Parafia Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim

Pierwsza wzmianka o istnieniu Chełmu pochodzi z XIII wieku; od XIV wieku Chełm należał do diecezji krakowskiej, a później wrocławskiej. Parafia została erygowana między 1601 a 1611 rokiem. W 1551 roku zbudowano i poświęcono kaplicę drewnianą pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej.

W latach 1391-1795 wioska Chełm należała, wraz z Imielinem i Kosztowami, do biskupa krakowskiego. W 1551 roku stanęła w Chełmie pierwsza kaplica drewniana. W 1660 roku wybudowano kościół murowany, który na przestrzeni wieków był systematycznie rozbudowywany. Kościół murowany zastąpił istniejącą drewnianą kaplicę. Powstał on dzięki fundacji biskupa Jana Małachowskiego ustanowionej w 1686 roku (konsekrowany 23 kwietnia 1689). W 1716 roku przyłączono do parafii chełmskiej Kopciowice, następnie w 1761 roku Czarnuchowice i Zabrzeg, a w 1801 roku Imielin i Kosztowy.

Pierwotny kościół w Chełmie w XVII wieku był drewniany i posiadał trzy ołtarze. W środku znajdował się obraz Ukrzyżowanego. Kościół miał jedną wieżę z dzwonem, a w 1619 roku miał dzwonnicę, w której znajdowały się dwa dzwony i sygnaturka. Obok barokowego kościoła, po jego południowej stronie, stała drewniana dzwonnica, istniejąca aż do lat 70. XIX wieku. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 1766-1767. Na przełomie XVIII i XIX wieku, obok kościoła powstał cmentarz parafialny z kaplicą pw. św. Piotra. W 1883 roku ks. Franciszek Gach podjął się kolejnej rozbudowy kościoła. W zachodniej części kościoła do nawy dobudowano murowany transept, a do niego kruchtę, nad którą umieszczono chór muzyczny i postawiono nowe organy. Prace przy pierwszej rozbudowie kościoła trwały aż do 1887 roku. Prowadzono je na podstawie projektu budowniczego Lukasa. Rozbudowa z lat osiemdziesiątych XIX wieku zmieniła kościół chełmski z budowli na rzucie prostokąta, w budowlę mającą rzut krzyża podłużnego, łacińskiego. Ostatnia przebudowa, a właściwie gruntowny remont, został przeprowadzony w latach 70. ubiegłego wieku.

Autorami obecnego kształtu kościoła byli architekci Koziczynski i Kotz z Pszczyny. Koziczynski prowadził nadzór budowlany z ramienia Rejencji w Opolu, a Kotz był jednym z wykonawców robót budowlanych.

Kapliczki i krzyże przydrożne

• Kapliczki w Chełmie Śląskim
• Krzyż przydrożny na Gamrocie

Cmentarze

• Cmentarz parafialny
• Smutna Góra

Proboszczowie

0d 1619 roku komendariuszem dla parafii chełmskiej był ks. Blasius Wolbramowicz (Błażej z Wolbromia), a pierwszym proboszczem Wojciech Synowiec mianowany w 1660 roku przez bpa Andrzeja Trzebnickiego.

• ks. Wojciech Synowiec (1660-1665)
• ks. Wojciech Łubkowski (1665-1686)
• ks. Marcin Stanisław Szafrankowicz (1686-1707)
• ks. Stanisław Mąkocki (1707-1732)
• ks. Walenty Gnielski (1732-1749)
• ks. Marcin Pasoń (1749-1761)
• ks. Bernard Śmietański (1761-1795)
• ks. Piotr Paweł Rączkowski (1796-1817)
• ks. Józef Adrian Rink (1817-1828)
• ks. Walenty Tohak (1828-1838)
• ks. Antoni Szyszkowicz (1838-1848)
• ks. Franciszek Gach (1848/1856-1899)
• ks. Aleksander Lissek ( 1899-1904)
• ks. Paweł Winkler (1905-1931)
• ks. Wiktor Wojtek (1931-1968)
• ks. Paweł Kaszuba administrator (1968-1969)
• ks. Piotr Sopora (1969-1970)
• ks. Eugeniusz Górecki (1970-2000)
• ks. Piotr Guzy administrator (2000-2001), proboszcz (2001-nadal)

Bibliografia

Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004; D. Bednarski, Sieć parafialna Kościoła katolickiego na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego, [w:] Powiat bieruńsko-lędziński. Wspólnota samorządowa, środowisko przyrodnicze, dziedzictwo językowo-kulturowe, życie religijne, red. D. Walencik, Bieruń 2008, s. 211-230.