Parafia Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim: Różnice pomiędzy wersjami
mNie podano opisu zmian |
(dr) |
||
(Nie pokazano 43 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Grafika:Chelm5.jpg|thumb | [[Plik:Chelm widok kosciol.jpg|right|thumb]] | ||
[[Grafika:Chelm1.jpg| | [[Grafika:Chelm5.jpg|thumb|right]] | ||
[[Grafika:Chelm1.jpg|thumb|right]] | |||
[[Plik:Chelm kowalewski.jpg|right|thumb|mal. Otto Kowalewski]] | |||
==Historia== | |||
Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551-1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie. 23 kwietnia 1687 roku kolejny proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół. | |||
Pierwotny kościół w Chełmie w XVI wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku. | |||
W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887 rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. | |||
W kościele znajdują się bardzo ciekawie namalowane stacje drogi krzyżowej pędzla [[Kowalewski Otto|Otto Kowalewskiego]] - śląskiego nazareńczyka. | |||
Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. | |||
Od 1966 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków woj. katowickiego (obecnie woj. śląskie), a jego opis znajdujemy również w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. | |||
==Bractwa i stowarzyszenia== | |||
W parafii są obecne i aktywne różne grupy: [[Dzieci Maryi]], Ministranci, [[Chór parafialny im ks. Antoniego Chlondowskiego w Chełmie Śląskim]], [[Ruch Światło-Życie|Oaza]] | |||
==Czasopismo parafialne== | |||
*[[Światło - pismo parafii w Chełmie Śląskim]] | |||
==Kapliczki i krzyże przydrożne== | ==Kapliczki i krzyże przydrożne== | ||
*[[Kapliczki w Chełmie Śląskim]] | *[[Kapliczki w Chełmie Śląskim]] | ||
*[[Krzyż przydrożny | *[[Krzyż przydrożny w Chełmie Śląskim - Gamrot]] | ||
==Cmentarze== | ==Cmentarze== | ||
*[[Cmentarz - Chełm Śląski|Cmentarz parafialny]] | *[[Cmentarz - Chełm Śląski|Cmentarz parafialny]] | ||
*[[Cmentarz - Smutna Góra|Smutna Góra]] | *[[Cmentarz - Smutna Góra|Smutna Góra]] | ||
==Duchowieństwo== | |||
*[[:Kategoria:Duchowni urodzeni w Chełmie Śląskim|Powołania kapłańskie z Chełmu]] | |||
==Proboszczowie== | ==Proboszczowie== | ||
0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego. | 0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego. | ||
*[[Synowiec Wojciech|ks. Wojciech Synowiec]] (1660-1665) | |||
*[[Śmietański Bernard|ks. Bernard Śmietański]] ( | *[[Łubkowski Wojciech|ks. Wojciech Łubkowski]] (1665-1686) | ||
*[[Gach Franciszek|ks. Franciszek Gach]] (1856-1899) | *[[Szafrankowicz Marcin|ks. Marcin Stanisław Szafrankowicz]] (1686-1707) | ||
*[[Mąkocki Stanisław|ks. Stanisław Mąkocki]] (1707-1732) | |||
*[[Gnielski Walenty|ks. Walenty Gnielski]] (1732-1749) | |||
*[[Pasoń Marcin| ks. Marcin Pasoń]] (1749-1761) | |||
*[[Śmietański Bernard|ks. Bernard Śmietański]] (1761-1795) | |||
*[[Rączkowski Piotr Paweł|ks. Piotr Paweł Rączkowski]] (1796-1817) | |||
*[[Rink Józef Adrian|ks. Józef Adrian Rink]] (1817-1828) | |||
*[[Tohak Walenty|ks. Walenty Tohak]] (1828-1838) | |||
*[[Szyszkiewicz Antoni|ks. Antoni Szyszkowicz]] (1838-1848) | |||
*[[Gach Franciszek|ks. Franciszek Gach]] (1848/1856-1899) | |||
*[[Lissek Aleksander|ks. Aleksander Lissek]] ( 1899-1904) | |||
*[[Winkler Paweł|ks. Paweł Winkler]] (1905-1931) | *[[Winkler Paweł|ks. Paweł Winkler]] (1905-1931) | ||
*[[Wojtek Wiktor|ks. Wiktor Wojtek]] (1931-1968) | *[[Wojtek Wiktor|ks. Wiktor Wojtek]] (1931-1968) | ||
Linia 29: | Linia 45: | ||
*[[Górecki Eugeniusz|ks. Eugeniusz Górecki]] (1970-2000) | *[[Górecki Eugeniusz|ks. Eugeniusz Górecki]] (1970-2000) | ||
