Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 15: Linia 15:


==Duszpasterze==
==Duszpasterze==
*[[Joachimowski Ludwik|ks. Ludwik Joachimowski]] (1801-1848)
*[[Joachimski Ludwik|ks. Ludwik Joachimowski]] (1801-1848)
*[[Skwara Paweł|ks. Paweł Skwara]] (1848-1883)
*[[Skwara Paweł|ks. Paweł Skwara]] (1848-1883)
*[[Studziński Jan|ks. Jan Studziński]] (1883-1885)  
*[[Studziński Jan|ks. Jan Studziński]] (1883-1885)  

Wersja z 16:27, 24 sie 2010

Pszow2.jpg
Pszow3.jpg
Pszow1.jpg
Pszow4.jpg

Obraz Pani Uśmiechniętej, bo tak też nazywany jest obraz Matki Bożej Pszowskiej, jest olejną kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Pojawił się on w Pszowie dzięki jednej z corocznych pielgrzymek, na którą w 1722 roku wybrali się mieszkańcy Pszowa na czele ze swoim księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem. Będąc w Częstochowie, zakupili kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, który był wykonany obustronnie na płótnie. Na odwrocie widniał wizerunek św. Jadwigi – patronki Śląska. Ówczesnym zwyczajem został on poświęcony poprzez potarcie o oryginał. Obraz zwinięto w rulon i tak przyniesiono do Pszowa. Po powrocie pątnicy podarowali obraz księdzu proboszczowi Grzegorzowi Puncoszkowi. Gdy ten rozwinął płótno, okazało się, że jest ono w poważnym stopniu uszkodzone. Obraz przez jakiś czas przeleżało bezpiecznie w zakrystii, a następnie oddano go do renowacji i obramowania wodzisławskiemu artyście-malarzowi Fryderykowi Siedleckiemu. Wielkim zaskoczeniem okazał się wynik owej renowacji, gdyż artysta postanowił nadać Madonnie nieco słowiańskiej urody i rozjaśnić jej oblicze, w taki sposób, że nie za bardzo przypominała Madonnę z Częstochowy. W 1723 roku podczas odpustu wodzisławskiej parafii w uroczystość Matki Boskiej Szkaplerznej obraz został poświęcony przez księdza dziekana Pawła Józefa Mizię i w uroczystej procesji przyniesiony do pszowskiego kościoła, po czym zawieszono go na bocznym filarze. W czasie różnych procesji służył jako feretron. Podczas tej wspólnej procesji na granicy Wodzisławia i Pszowa (w Kokoszycach) parafianie z Wodzisławia złożyli uroczyste ślubowanie, iż już zawsze będą przychodzić do Pszowa na święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast parafianie z Pszowa obiecali przybywać do Wodzisławia na odpust Matki Boskiej Szkaplerznej. Na pamiątkę tego ślubowania wybudowano w 1726 roku w Kokoszycach murowaną kapliczkę z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Początkowo obraz był otaczany kultem tylko przez miejscową ludność i duchowieństwo, ale już w latach 1727-28 znany był w całej okolicy dzięki wielu cudownym uzdrowieniom, o czym świadczą pochodzące z tego okresu pierwsze wota. Archiwum parafialne podaje, że od Wielkanocy, tj. 28 marca, aż do 14 maja 1728 do obrazu Matki Boskiej pielgrzymowało 4 tys. pątników ze Śląska, Polski i Moraw. Taka kolej rzeczy wymagała zatwierdzenia kultu, o co zwrócił się z prośbą do Wikariatu Generalnego we Wrocławiu kolator pszowskiego kościoła baron Jan Bernard Welczek. W latach 1729-30 Komisja Biskupia przeprowadziła trzy procesy, podczas których ludzie doświadczeni łaską za przyczyną Pszowskiej Madonny składali swoje świadectwa. W wyniku procesu zezwolono na zawieszenie obrazu w bocznym ołtarzu, jednak na razie bez ogłaszania, że jest to obraz łaskami słynący (gratiosa aut miraculosa). Uroczystego aktu tego postanowienia i jednocześnie koronacji prywatnej złotymi koronami wykonanymi przez złotnika Bernarda Like z Raciborza dokonał w lipcu 1732 roku opat cystersów z Rud Raciborskich Rudolf de Strachwitz. W krótkim czasie na obrazie zawisło wiele wotów jako wyraz wdzięczności dla Pszowskiej Pani. Większa ich część została skonfiskowana przez władze pruskie w 1809 roku. Po kasacie klasztoru w Rudach cysterski opat o. Bernard Galbierz ofiarował Matce Bożej bogato zdobiony drogimi kamieniami złoty krzyż opacki oraz swój pierścień prałacki, co zapoczątkowało nową "falę" wotów. W 1976 roku skradziono i te wota oraz złote korony. Z tego pwoodu 9 września 1979 miała miejsce druga koronacja, tym razem koronami poświęconymi przez Ojca Świętego Jana Pawła II podczas Jego pierwszej pielgrzymki do Polski. W dziesięć lat po koronacji dochoszło do kolejnej kradzieży. Korony na szczęście znaleziono i 8 września 2002 obraz został ponownie koronowany. Korony poświęcił w 1979 roku na Jasnej Górze Jan Paweł II. Jako wyraz wdzięczności i kultu powstawały pieśni na cześć Pani Uśmiechniętej. Najstarsza zachowała się w śpiewniku wydanym w 1836 roku w Raciborzu.

