Parafia Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
(dr)
(Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:Chelm5.jpg|thumb|300px|right]]
[[Plik:Chelm widok kosciol.jpg|right|thumb]]
[[Grafika:Chelm1.jpg|300px|thumb|right]]
[[Grafika:Chelm5.jpg|thumb|right]]
[[Grafika:Chelm1.jpg|thumb|right]]
[[Plik:Chelm kowalewski.jpg|right|thumb|mal. Otto Kowalewski]]
==Historia==
Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551-1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie.  23 kwietnia 1687 roku kolejny  proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz  (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół.


Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551 – 1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie.  23 kwietnia 1687 roku kolejny  proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz  (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół.
Pierwotny kościół w Chełmie w XVI wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku.
 
Pierwotny kościół w Chełmie w XVIV wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku.


W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887  rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych.  Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych.  
W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887  rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych.  Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych.  
W kościele znajdują się bardzo ciekawie namalowane stacje drogi krzyżowej pędzla [[Kowalewski Otto|Otto Kowalewskiego]] - śląskiego nazareńczyka.


'''Patrz:'''
Od 1966 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków woj. katowickiego (obecnie woj. śląskie), a jego opis znajdujemy również w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.
Parafia wydaje cyklicznie pismo pt. [[Światło - pismo parafii w Chełmie Śląskim|Światło]]
==Bractwa i stowarzyszenia==
 
W parafii są obecne i aktywne różne grupy: [[Dzieci Maryi]], Ministranci, [[Chór parafialny im  ks. Antoniego Chlondowskiego w Chełmie Śląskim]], [[Ruch Światło-Życie|Oaza]]
==Czasopismo parafialne==
*[[Światło - pismo parafii w Chełmie Śląskim]]
==Kapliczki i krzyże przydrożne==
==Kapliczki i krzyże przydrożne==
*[[Kapliczki w Chełmie Śląskim]]
*[[Kapliczki w Chełmie Śląskim]]
*[[Krzyż przydrożny na Gamrocie]]
*[[Krzyż przydrożny w Chełmie Śląskim - Gamrot]]
 
==Cmentarze==
==Cmentarze==
*[[Cmentarz - Chełm Śląski|Cmentarz parafialny]]
*[[Cmentarz - Chełm Śląski|Cmentarz parafialny]]
*[[Cmentarz - Smutna Góra|Smutna Góra]]
*[[Cmentarz - Smutna Góra|Smutna Góra]]
 
==Duchowieństwo==
*[[:Kategoria:Duchowni urodzeni w Chełmie Śląskim|Powołania kapłańskie z Chełmu]]
==Proboszczowie==
==Proboszczowie==
0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.  
0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.  
*[[Synowiec Wojciech|ks. Wojciech Synowiec]] (1660-1665)
*[[Synowiec Wojciech|ks. Wojciech Synowiec]] (1660-1665)
*[[Łubkowski Wojciech|ks. Wojciech Łubkowski]] (1665-1686)
*[[Łubkowski Wojciech|ks. Wojciech Łubkowski]] (1665-1686)
Linia 29: Linia 33:
*[[Pasoń Marcin| ks. Marcin Pasoń]] (1749-1761)
*[[Pasoń Marcin| ks. Marcin Pasoń]] (1749-1761)
*[[Śmietański Bernard|ks. Bernard Śmietański]] (1761-1795)
*[[Śmietański Bernard|ks. Bernard Śmietański]] (1761-1795)
*[[Rączkowski Piotr|ks. Piotr Paweł Rączkowski]] (1796-1817)
*[[Rączkowski Piotr Paweł|ks. Piotr Paweł Rączkowski]] (1796-1817)
*[[Rink Józef|ks. Józef Adrian Rink]] (1817-1828)
*[[Rink Józef Adrian|ks. Józef Adrian Rink]] (1817-1828)
*[[Tohak Walenty|ks. Walenty Tohak]] (1828-1838)
*[[Tohak Walenty|ks. Walenty Tohak]] (1828-1838)
*[[Szyszkowicz Antoni|ks. Antoni Szyszkowicz]] (1838-1848)
*[[Szyszkiewicz Antoni|ks. Antoni Szyszkowicz]] (1838-1848)
*[[Gach Franciszek|ks. Franciszek Gach]] (1848/1856-1899)
*[[Gach Franciszek|ks. Franciszek Gach]] (1848/1856-1899)
*[[Lissek Aleksander|ks. Aleksander Lissek]] ( 1899-1904)
*[[Lissek Aleksander|ks. Aleksander Lissek]] ( 1899-1904)
Linia 41: Linia 45:
*[[Górecki Eugeniusz|ks. Eugeniusz Górecki]] (1970-2000)
*[[Górecki Eugeniusz|ks. Eugeniusz Górecki]] (1970-2000)
*[[Guzy Piotr|ks. Piotr Guzy]] administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)
*[[Guzy Piotr|ks. Piotr Guzy]] administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)
==Bibliografia==
==Bibliografia==
Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F.  Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach;  R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach;   D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126.
Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F.  Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach;  R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126; [http://katowice.gosc.pl/doc_pr/4524765.Nie-zboczyc-z-obranej-drogi]
 
{{Dekanaty}}
{{Dekanaty}}
[[Kategoria:Parafie - C|Chełm]]
[[Kategoria:Parafie - C|Chełm]]
[[Kategoria:Dekanat Bieruń|Chełm]]
[[Kategoria:Dekanat Lędziny|Chełm]]
[[Kategoria:Chełm Śląski]]

Wersja z 21:58, 5 sty 2019

Chelm widok kosciol.jpg
Chelm5.jpg
Chelm1.jpg
mal. Otto Kowalewski

Historia

Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551-1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie. 23 kwietnia 1687 roku kolejny proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół.

Pierwotny kościół w Chełmie w XVI wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku.

W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887 rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. W kościele znajdują się bardzo ciekawie namalowane stacje drogi krzyżowej pędzla Otto Kowalewskiego - śląskiego nazareńczyka.

Od 1966 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków woj. katowickiego (obecnie woj. śląskie), a jego opis znajdujemy również w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.

Bractwa i stowarzyszenia

W parafii są obecne i aktywne różne grupy: Dzieci Maryi, Ministranci, Chór parafialny im ks. Antoniego Chlondowskiego w Chełmie Śląskim, Oaza

Czasopismo parafialne

Kapliczki i krzyże przydrożne

Cmentarze

Duchowieństwo

Proboszczowie

0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.

Bibliografia

Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F. Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126; [1]