Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Brynowie

Historia kościoła i parafii

Mieszkańcy nowego osiedla, które powstało przy kopalni "Wujek" w Katowicach, korzystali z opieki duszpasterskiej w dwóch kościołach: w zabytkowym, drewnianym kościele pw. św. Michała Archanioła w Parku Kościuszki oraz w kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach, przy ulicy Mikołowskiej. Większość mieszkańców osiedla to ludność napływowa z całej Polski, przybyła tu w poszukiwaniu pracy i mieszkania. Wyrwani ze swoich środowisk nie zawsze potrafili znaleźć się w nowej rzeczywistości, zwłaszcza, gdy chodziło o praktyki religijne. Nikt z mieszkańców osiedla nie zwrócił się z prośbą do władz kościelnych lub administracyjnych o zezwolenie na budowę nowego kościoła w tym rejonie Katowic.

Dopiero po tragicznych wydarzeniach na kopalni "Wujek" 16 grudnia 1981, gdzie zamordowano 9 górników, na miejscu zbrodni wzniesiono drewniany krzyż (jedyny w tej okolicy). Ówczesny biskup ordynariusz Herbert Bednorz wystąpił z inicjatywą wybudowania kościoła - pomnika tragicznie zmarłych górników, na co uzyskał zgodę ówczesnego wojewody katowickiego gen. Romana Paszkowskiego. Tak więc drewniany krzyż przy kopalni "Wujek" zainspirował budowę nowego kościoła i jednocześnie utworzenie nowej wspólnoty parafialnej. 3 grudnia 1982 biskup poświęcił tymczasową, barakową kaplicę pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Pięknej, zaś 1 maja 1983 erygował nową parafię Podwyższenia Krzyża Św. w Katowicach-Brynowie.

Po zatwierdzeniu projektu architektonicznego i przewłaszczeniu terenu, zimą 1984 roku, rozpoczęto wykopy pod fundament nowego kościoła. Projektantami kościoła są architekci: Jerzy Kubica, Jacek Machnikowski oraz konstruktor Bronisław Sadowski z Katowic. Funkcję kierownika budowy od początku do jej zakończenia pełnił społecznie mgr inż. Stanisław Janicki z Koszutki. 16 grudnia 1986 w piątą rocznicę tragedii „Wujka” bp Damian Zimoń dokonał aktu wmurowania kamienia węgielnego we wznoszące się ściany nowego kościoła. Trzy lata później, tj. 16 grudnia 1989, została oddana do użytku kaplica w dolnej części budującego się kościoła.

Odtąd w podziemiach kościoła odprawiano codziennie nabożeństwa i prowadzono katechizację dzieci i młodzieży. 14 grudnia 1991 biskup Damian Zimoń konsekrował kościół. W uroczystości wzięli udział poza duchowieństwem przedstawiciele władz państwowych: premier Jan Krzysztof Bielecki, wojewoda katowicki Wojciech Czech, prezydent Miasta Katowice Jerzy Śmiałek, senatorowie i posłowie ze Śląska, przedstawiciele władz wojskowych i szkolnych, poczty sztandarowe różnych organizacji społecznych i politycznych. Nazajutrz, to jest w niedzielę 15 grudnia, odbyły się uroczystości ku czci poległych górników w 10. rocznicę ich tragicznej śmierci. Uroczystej Mszy św. w nowo poświęconym kościele przewodniczył nuncjusz apostolski abp Józef Kowalczyk. Na uroczystości przybył także prezydent RP Lech Wałęsa, który po mszy św. odsłonił Pomnik-Krzyż przy kopalni "Wujek".

Patrz również:

• Krzyż przy kopalni Wujek

Gazetka parafialna

• Na wujku

Proboszczowie

• ks. Kazimierz Fyrla (1981-2007)
• ks. Ireneusz Tatura (2007-nadal)

Bibliografia

M. Lampa, Geneza i rozwój parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Brynowie do 1991 roku, Katowice 2010, pr. mgr w Bibliotece WTL UŚ; Tenże, "Wujkowy" kościół, na postawie pracy magisterskiej napisanej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (Wydział Teologiczny), Katowice 2010; A. Dziuba, Pamięć o ofiarach „Wujka”, Idą pancry na „Wujek”, Warszawa 2006; K. Fyrla, Relacja o historii budowy i poświęceniu kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Katowicach Brynowie, WD 1991, nr 12, s. 464-465; Dekret erekcji parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Katowicach-Brynowie, WD 1983, nr 5, s. 146-147.