Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
(korekta)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:Pszow2.jpg|right|thumb|200px]]
[[Grafika:Pszow2.jpg|right|thumb|200px]]
Obraz Pani Uśmiechniętej, bo tak też nazywany jest obraz [[Matka Boża Pszowska|Matki Bożej Pszowskiej]], jest olejną kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Pojawił się on w Pszowie dzięki jednej z corocznych pielgrzymek, na jaką wybrali się mieszkańcy Pszowa na czele ze swoim księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem w 1722 roku. Będąc w Częstochowie zakupili kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, który był wykonany obustronnie na płótnie. Na odwrocie widniał wizerunek [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]] – patronki Śląska. Ówczesnym zwyczajem został on poświęcony poprzez potarcie o oryginał. Obraz został zwinięty w rulon i tak przyniesiony do Pszowa. Po powrocie pątnicy podarowali obraz księdzu proboszczowi Grzegorzowi Puncoszkowi. Gdy ten rozwinął płótno, okazało się, że jest w poważnym stopniu uszkodzone, dlatego przez jakiś czas przeleżało bezpiecznie w zakrystii, a następnie obraz został oddany do renowacji i obramowania wodzisławskiemu malarzowi – artyście Fryderykowi Siedleckiemu. Wielkim zaskoczeniem okazał się wynik owej renowacji, gdyż artysta postanowił nadać Madonnie nieco słowiańskiej urody i rozjaśnić jej oblicze, w taki sposób, że nie za bardzo przypominała Madonnę z Częstochowy. I tak w 1723 roku w uroczystość odpustową wodzisławskiej parafii, na [[Matka Boża Szkaplerzna|Matki Boskiej Szkaplerznej]], obraz został poświęcony przez księdza dziekana Pawła Józefa Mizię i w uroczystej procesji przyniesiony do pszowskiego kościoła, po czym zawieszony został na bocznym filarze, a w czasie różnych procesji służył jako feretron. Podczas tej wspólnej procesji mieszkańców Wodzisławia i Pszowa, na granicy tych dwóch miast (w Kokoszycach) złożyli uroczyste ślubowanie, iż już zawsze parafianie z Wodzisławia będą przychodzić do Pszowa na święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast parafianie z Pszowa przybywać do Wodzisławia na odpust Matki Boskiej Szkaplerznej. Na pamiątkę tego ślubowania wybudowano w Kokoszycach w 1726 roku murowaną kapliczkę z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Z początku obraz był otaczany kultem miejscowej ludności i duchowieństwa. Jednak w latach 1727-28 znany był już w całej okolicy, dzięki wielu cudownym uzdrowieniom, o czym świadczą pierwsze wota, właśnie z tego okresu. Archiwum parafialne podaje, że od Wielkanocy, 28 marca aż do 14 maja 1728 obraz nawiedziło 4 000 pątników ze Śląska, Polski i Moraw. Taka kolej rzeczy wymagała zatwierdzenia kultu, o co zwrócił się z prośbą do Wikariatu Generalnego we Wrocławiu kolator pszowskiego kościoła baron Jan Bernard Welczek. W latach 1729-30 Komisja Biskupia przeprowadziła trzy procesy, podczas których ludzie doświadczeni łaską za przyczyną Pszowskiej Madonny składali swoje świadectwa. W wyniku procesu zezwolono na zawieszenie obrazu w bocznym ołtarzu, jednak na razie bez ogłaszania, że jest to obraz łaskami słynący (gratiosa aut miraculosa). Uroczystego aktu tego postanowienia i jednocześnie koronacji prywatnej złotymi koronami wykonanymi przez złotnika Bernarda Like z Raciborza, dokonał opat cystersów z Rud Raciborskich Rudolf de Strachwitz w lipcu 1732 roku.  W krótkim czasie na obrazie zawisło wiele wotów jako wyraz wdzięczności dla Pszowskiej Pani. Jednak przeważająca ich część została skonfiskowana przez władze pruskie w 1809. Po kasacie klasztoru w Rudach o. Bernard Galbierz – cysterski opat, ofiarował złoty krzyż opacki bogato zdobiony drogimi kamieniami, a także swój pierścień prałacki, co zapoczątkowało nową "falę" wotów. W 1976 roku i te wota zostały skradzione  wraz ze złotymi koronami. Dlatego też 9 września 1979 nastąpiła druga koronacja, koronami poświęconymi przez Ojca Świętego [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]], podczas Jego pierwszej pielgrzymki do Polski. W dziesięć lat po koronacji, dochodzi do kolejnej kradzieży, ale korony szczęśliwie zostają znalezione. 8 września 2002 obraz został ponownie koronowany. Korony te poświęcił w 1979 roku na Jasnej Górze Jan Paweł II. Także jako wyraz wdzięczności i kultu, powstawały pieśni na cześć Pani Uśmiechniętej. Najstarsza zachowała się w śpiewniku wydanym w 1836 roku w Raciborzu.  
