Paweł I

Paweł I (zm. 767), papież

Jego pontyfikat obejmował lata 757-767.

Był świeckim Rzymianinem, bratem Stefana II, a jednocześnie pierwszym papieżem, który objął Stolicę Piotrową wraz z terytorium Państwa Kościelnego. Był nie tylko biskupem Rzymu, ale również panem i władcą obszernego państwa. O swoim wyborze powiadomił Pepina - władcę Franków, z którymi nawiązał współpracę. W 765 roku Pepin zgodził się na ustanowienie obowiązkowej dziesięciny w celu zapewnienia Kościołowi podstaw materialnych. Niestety Pawłowi I nie udało się nawiązać stosunków z cesarzem Bizancjum, ani odzyskać ziem od Longobardów, którzy porozumieli się z Konstantynem V. Wprowadził natomiast wiele zmian wobec trudnej sytuacji w samym Rzymie.

Rozpad dotychczasowych struktur władzy świeckiej w Rzymie i brak regulacji prawnych stosunków między arystokracją, urzędami świeckimi, a duchowieństwem prowadził do walki o władzę i rozruchów, także podczas elekcji Pawła I, które papież ostro stłumił. Władza świecka została podporządkowana papieżowi i urzędnikom kościelnym rezydującym na Lateranie, gdzie mieściła się kancelaria papieska i administracja dóbr kościelnych, z których wyłoniła się później kuria papieska. Doradcami papieża było 25 proboszczów najważniejszych rzymskich parafii, 14 diakonów - administratorów majątku kościelnego, a także biskupi podmiejskich diecezji; duchownych tych nazywano kardynałami. Kronikarz papieski wspomina, że papież był osobą łagodnego usposobienia, odwiedzał więźniów w miejscu kaźni, zamieniał karę śmierci na dożywocie. Z jego inicjatywy zbudowano nową kaplicę w Bazylice Świętego Piotra, w której umieścił relikwie św. Petroneli. Zmarł 28 czerwca 767.

Bibliografia

M. Banaszak, Historia Kościoła Katolickiego, t. 2, Średniowiecze, Warszawa 1987; J. Wierusz Kowalski, Poczet Papieży, Warszawa 1986.