*[[Guzy Piotr|ks. Piotr Guzy]] administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal) | *[[Guzy Piotr|ks. Piotr Guzy]] administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal) | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s.211-230. | Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F. Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126; [http://katowice.gosc.pl/doc_pr/4524765.Nie-zboczyc-z-obranej-drogi] | ||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - C|Chełm]] | [[Kategoria:Parafie - C|Chełm]] | ||
[[Kategoria:Dekanat | [[Kategoria:Dekanat Lędziny|Chełm]] | ||
[[Kategoria:Chełm Śląski]] |
Wersja z 22:58, 5 sty 2019
Historia
Według zapisów źródłowych pierwsza kaplica, jaka istniała w Chełmie była drewniana i powstała zapewne w połowie XVI stulecia. Wybudowana przez mieszkańców Chełmu kaplica została poświęcona za czasów biskupa krakowskiego Andrzeja Zebrzydowskiego (1551-1560). Pierwszym proboszczem przy kościele chełmskim był Wojciech Synowiec (1660-1665). 16 października 1689 roku biskup krakowski Jan Małachowski konsekrował kościół w Chełmie. 23 kwietnia 1687 roku kolejny proboszcz chełmski, ks. Marcin Stanisław Szafrankiewicz (1668-1707) położył podwaliny pod nowy, murowany kościół.
Pierwotny kościół w Chełmie w XVI wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku.
W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy. Ks. Franciszek Gach w latach 1883-1887 rozbudował kościół. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Na początku XX wieku kościół został ponownie rozbudowany; powstała wieża o wysokości i w tym kształcie kościół zachował się do czasów nam współczesnych. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku. Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych. W kościele znajdują się bardzo ciekawie namalowane stacje drogi krzyżowej pędzla Otto Kowalewskiego - śląskiego nazareńczyka.
Od 1966 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków woj. katowickiego (obecnie woj. śląskie), a jego opis znajdujemy również w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.
Bractwa i stowarzyszenia
W parafii są obecne i aktywne różne grupy: Dzieci Maryi, Ministranci, Chór parafialny im ks. Antoniego Chlondowskiego w Chełmie Śląskim, Oaza
Czasopismo parafialne
Kapliczki i krzyże przydrożne
Cmentarze
Duchowieństwo
Proboszczowie
0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.
- ks. Wojciech Synowiec (1660-1665)
- ks. Wojciech Łubkowski (1665-1686)
- ks. Marcin Stanisław Szafrankowicz (1686-1707)
- ks. Stanisław Mąkocki (1707-1732)
- ks. Walenty Gnielski (1732-1749)
- ks. Marcin Pasoń (1749-1761)
- ks. Bernard Śmietański (1761-1795)
- ks. Piotr Paweł Rączkowski (1796-1817)
- ks. Józef Adrian Rink (1817-1828)
- ks. Walenty Tohak (1828-1838)
- ks. Antoni Szyszkowicz (1838-1848)
- ks. Franciszek Gach (1848/1856-1899)
- ks. Aleksander Lissek ( 1899-1904)
- ks. Paweł Winkler (1905-1931)
- ks. Wiktor Wojtek (1931-1968)
- ks. Paweł Kaszuba administrator (1968-1969)
- ks. Piotr Sopora (1969-1970)
- ks. Eugeniusz Górecki (1970-2000)
- ks. Piotr Guzy administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)
Bibliografia
Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1924, nr 19, s. 90; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1925, nr 1, s. 8; Dekret dot. zmiany granicy parafii, WD 1931, nr 4, s. 39; Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230; F. Radwański, Parafia Chełm Śląski w latach 1919-1939, Kraków, 1977 praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; R. Woźniak, Dzieje parafii Trójcy świętej w Chełmie w latach 1922-1990, Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ Katowicach; F. Ryszka, Stan religijny i moralny parafii Chełm-Wielki za lata 1930-49, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; D. Głazek, Domus Celeberrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 126; [1]
|