Obraz Pani Uśmiechniętej, bo tak też nazywany jest obraz [[Matka Boża Pszowska|Matki Bożej Pszowskiej]], jest olejną kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Pojawił się on w Pszowie dzięki jednej z corocznych pielgrzymek, na którą w 1722 roku wybrali się mieszkańcy Pszowa na czele ze swoim księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem. Będąc w Częstochowie, zakupili kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, który był wykonany obustronnie na płótnie. Na odwrocie widniał wizerunek [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]] – patronki Śląska. Ówczesnym zwyczajem został on poświęcony poprzez potarcie o oryginał. Obraz zwinięto w rulon i tak przyniesiono do Pszowa. Po powrocie pątnicy podarowali obraz księdzu proboszczowi Grzegorzowi Puncoszkowi. Gdy ten rozwinął płótno, okazało się, że jest ono w poważnym stopniu uszkodzone. Obraz przez jakiś czas przeleżało bezpiecznie w zakrystii, a następnie oddano go do renowacji i obramowania wodzisławskiemu artyście-malarzowi Fryderykowi Siedleckiemu. Wielkim zaskoczeniem okazał się wynik owej renowacji, gdyż artysta postanowił nadać Madonnie nieco słowiańskiej urody i rozjaśnić jej oblicze, w taki sposób, że nie za bardzo przypominała Madonnę z Częstochowy. W 1723 roku podczas odpustu wodzisławskiej parafii w uroczystość [[Matka Boża Szkaplerzna|Matki Boskiej Szkaplerznej]] obraz został poświęcony przez księdza dziekana Pawła Józefa Mizię i w uroczystej procesji przyniesiony do pszowskiego kościoła, po czym zawieszono go na bocznym filarze. W czasie różnych procesji służył jako feretron. Podczas tej wspólnej procesji na granicy Wodzisławia i Pszowa (w Kokoszycach) parfianie z Wodzisławia złożyli uroczyste ślubowanie, iż już zawsze będą przychodzić do Pszowa na święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast parafianie z Pszowa obiecali przybywać do Wodzisławia na odpust Matki Boskiej Szkaplerznej. Na pamiątkę tego ślubowania wybudowano w 1726 roku w Kokoszycach murowaną kapliczkę z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Początkowo obraz był otaczany kultem tylko przez miejscową ludność i duchowieństwo, ale już w latach 1727-28 znany był w całej okolicy dzięki wielu cudownym uzdrowieniom, o czym świadczą pochodzące z tego okresu pierwsze wota. Archiwum parafialne podaje, że od Wielkanocy, tj. 28 marca, aż do 14 maja 1728 do obrazu Matki Boskiej pielgrzymowało 4 000 pątników ze Śląska, Polski i Moraw. Taka kolej rzeczy wymagała zatwierdzenia kultu, o co zwrócił się z prośbą do Wikariatu Generalnego we Wrocławiu kolator pszowskiego kościoła baron Jan Bernard Welczek. W latach 1729-30 Komisja Biskupia przeprowadziła trzy procesy, podczas których ludzie doświadczeni łaską za przyczyną Pszowskiej Madonny składali swoje świadectwa. W wyniku procesu zezwolono na zawieszenie obrazu w bocznym ołtarzu, jednak na razie bez ogłaszania, że jest to obraz łaskami słynący (gratiosa aut miraculosa). Uroczystego aktu tego postanowienia i jednocześnie koronacji prywatnej złotymi koronami wykonanymi przez złotnika Bernarda Like z Raciborza dokonał w lipcu 1732 roku opat cystersów z Rud Raciborskich Rudolf de Strachwitz.  W krótkim czasie na obrazie zawisło wiele wotów jako wyraz wdzięczności dla Pszowskiej Pani. Większa ich część została skonfiskowana przez władze pruskie w 1809 roku. Po kasacie klasztoru w Rudach cysterski opat o. Bernard Galbierz ofiarował Matce Bożej bogato zdobiony drogimi kamieniami złoty krzyż opacki oraz swój pierścień prałacki, co zapoczątkowało nową "falę" wotów. W 1976 roku skradziono i te wota oraz złote korony. Z tego pwoodu 9 września 1979 miała miejsce druga koronacja, tym razem koronami poświęconymi przez Ojca Świętego [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] podczas Jego pierwszej pielgrzymki do Polski. W dziesięć lat po koronacji dochoszło do kolejnej kradzieży. Korony na szczęście znaleziono i 8 września 2002 obraz został ponownie koronowany. Korony poświęcił w 1979 roku na Jasnej Górze Jan Paweł II. Jako wyraz wdzięczności i kultu powstawały pieśni na cześć Pani Uśmiechniętej. Najstarsza zachowała się w śpiewniku wydanym w 1836 roku w Raciborzu.  
[[Grafika:pszow3.jpg|right|thumb|200px]]
[[Grafika:pszow3.jpg|right|thumb|200px]]
[[Grafika:pszow1.jpg|right|thumb|200px]]
[[Grafika:pszow1.jpg|right|thumb|200px]]
Linia 6: Linia 6:


