Parafia św. Cyryla i Metodego w Knurowie

Pierwsza wzmianka o Knurowie została zamieszczona w Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis z lat 1290-1305. W spisie parafii diecezji wrocławskiej z 1447 roku parafia Knurów znajdowała się w dekanacie gliwickim. Nazwa ma charakter patronimicznej, pochodząc od pierwszego właściciele osady.

Knurów to miasto górnicze. Stąd też jego mieszkańcy głównie byli zatrudnieni w kopalniach, koksowniach oraz miejscowej fabryce prochu. Wielu z nich przybyło tutaj właśnie w poszukiwaniu zatrudnienia.

W 1599 roku zbudowano drewniany kościół pw. św. Wawrzyńca, otoczony lipami rosnącymi na starym cmentarzu przy dzisiejszej ulicy ks. Koziełka, służył parafianom do 1926 roku. W 1935 roku został przeniesiony do Chorzowa, gdzie do dziś pozostaje kościołem parafialnym. Z tego kościoła pochodzą: Piękna Madonna z Knurowa (rzeźba gotycka z XV wieku), figura Anny Samotrzeciej z XV wieku, obraz Zmartwychwstania Pańskiego z XVII wieku, rzeźba św. Wawrzyńca z XV wieku, dwa cenne dzwony odlane w 1655 roku w Lotaryngii oraz srebrna rokokowa monstrancja z 1759 roku.

W czasie wojny trzydziestoletniej parafia Knurów utraciła samodzielność i miejscowy kościół stał się filią sąsiedniej parafii w Gierałtowicach. Ks. Władysław Robota, proboszcz gierałtowicki zabiegał o ponowne utworzenie parafii w Knurowie, ale zarząd kościelny ciągle wyrażał sprzeciw. Jednakże 7 lutego 1916 proboszczem w Knurowie został ks. Jan Gladisch, który objął parafię w trudnych warunkach – z małym kościołem i bez plebanii. W 1926 roku wzniesiono w Knurowie tymczasowy kościół. W 1929 roku powstało probostwo z zabudowaniami gospodarczymi, a 8 sierpnia 1937, gdy proboszczem był już ks. Alojzy Koziełek rozpoczęto budowę nowego kościoła pw. świętych Cyryla i Metodego. Budowę ukończono 13 lipca 1947. Nowy kościół poświęcony przez bp. Juliusza Bieńka całkowicie odpowiadał potrzebom oraz liczbie wiernych. Ma on charakter rotundy mieszczącej ok. 2 tys. osób, stąd też ołtarz jest widoczny z każdego miejsca. Kościół zaprojektował Henryk Gambiec z Piotrowic Śląskich, a wystrój wnętrza jest autorstwa Henryka Burzca z Zakopanego. W związku ze zmianami wprowadzonymi przez Sobór Watykański II w latach 1960-1968 przebudowano wnętrze kościoła. W 1981 roku ze wspólnoty w Knurowie został odłączony Krywałd, gdzie utworzono samodzielną parafię św. Antoniego z Padwy. W 1982 roku zaś na knurowskim osiedlu powstała kolejna parafia - Matki Bożej Częstochowskiej.

We wnętrzu kościoła mieszczą się kaplice Matki Bożej Częstochowskiej i Chrztu Świętego oraz figury Matki Bożej Królowej Polski i Chrystusa Króla. Nad ołtarzem znajdują się figury świętych Cyryla i Metodego, w tle zaś gaj pogan, do których zostali ci święci posłani. Na ścianach rotundy zostały umieszczone słowa modlitwy z Bogurodzicy oraz pieśń ku czci świętych Cyryla i Metodego. W kościele są też figury - pamiątki osób, które pracowały przy budowie kościoła.

Na terenie kościelnym znajdują się także salki katechetyczne, w których odbywają się spotkania grup parafialnych. Są tutaj również farskie ogrody, będące miejscem parafialnych festynów.

Na terenie parafii znajdują się 3 krzyże misyjne, figura św. Jana Nepomucena, kaplica w Szpitalu Miejskim w Knurowie oraz kaplica w Domu Zakonnym Sióstr Służebniczek NMP przy ul. Koziełka. Na farskich polach jest także figura Matki Bożej.

Grupy parafialne działające na terenie parafii: Duszpasterstwo Ministrantów, Dzieci Maryi, Ruch Światło-Życie, Oaza Rodzin, Apostolstwo Dobrej Śmierci, Róże Różańcowe, Grupa Wsparcia Anonimowych Alkoholików, Akcja Katolicka, Trzeci Zakon Franciszkański. Liczba wiernych to 11.920 osób (stan na 2009 rok).

Z parafii pochodzi biskup brazylijski Reinhard Jan Pietrulla (1906-1992).

Proboszczowie

• ks. Jan Chrząszcz kuratus (1921-1923)
• ks. Władysław Robota administrator excurrendo (1923-1924)
• ks. Józef Okrent (1924-1928)
• ks. Alojzy Koziełek (1928-1940) i (1945-1949)
• ks. Jan Michalik substytut (1940-1945)
• ks. Jan Teichman administrator (1949-1954)
• ks. Ernest Werner (1954-1956)
• ks. Bernard Czakański administrator (1956-1973)
• ks. Rajmund Stachura wikariusz ekonom (1973-1975), proboszcz (1975-1994)
• ks. Eugeniusz Góra administrator (1994-1996), proboszcz (1996-2004)
• ks. Andrzej Wieczorek (2004-2014)
• ks. Mirosław Pelc administrator (2014-2015), proboszcz (2015-nadal)

Bibliografia

A. Koziełek, Knurów i Krywałd. Kronika na tle historii Ziemi Gliwickiej, Katowice 1937; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 164; M. Rzepka, Modlitwa, praca i dobre perspektywy, Parafia świętych Cyryla i Metodego w Knurowie, GN 2006, nr 42, (dodatek katowicki), s. 14-15.