Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 19:39, 21 cze 2022 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (uzupełnienie)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Mariacki kosciol11.jpg
wnętrze kościoła
Figura św. Jana Chrzciciela na Rynku
witraż z kościoła mariackiego w Katowicach

Historia

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny to najstarszy zachowany katolicki kościół w śródmieściu Katowic. Pierwszym kościołem była kaplica usytuowana w okolicach dzisiejszego Placu Wolności, która po pewnym czasie została rozebrana. O budowie większego kościoła zadecydował biskup wrocławski Heinrich Förster, który wiosną 1861 roku wyznaczył architekta.

Projekt kościoła mariackiego przygotował Alexis Langer - absolwent Królewskiej Szkoły Sztuk Budowania i Rzemiosła we Wrocławiu. Langer był znany jako twórca neogotyckich budowli, ale pracował także przy konserwacji katedry kolońskiej. Pierwotny projekt Langera zakładał trójnawową bazylikę na planie krzyża łacińskiego, jednak ograniczone fundusze nielicznych wiernych i pośpiech stały się przyczyną zmiany projektu na skromniejszy. Zamiast naw bocznych zbudowano rząd niskich kaplic bocznych, połączonych przejściami w przyporach. Na piętrze przy prezbiterium znajduje się oratorium. Od strony frontalnej kościół posiada 71-metrową wieżę, zdobioną w stylu neogotyckim z wpływami szkoły nadreńskiej. Budowlę wzniesiono z ciosów dolomitu śląskiego.

Budowa trwała od 1862 do 1870 roku. Kościół konsekrował bp Adrian Włodarski, sufragan wrocławski. Parafia została erygowana 14 czerwca 1873, a jej pierwszym proboszczem został ks. Wiktor Schmidt, budowniczy kościoła mariackiego.

Nie zachował się pierwotny ołtarz główny. Do naszych czasów przetrwał obraz Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia, który jest do dziś w domu parafialnym. W transepcie znajduje się inny stary ołtarz utrzymany w konwencji Santa Conversazione z III ćwierci XV wieku ze szkoły niemieckiej (tempera na desce).

Proboszcz ks. Emil Szramek przyczynił się do unowocześnienia wnętrza kościoła. W latach 1928-1930 wyposażył kościół w sześć dużych płócien o tematyce maryjnej pędzla Józefa Unierzyskiego, zięcia Jana Matejki. Witraże zaprojektował Adam Bunsch, uczeń Mehoffera. Wystrój Kaplicy Najświętszego Sakramentu zaprojektowała Teresa Michałowska-Rauszer. Znajduje się w niej ołtarz B. Langmana (1937). Witraże neogotyckie w kościele pochodzą z początku XX wieku z pracowni W. Ritterbacha (Kolonia). Poza nimi w kościele umieszczono cykl witraży symbolicznych autorstwa A. Bunscha. Na ścianie chóru muzycznego znajdują się neogotyckie rzeźby: król Dawid, św. Cecylia, a w kaplicy Najświętszego Sakramentu ołtarz i figura Chrystusa Przyjaciela autorstwa B. Langmana.

  • 20 czerwca 2022, w czasie obchodzonego po raz pierwszy w historii Narodowego Dnia Powstań Śląskich, abp lwowski Mieczysław Mokrzycki odsłonił i poświęcił przy kościele mariackim w Katowicach Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich.

Zgromadzenia zakonne

Cmentarze

Proboszczowie

Bibliografia

V. Schmidt, Fest-Schrift zur 50 – Jährigen Jubelfeier der katholischen St. Maria Pfarrgemeinde in Kattowitz O.S., Königshütte 1910; Viktor Schmidt [nekrolog], Oberschlesien 16 (1917); Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 157-158; Kościół Mariacki w Katowicach. Fakty i ludzie, cz. 1 (2006), cz. 2 (2008), cz. 3 (2009), red. R. Brom, A. Suchoń, J. Śliwiok, Katowice 2006; A. Burda-Szostek, Najstarsza w w Śródmieściu. Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach, GN 2006, nr 25, (dodatek katowicki), s. 14-15; M. Rzepa, Wspólnota wielkomiejskich sprzeczności, GN 2002, nr 28, (dodatek katowicki), s. 28; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 152; J. Tofilska, Parafia Mariacka w Katowicach - Historia jak witraż, Katowice 2010; B. Szymik-Kozaczko, Rzymskokatolicy w życiu kościoła. Historia katowickiego kościoła Mariackiego, Katowice 2010; M. Rzepka, Zachwyt za 7 milionów , GN 2012, nr 18, (dodatek katowicki), s. 4-5; [1] (dostęp: 20.06.2022)