==Budowa kościoła==
==Budowa kościoła==
Kiedy nieduży kościół pw. Wszystkich Świętych nie był w stanie pomieścić licznych przybyszów, w 1743 roku podjęto decyzję o budowie nowego kościoła według projektu mistrza murarskiego Fryderyka Gansa z Karniowa, a który ukończono w 1747. Poświęcono go we wrześniu tego samego roku, nadając mu tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Natomiast uroczystego poświęcenia głównego ołtarza, na którym został powieszony obraz Pszowskiej Madonny dokonał w 1750 roku bp [[Schaffgotsch Philipp Gotthard|Philipp Gothard von Schaffgotsch]]. Na mocy brewe papieża [[Pius VI|Piusa VI]] z 3 lipca 1795 kościół pszowski został obdarzony łaską wieczystego i powszechnego odpustu zupełnego dla wszystkich odwiedzających i modlących się w tym świętym miejscu. Budowa kościoła w momencie, kiedy doszło do umieszczenia obrazu w głównym ołtarzu w 1750 roku, nie była jeszcze ukończona, gdyż fasada nie posiadała jeszcze wież przewidzianych w planach. Jednak te wszystkie braki w dobie kryzysu ekonomicznego zostały zniwelowane dzięki ofiarności pątników, parafian i ruchowi abstynenckiemu, szerzonemu przez piekarskiego proboszcza [[Ficek Alojzy|Alojzego Ficka]]. Całkowicie ukończoną świątynię konsekrował 14 września 1862 sufragan wrocławski ks. bp [[Włodarski Adrian|Adrian Włodarski]].
Kiedy nieduży kościół pw. Wszystkich Świętych nie był w stanie pomieścić licznych przybyszów, w 1743 roku podjęto decyzję o budowie nowego kościoła według projektu mistrza murarskiego Fryderyka Gansa z Karniowa. Budowę ukończono w 1747 roku. Kościół poświęcono we wrześniu tego samego roku, nadając mu tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast uroczystego poświęcenia głównego ołtarza, na którym został powieszony obraz Pszowskiej Madonny dokonał w 1750 roku bp [[Schaffgotsch Philipp Gotthard|Philipp Gothard von Schaffgotsch]]. Na mocy brewe papieża [[Pius VI|Piusa VI]] z 3 lipca 1795 kościół pszowski został obdarzony łaską wieczystego i powszechnego odpustu zupełnego dla wszystkich odwiedzających i modlących się w tym świętym miejscu. Budowa kościoła w momencie kiedy doszło do umieszczenia obrazu w głównym ołtarzu w 1750 roku nie była ukończona, gdyż fasada nie posiadała jeszcze wież przewidzianych w planach. Te wszystkie braki w dobie kryzysu ekonomicznego zostały zniwelowane dzięki ofiarności pątników, parafian i szerzonemu przez piekarskiego proboszcza [[Ficek Alojzy|Alojzego Ficka]] ruchowi abstynenckiemu. Całkowicie ukończoną świątynię konsekrował 14 września 1862 sufragan wrocławski ks. bp [[Włodarski Adrian|Adrian Włodarski]].


