Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim

Parafia-matka

Decyzję o wybudowaniu kościoła w Miasteczku (Georgenberg) podjęto w 1664 roku. Podyktowana była szeregiem powodów, między innymi- rozbudzeniem uczuć religijnych powodowanym duchem kontrreformacyjnym, odległością, którą dotychczas musieli przemierzać mieszkańcy wsi do najbliższego kościoła w Żyglinie, ale przede wszystkim jego istotnymi zniszczeniami, których dokonały samowolnie wojska habsburskie, przekonane, że niszczą zbór protestancki. Ostatecznie drewniany kościółek żygliński spłonął w 1700 roku, a odbudowano go w latach 1703-1705. W końcu i ten popadł w ruinę i w latach 1840-1842 wzniesiono na jego miejscu kolejną, zbudowaną już z kamienia i cegły świątynię.

Nowy kościół

Aby wznieść nowy kościół w Miasteczku rada miejska zwróciła się z prośbą do ówczesnego właściciela Georgenbergu- Łazarza jun. Henckla von Donnersmarcka o wyjednanie zgody na budowę u krakowskiego biskupa Andrzeja Trzebickiego. Biskup wydał zgodę jeszcze w 1664 roku. Burmistrz miasta, Mańka, przekazał parcelę pod budowę, która trwała od 1665 do 29 lipca 1667. Ta data zakończenia prac znana jest m.in. z inskrypcji wyciętej na jednej z belek we wnętrzu kościoła, jednak za oficjalną uznaje się 23 października 1666, wtedy to bowiem ukończona została budowa samego budynku, dłużej trwały prace nad wykończeniem wnętrza.

Nazwiska cieśli i rzemieślników zostały uwiecznione na belkach znajdujących się wewnątrz świątyni. Uroczysta konsekracja miała miejsce 8 maja 1670 roku, a uczestniczył w niej sufragan krakowski biskup Mikołaj Oborski, ówczesny wizytator dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego. wtedy też nadano nowozbudowanemu kościołowi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Pierwszą mszę odprawił w nim ks. Wawrzyniec Nowatius.

Miasteczkowska świątynia pełniła zasadniczo funkcje kościoła filialnego, status parafialnego uzyskała jedynie na czas odbudowy kościoła w Żyglinie (tj. 1700-1705). Wówczas przeniesiono także do Miasteczka żyglińską szkołę, o czym wspomina Inventarium Ecclesiae Filialis in Georgenberg z 1792. Funkcję organistów pełnili zwykle zarządcy szkolni mieszkający w Miasteczku, lecz sytuacja zmieniła się, gdy w 1820 roku wybudowano w Żyglinie szkołę i organistówkę.

Pomimo wielu modernizacji, których świadkami byli Miasteczkowianie w ciągu ostatnich 200 lat, mimo wielowiekowego oddziaływania warunków atmosferycznych i zagrożenia niszczycielskim działaniem ognia, kościół w Miasteczku wciąż pozostaje jednym z najlepiej zachowanych drewnianych kościołów na Śląsku.

Bibliografia

red. A. Famuła, Miasteczko Śląskie. Parafia i kościół Wniebowzięcia NMP. Zarys monograficzny, Miasteczko Śląskie 1998, s. 9-15.