Parafia Opatrzności Bożej w Zawodziu

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 15:48, 13 sty 2019 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Zawodzie Lewan1.jpg
Zawodzie Lewan2.jpg

Historia miejscowości

Szybki rozwój przemysłu na przełomie XIX i XX wieku powodował liczny napływ nowych mieszkańców na obszary przemysłowe. W tym czasie także na terenie obecnie należącym do Zawodzia następował szybki rozwój zarówno istniejących tam od dawna jak i nowych zakładów przemysłowych, hut i kopalń. W drugiej połowie XIX wieku wznowiła swoją działalność kopalnia "Ferdinandgrube", a także coraz szybciej rozwijała się huta cynku "Kunigunde Zinkhütte". Oprócz tego obecne były na Zawodziu prężnie rozwijające się spółki i zakłady, jak na przykład wytwórnia konstrukcji żelaznych "Kania i Kuntze", która po połączeniu z "Teodor Holtz" stworzyła spółkę "Elewator spółka akcyjna". Wtedy także powstała pierwsza w Zawodziu szkoła powszechna. Szybkiemu rozwojowi przemysłu pomogło doprowadzenie linii kolejowej Wrocław-Świętochłowice i połączenia jej w Szopienicach z linią Warszawsko-Wiedeńską. Zawodzie w tym czasie stanowiło wraz z Bogucicami osobną, niezależną gminę, która od 1912 roku miała swój ratusz. Zawodzie powstało pod wpływem wspomnianych zmian, na terenie wydzielonym z południowej części Bogucic, znajdujących się po prawej stronie rzeki Rawy. W 1924 roku gmina Bogucice-Zawodzie licząca wówczas ok. 12 tysięcy mieszkańców wraz z Bogucicami i innymi dotychczas samodzielnymi gminami, została przyłączone do miasta Katowice.

Nowa parafia

W konsekwencji szybkiego rozwoju dzielnicy, zwiększającej się liczby mieszkańców i znacznej odległości do najbliższego kościoła pojawiła się potrzeba powołania nowej parafii z własnym kościołem. Niejako w odpowiedzi na tę potrzebę 31 grudnia 1926 dekretem bpa Arkadiusza Lisieckiego erygowana została lokalia Zawodzie, której lokalistą został ks. Antoni Lindner.

Budowa kościoła

Ksiądz Lindner rozpoczął następnie starania o pomieszczenia dla tymczasowego kościoła lub kaplicy, a także o grunt pod budowę nowego kościoła i jego projekt. Po długich staraniach zdecydowano o urządzeniu kościoła tymczasowego w salkach przy ulicy Murckowskiej. Wobec tej decyzji pismem z 7 kwietnia 1930 Kuria Biskupia zarządziła oficjalną tradycję lokalii Zawodzie w ręce ks. kuratusa Antoniego Lindnera. 16 grudnia 1929 został dokonany wpis do ksiąg wieczystych nieruchomości pod budowę kościoła na rzecz Kościoła katolickiego w Zawodziu. 17 stycznia 1930 został zatwierdzony przez Kurię Biskupią projekt kościoła, autorstwa Tadeusza Łoboza z Katowic.

31 sierpnia 1930 został poświęcony kamień węgielny pod budowę nowego kościoła. 14 lutego 1931 zostały poświęcone przez o. Bonawenturę OFM z Panewnik stacje Drogi Krzyżowej - pomyślane jako tymczasowe, które wymieniono w następnym roku 12 lutego na nowe stacje Schleibnera. W sierpniu 1931 roku budowa kościoła była na etapie prac wykończeniowych - wykonana została posadzka - tymczasowo betonowa, a ołtarz główny - Najświętszego Serca Pana Jezusa - również pomyślany jako tymczasowy został przeniesiony z kaplicy cmentarnej w Bogucicach. Także w tym roku został skierowany do parafii w Zawodziu pierwszy stały wikary, ks. Alfons Wolny.

We wrześniu 1931 roku na zebraniu rady parafialnej postanowiono, że patronem kościoła i parafii będzie Opatrzność Boża a terminem odpustu parafialnego - uroczystość Trójcy Przenajświętszej. 4 października 1931 odbyło się uroczyste poświęcenie kościoła, którego dokonał ks. Józef Kubis. Z tej okazji bp Stanisław Adamski skierował list do ks. kuratusa Lindnera w którym m.in. nadał mu tytuł proboszcza. 19 stycznia 1936 ks. prob. Antoni Lindner poświęcił pierwszy z trzech zamówionych dzwonów, noszący imię św. Barbary. 25 lipca 1937 ukończona została wieża kościoła.