W 1928 roku w bazylice zostały zbudowane przez firmę Paula Berschdorfa z Nysy 41-głosowe organy. Jest to instrument zaprojektowany w romantycznej estetyce brzmieniowej, jednak ze względu na rodzącą się w tamtych czasach tendencję do budowy organów neobarokowych, instrument posiada także głosy barokowe.  
W 1928 roku w bazylice zostały zbudowane przez firmę Paula Berschdorfa z Nysy 41-głosowe organy. Jest to instrument zaprojektowany w romantycznej estetyce brzmieniowej, jednak ze względu na rodzącą się w tamtych czasach tendencję do budowy organów neobarokowych instrument posiada także głosy barokowe.  


==Ruch pielgrzymkowy==
==Ruch pielgrzymkowy==
W XIX wieku ruch pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego nasilał się. W 1855 roku na placu kościelnym zbudowano stacje Drogi Krzyżowej, a w latach 1915-29 w lesie odległym o 2 km od kościoła Kalwarię z 14 murowanymi kaplicami. W czasie okupacji 1939-1945 roku zakazano wszelkich pielgrzymek, jak również głoszenia kazań w języku polskim. Po tym okresie na odpust Narodzenie NMP w 1945 roku przybyło do Pszowa ok. 50 000 pątników. Natomiast w 1968 roku sanktuarium nawiedził ks. kardynał Karol Wojtyła. Dzisiaj pszowskie sanktuarium jest jednym z 5 sanktuariów maryjnych w archidiecezji katowickiej, które uroczystości odpustowe obchodzi w II niedzielę września Narodzenia NMP. 7 czerwca 1997 decyzją Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kościołowi został nadany tytuł Bazyliki Mniejszej, a 7 października 2002 dekretem abpa [[Zimoń Damian|Damiana Zimonia]] ustanowiono Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej.
Ruch pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego nasilał sięw XIX wieku. W 1855 roku na placu kościelnym zbudowano stacje drogi krzyżowej, a w latach 1915-29 w lesie odległym o 2 km od kościoła Kalwarię z 14 murowanymi kaplicami. W czasie okupacji w latach 1939-1945 zakazane było głoszenie kazań w języku polskim oraz odbywanie jakichkolwiek pielgrzymk. Po tym okresie na odpust Narodzenie NMP w 1945 roku przybyło do Pszowa ok. 50 000 pątników. W 1968 roku sanktuarium nawiedził ks. kardynał Karol Wojtyła. Dzisiaj pszowskie sanktuarium jest jednym z 5 sanktuariów maryjnych w archidiecezji katowickiej, które uroczystości odpustowe obchodzi w II niedzielę września w święto Narodzenia NMP. 7 czerwca 1997 decyzją Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kościołowi został nadany tytuł Bazyliki Mniejszej, a 7 października 2002 dekretem abpa [[Zimoń Damian|Damiana Zimonia]] ustanowiono go Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej.


