości polskiej ujawniły się także narodowe przekonania ks. Pojdy. Ks. Pojda w grudniu 1924 roku rozwinął propolską działalność agitacyjną przed odbywającymi się wyborami do Reichstagu i do Landtagu pruskiego. Mimo atmosfery wrogości, zwłaszcza ze strony urzędników niemieckich, ks. Pojda cieszył się w Słupsku poważaniem i autorytetem. W 1925 roku zasiadał w dwóch deputacjach miejskich powoływanych przez nadburmistrza miasta tj. w deputacji do spraw młodzieży i deputacji szkolnej.

W 1921 roku landrat słupski wystąpił z petycją do władz rejencji o wydalenie ks. Pojdy ze Słupska. Nagonka na ks. Pojdę znalazła swe echo nie tylko w kurii wrocławskiej, ale dotarła aż do pruskiego parlamentu. W 1925 roku niemieckie związki, w tym szczególnie Pommerscher Landbund oraz prasa niemiecka, zaczęły głośno domagać się wydalenia ks. Pojdy ze Słupska. W tej sytuacji we wrześniu 1926 roku ks. Pojda zwrócił się do kurii wrocławskiej z prośbą o zamianę parafii. 26 sierpnia 1926 w wyniku porozumienia między kard. Betramem a bpem Hlondem 1 stycznia 1927 objął parafię w Leszczynach, wkrótce potem rozpoczął intensywną działalność jako jeden z czołowych członków rybnickiej Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej. 17 listopada 1931 - na wniesiony do władz państwowych wniosek, ks. Pojda otrzymał polskie obywatelstwo. W Leszczynach rozpoczął budowę kościoła św. Andrzeja Boboli, którego jednak nie zdołał dokończyć. Kościół został poświęcony 16 lipca 1944, już po jego śmierci.

Został aresztowany 2 lub 12 czerwca 1940, więziony w Leszczynach, Rybniku, następnie osadzony w obozach koncentracyjnych Dachau, Gusen, ponownie w Dachau od 8 grudnia 1940. Dnia 20 maja 1942 - został wywieziony w tzw. „transporcie inwalidów" i zamordowany w komorze gazowej w Harthaim. W kościele św. Ottona w Słupsku i w kościele św. Andrzeja Boboli wmurowano tablice pamiątkowe poświęcone pamięci ks. Adolfa Pojdy.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Adolfa Pojdy; WD 1927, nr 2, s. 14; F. Maroń, WD 1970, nr 8-9, s. 147; Martyrologium, s. 200-201; A. J. Ostroch, Ks. Adolf Pojda. Kapłan i człowiek, Czerwionka - Leszczyny 2007; Olszar, Duchowieństwo, s. 77; Myszor, Historia diecezji, s. 351; Represje wobec duchowieństwa, s. 14, 18, 65; Weiler, Die Geistlichen, s. 531; W. Wiechorek, Ks. Adolf Pojda (kapłan i społecznik śląski 1881-1942), Kroniki Rybnickie 1983; K. Szweda, Podwójna służba leszczyńskiego proboszcza [ks. Adolf Pojda], GN 1948, nr 46, s. 374-375; A. Hanich, Martyrologium duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach II wojny światowej, Opole 2009, s. 124.