Zniszczenia wojenne

W czasie II wojny światowej, prawdopodobnie w 1941 roku, zostały skonfiskowane dwa z trzech dzwonów kościelnych. Po długiej chorobie 12 sierpnia 1942 zmarł w szpitalu na Wełnowcu dotychczasowy proboszcz ks. Antoni Lindner. Dekretem z 29 września 1942 jego następcą został mianowany ks. Józef Bańka. 9 kwietnia 1943 odbyło się poświęcenie nowych organów, zakupionych w Zakładzie Budowy Organów "Carl Berschdorf". Pod koniec wojny 21 lutego 1945 kościół został poważnie uszkodzony po wybuchu wagonu z amunicją na rampie kolejowej, znajdującej się za kościołem. Uszkodzeniu uległa przede wszystkim ściana za prezbiterium i znajdujący się na niej witraż.

Budowa probostwa

Budowa probostwa rozpoczęła się na początku sierpnia 1948 roku. Brane pod uwagę były dwie możliwości usytuowania probostwa: według pierwszego projektu probostwo miało być "przyklejone" do kościoła, a według drugiego - tradycyjnego - miało być budynkiem wolno stojącym. Po odrzuceniu przez radę parafialną pierwszej możliwości przystąpiono do budowy wolno stojącego probostwa, stylem odpowiadającego kościołowi. Prace związane z budową zakończono w grudniu 1949 roku.

Pierwszy remont kościoła

W 1953 roku rozpoczął się remont kościoła. Podczas tego remontu usunięto resztę zniszczeń wojennych, m.in. uszkodzone tynki, przeprowadzono remont schodów przed kościołem, wybito otwór pod witraż - zamurowany przy usuwaniu szkód wojennych i wstawiono witraż przedstawiający Świętą Rodzinę podczas ucieczki do Egiptu. Została namalowana także polichromia nad głównym ołtarzem, przedstawiająca ewangeliczną scenę uciszenia burzy na jeziorze, dużych rozmiarów obraz przedstawiający ostatnią wieczerzę oraz nowe stacje Drogi Krzyżowej, autorstwa prof. Adama Bunscha z Krakowa. 17 sierpnia 1954 została zainstalowana w kościele chrzcielnica, a w lipcu 1956 roku została wmurowana w ścianę za chrzcielnicą płaskorzeźba, przedstawiająca św. Jana Chrzciciela. Podczas wizytacji kanonicznej 17 listopada 1957 bp Herbert Bednorz konsekrował kościół i nowy ołtarz główny.

Drugi remont kościoła

W 1984 przeprowadzono remont kościoła i uzupełniono jego wystrój. Odnowione zostały obrazy autorstwa prof. Adama Bunscha. Zostały także namalowane nowe stacje Drogi Krzyżowej przez Witolda Pałkę. Zmieniono wystrój prezbiterium m.in. wprowadzając ołtarz posoborowy. W marmurowej płycie ołtarza umieszczono relikwie św. Sennena i jednego z jedenastu męczenników.

Następnie rozpoczęto budowę domu katechetycznego. Prace trwały od maja 1984 do listopada 1988 roku. Od 1995 roku znajduje się w kościele kaplica Matki Boskiej Fatimskiej, poświęcona 13 maja 1995. W kaplicy znajduje się figura Matki Boskiej Fatimskiej przywieziona z Fatimy i podarowana przez jednego z parafian. Od 1993 roku rodził się i nabierał kształtów projekt zainstalowania w kościele nowych organów. Od tego czasu trwały konsultacje i zbieranie funduszy. W lutym 1998 rozpoczął się montaż organów przez organomistrza Zygmunta Kamińskiego z Warszawy. 7 listopada 1999 abp Damian Zimoń poświęcił w czasie uroczystej mszy świętej organy, których założenia brzmieniowe i konstrukcyjne opierają się na koncepcjach francuskiego baroku. Organy te posiadają 41 głosów (3150 piszczałek) i są pierwszym instrumentem o takich założeniach w Polsce.

Odpust parafialny przypada w pierwszą niedzielę września. Obecnie parafia liczy ok. 11 tysięcy wiernych.

Proboszczowie

Bibliografia

E. Breitkopf, E. Skorwider, A. Steuer, Zawodzie. Monografia historyczna dzielnicy Katowice-Zawodzie i parafii pw. Opatrzności Bożej, Katowice 1996; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 162-163.