==Duszpasterze==
==Duszpasterze==

Wersja z 17:32, 17 maj 2010

Pszow2.jpg

Obraz Pani Uśmiechniętej, bo tak też nazywany jest obraz Matki Bożej Pszowskiej, jest olejną kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Pojawił się on w Pszowie dzięki jednej z corocznych pielgrzymek, na którą w 1722 roku wybrali się mieszkańcy Pszowa na czele ze swoim księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem. Będąc w Częstochowie, zakupili kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, który był wykonany obustronnie na płótnie. Na odwrocie widniał wizerunek św. Jadwigi – patronki Śląska. Ówczesnym zwyczajem został on poświęcony poprzez potarcie o oryginał. Obraz zwinięto w rulon i tak przyniesiono do Pszowa. Po powrocie pątnicy podarowali obraz księdzu proboszczowi Grzegorzowi Puncoszkowi. Gdy ten rozwinął płótno, okazało się, że jest ono w poważnym stopniu uszkodzone. Obraz przez jakiś czas przeleżało bezpiecznie w zakrystii, a następnie oddano go do renowacji i obramowania wodzisławskiemu artyście-malarzowi Fryderykowi Siedleckiemu. Wielkim zaskoczeniem okazał się wynik owej renowacji, gdyż artysta postanowił nadać Madonnie nieco słowiańskiej urody i rozjaśnić jej oblicze, w taki sposób, że nie za bardzo przypominała Madonnę z Częstochowy. W 1723 roku podczas odpustu wodzisławskiej parafii w uroczystość Matki Boskiej Szkaplerznej obraz został poświęcony przez księdza dziekana Pawła Józefa Mizię i w uroczystej procesji przyniesiony do pszowskiego kościoła, po czym zawieszono go na bocznym filarze. W czasie różnych procesji służył jako feretron. Podczas tej wspólnej procesji na granicy Wodzisławia i Pszowa (w Kokoszycach) parfianie z Wodzisławia złożyli uroczyste ślubowanie, iż już zawsze będą przychodzić do Pszowa na święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast parafianie z Pszowa obiecali przybywać do Wodzisławia na odpust Matki Boskiej Szkaplerznej. Na pamiątkę tego ślubowania wybudowano w 1726 roku w Kokoszycach murowaną kapliczkę z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Początkowo obraz był otaczany kultem tylko przez miejscową ludność i duchowieństwo, ale już w latach 1727-28 znany był w całej okolicy dzięki wielu cudownym uzdrowieniom, o czym świadczą pochodzące z tego okresu pierwsze wota. Archiwum parafialne podaje, że od Wielkanocy, tj. 28 marca, aż do 14 maja 1728 do obrazu Matki Boskiej pielgrzymowało 4 000 pątników ze Śląska, Polski i Moraw. Taka kolej rzeczy wymagała zatwierdzenia kultu, o co zwrócił się z prośbą do Wikariatu Generalnego we Wrocławiu kolator pszowskiego kościoła baron Jan Bernard Welczek. W latach 1729-30 Komisja Biskupia przeprowadziła trzy procesy, podczas których ludzie doświadczeni łaską za przyczyną Pszowskiej Madonny składali swoje świadectwa. W wyniku procesu zezwolono na zawieszenie obrazu w bocznym ołtarzu, jednak na razie bez ogłaszania, że jest to obraz łaskami słynący (gratiosa aut miraculosa). Uroczystego aktu tego postanowienia i jednocześnie koronacji prywatnej złotymi koronami wykonanymi przez złotnika Bernarda Like z Raciborza dokonał w lipcu 1732 roku opat cystersów z Rud Raciborskich Rudolf de Strachwitz. W krótkim czasie na obrazie zawisło wiele wotów jako wyraz wdzięczności dla Pszowskiej Pani. Większa ich część została skonfiskowana przez władze pruskie w 1809 roku. Po kasacie klasztoru w Rudach cysterski opat o. Bernard Galbierz ofiarował Matce Bożej bogato zdobiony drogimi kamieniami złoty krzyż opacki oraz swój pierścień prałacki, co zapoczątkowało nową "falę" wotów. W 1976 roku skradziono i te wota oraz złote korony. Z tego pwoodu 9 września 1979 miała miejsce druga koronacja, tym razem koronami poświęconymi przez Ojca Świętego Jana Pawła II podczas Jego pierwszej pielgrzymki do Polski. W dziesięć lat po koronacji dochoszło do kolejnej kradzieży. Korony na szczęście znaleziono i 8 września 2002 obraz został ponownie koronowany. Korony poświęcił w 1979 roku na Jasnej Górze Jan Paweł II. Jako wyraz wdzięczności i kultu powstawały pieśni na cześć Pani Uśmiechniętej. Najstarsza zachowała się w śpiewniku wydanym w 1836 roku w Raciborzu.