Budowa kościoła

Kiedy nieduży kościół pw. Wszystkich Świętych nie był w stanie pomieścić licznych przybyszów, w 1743 roku podjęto decyzję o budowie nowego kościoła według projektu mistrza murarskiego Fryderyka Gansa z Karniowa. Budowę ukończono w 1747 roku. Kościół poświęcono we wrześniu tego samego roku, nadając mu tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast uroczystego poświęcenia głównego ołtarza, na którym został powieszony obraz Pszowskiej Madonny dokonał w 1750 roku bp Philipp Gothard von Schaffgotsch. Na mocy brewe papieża Piusa VI z 3 lipca 1795 kościół pszowski został obdarzony łaską wieczystego i powszechnego odpustu zupełnego dla wszystkich odwiedzających i modlących się w tym świętym miejscu. Budowa kościoła w momencie kiedy doszło do umieszczenia obrazu w głównym ołtarzu w 1750 roku nie była ukończona, gdyż fasada nie posiadała jeszcze wież przewidzianych w planach. Te wszystkie braki w dobie kryzysu ekonomicznego zostały zniwelowane dzięki ofiarności pątników, parafian i szerzonemu przez piekarskiego proboszcza Alojzego Ficka ruchowi abstynenckiemu. Całkowicie ukończoną świątynię konsekrował 14 września 1862 sufragan wrocławski ks. bp Adrian Włodarski.

W 1928 roku w bazylice zostały zbudowane przez firmę Paula Berschdorfa z Nysy 41-głosowe organy. Jest to instrument zaprojektowany w romantycznej estetyce brzmieniowej, jednak ze względu na rodzącą się w tamtych czasach tendencję do budowy organów neobarokowych instrument posiada także głosy barokowe.

Ruch pielgrzymkowy

Ruch pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego nasilał sięw XIX wieku. W 1855 roku na placu kościelnym zbudowano stacje drogi krzyżowej, a w latach 1915-29 w lesie odległym o 2 km od kościoła Kalwarię z 14 murowanymi kaplicami. W czasie okupacji w latach 1939-1945 zakazane było głoszenie kazań w języku polskim oraz odbywanie jakichkolwiek pielgrzymk. Po tym okresie na odpust Narodzenie NMP w 1945 roku przybyło do Pszowa ok. 50 tys. pątników. W 1968 roku sanktuarium nawiedził ks. kardynał Karol Wojtyła. Dzisiaj pszowskie sanktuarium jest jednym z 5 sanktuariów maryjnych w archidiecezji katowickiej, które uroczystości odpustowe obchodzi w II niedzielę września w święto Narodzenia NMP. 7 czerwca 1997 decyzją Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kościołowi został nadany tytuł Bazyliki Mniejszej, a 7 października 2002 dekretem abpa Damiana Zimonia ustanowiono go Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej.

Duszpasterze

Bibliografia

Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1928, nr 5, s. 33; J. Pawlik, Miejsca pątnicze w diecezji katowickiej, NPrz. 44 (1975), s. 172-175; I. Kontny, Sanktuarium Matki Boskiej Uśmiechniętej w Pszowie, [w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 41-46; Z. Karwot, Pszów. Kult Matki Boskiej (1723-1921), Pszów 2001; L. Musioł, Monografia historyczna Pszowa oraz zarys historyczny gminy i parafii Krzyżkowice w opracowaniu źródłowym, Pszów 1998; J. Pluta, P. Siemko, Do Twej dążym kaplicy. Sanktuarium Matki Bożej Pszowskiej, Bytom 1997; A. Matuszczyk-Kotulska, Pszów. Sanktuarium nadziei, Pszów 2006; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005, cz. 2, s. 623; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 244-245; P. Skwara, A. Wolczyk, Kronika czyli historyczna wiadomość o Pszowie farnem i pątnem miejscu [...] ułożona i napisana przez..., Rybnik 1862; Dekret ustanowienia sanktuarium w Pszowie, Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej, WA 2002, nr 9, s. 382-383; A. Burda, Czwarta bazylika w diecezji, Pszów, GN 1997, nr 28, (dodatek katowicki), s. 13; S. Olejniczak, Gioconda Pszowska, "Z tej Ziemi" Śląski kalendarz katolicki na rok 1987, Katowice 1986, s. 102-117.