Pszow3.jpg
Pszow1.jpg
Pszow4.jpg

Budowa kościoła

Kiedy nieduży kościół pw. Wszystkich Świętych nie był w stanie pomieścić licznych przybyszów, w 1743 roku podjęto decyzję o budowie nowego kościoła według projektu mistrza murarskiego Fryderyka Gansa z Karniowa. Budowę ukończono w 1747 roku. Kościół poświęcono we wrześniu tego samego roku, nadając mu tytuł Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, natomiast uroczystego poświęcenia głównego ołtarza, na którym został powieszony obraz Pszowskiej Madonny dokonał w 1750 roku bp Philipp Gothard von Schaffgotsch. Na mocy brewe papieża Piusa VI z 3 lipca 1795 kościół pszowski został obdarzony łaską wieczystego i powszechnego odpustu zupełnego dla wszystkich odwiedzających i modlących się w tym świętym miejscu. Budowa kościoła w momencie kiedy doszło do umieszczenia obrazu w głównym ołtarzu w 1750 roku nie była ukończona, gdyż fasada nie posiadała jeszcze wież przewidzianych w planach. Te wszystkie braki w dobie kryzysu ekonomicznego zostały zniwelowane dzięki ofiarności pątników, parafian i szerzonemu przez piekarskiego proboszcza Alojzego Ficka ruchowi abstynenckiemu. Całkowicie ukończoną świątynię konsekrował 14 września 1862 sufragan wrocławski ks. bp Adrian Włodarski.

W 1928 roku w bazylice zostały zbudowane przez firmę Paula Berschdorfa z Nysy 41-głosowe organy. Jest to instrument zaprojektowany w romantycznej estetyce brzmieniowej, jednak ze względu na rodzącą się w tamtych czasach tendencję do budowy organów neobarokowych instrument posiada także głosy barokowe.

Ruch pielgrzymkowy

Ruch pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego nasilał sięw XIX wieku. W 1855 roku na placu kościelnym zbudowano stacje drogi krzyżowej, a w latach 1915-29 w lesie odległym o 2 km od kościoła Kalwarię z 14 murowanymi kaplicami. W czasie okupacji w latach 1939-1945 zakazane było głoszenie kazań w języku polskim oraz odbywanie jakichkolwiek pielgrzymk. Po tym okresie na odpust Narodzenie NMP w 1945 roku przybyło do Pszowa ok. 50 000 pątników. W 1968 roku sanktuarium nawiedził ks. kardynał Karol Wojtyła. Dzisiaj pszowskie sanktuarium jest jednym z 5 sanktuariów maryjnych w archidiecezji katowickiej, które uroczystości odpustowe obchodzi w II niedzielę września w święto Narodzenia NMP. 7 czerwca 1997 decyzją Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kościołowi został nadany tytuł Bazyliki Mniejszej, a 7 października 2002 dekretem abpa Damiana Zimonia ustanowiono go Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej.

Duszpasterze

Bibliografia

Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1928, nr 5, s. 33; J. Pawlik, Miejsca pątnicze w diecezji katowickiej, NPrz. 44 (1975), s. 172-175; I. Kontny, Sanktuarium Matki Boskiej Uśmiechniętej w Pszowie, [w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 41-46; Z. Karwot, Pszów. Kult Matki Boskiej (1723-1921), Pszów 2001; L. Musioł, Monografia historyczna Pszowa oraz zarys historyczny gminy i parafii Krzyżkowice w opracowaniu źródłowym, Pszów 1998; J. Pluta, P. Siemko, Do Twej dążym kaplicy. Sanktuarium Matki Bożej Pszowskiej, Bytom 1997; A. Matuszczyk-Kotulska, Pszów. Sanktuarium nadziei, Pszów 2006; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005, cz. 2, s. 623; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 244-245; P. Skwara, A. Wolczyk, Kronika czyli historyczna wiadomość o Pszowie farnem i pątnem miejscu [...] ułożona i napisana przez..., Rybnik 1862; Dekret ustanowienia sanktuarium w Pszowie, Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej, WA 2002, nr 9, s. 382-383; A. Burda, Czwarta bazylika w diecezji, Pszów, GN 1997, nr 28, (dodatek katowicki), s. 13; S. Olejniczak, Gioconda Pszowska, "Z tej Ziemi" Śląski kalendarz katolicki na rok 1987, Katowice 1986, s. 102-117.