Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Koszęcinie

Z e-ncyklopedia
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.

Pierwsza udokumentowana wzmianka na temat Koszęcina pochodzi z 1275 roku, kiedy to biskup krakowski Paweł z Przemkowa nadał tej miejscowości dziesięcinę snopową, którą właściciele mieli płacić na rzecz kościoła w Kamieniu. Do drugiej połowy XIX wieku Koszęcin administracyjnie należał do parafii w Sadowie, która rozciągała się na obszarze o powierzchni aż 220 km².

Koszecin NSPJ 10.jpg

Kościół zamkowy

Najstarszym koszęcińskim kościołem był tzw. kościół zamkowy pw. Matki Bożej Wniebowziętej i świętych Męczenników Dionizego i Witalisa. Jego budowę w 1609 roku rozpoczął właściciel Koszęcina Andrzej Kochcicki. Przechodząc jednak na luteranizm i popierając Szwedów w wojnie trzydziestoletniej (1618-1648) nie dokończył budowy, a zlicytowany majątek kupił Mikołaj Filip von Rauthen. On to zakończył budowę kaplicy i całego kompleksu pałacowego. 29 lipca 1647 biskup wrocławski Karol Franciszek Neander poświęcił kościół. Przy tej okazji ustalono też, że obowiązek utrzymania kaplicy i jej kapelana miał spoczywać na właścicielu zamku. W myśl fundacji ustanowionej przez hr. von Rauthena roztaczał on opiekę religijną nad poddanymi. W 1791 roku fundację, potwierdzając jej moc w sądzie w Brzegu, odnowił królewski radca handlowy hr. Teodor Muetzel. Pozwalała ona koszęcińskim katolikom każdorazowo odwoływać się do sądów, wtedy gdy ich prawa były łamane przez protestanckich właścicieli. Kaplica zamkowa była w rękach katolików do 1908 roku. Wtedy to na mocy ustaleń po wybudowaniu nowego kościoła parafialnego, przeszła w posiadanie protestantów, którymi opiekował się każdorazowy pastor ewangelicki z Piasku.

Pomimo starań koszęcińskich kapelanów zamkowych oraz właścicieli, a także faktu posiadania dwóch kościołów - pw. Trójcy Świętej i tzw. kościoła zamkowego - nie erygowano w Koszęcinie samodzielnej parafii. Kaplica zamkowa była jedynie filią parafii w Sadowie. W 1868 roku utworzono kurację, której pierwszym rządcą z prawami proboszczowskimi został ks. Karol Diettrich. W skład nowej jednostki administracyjnej oprócz Koszęcina weszły Łazy, Strzebiń, Prądy, Brusiek, Drutarnia, Pusta Kuźnica i Piłka. Rolę kościoła parafialnego przez pewien czas pełniła kaplica zamkowa, która była zbyt mała, aby pomieścić wszystkich parafian. W tej sytuacji rozpoczęto starania o wybudowanie nowego kościoła.

Kościół zamkowy jest jednym z elementów koszęcińskiego zamku. Dokonana 18 czerwca 1868 inwentaryzacja wskazuje na bardzo bogate wyposażenie kościoła. Część tego wyposażenia przeniesiono do nowego kościoła parafialnego, a część pozostawiono protestantom. Wczesną wiosną 1945 roku cały kompleks pałacowy został doszczętnie splądrowany i wiele z unikatowych przedmiotów rozgrabiono lub zniszczono. Los ten spotkał zabytkowe organy, których budowę datowano na 1690 rok. Z dużych, charakterystycznych przedmiotów zdołano uratować stalowy krzyż z prezbiterium, który dzisiaj znajduje się w kościele w Strzebiniu. Od końca II wojny światowej kościół zamkowy nie spełniał żadnych funkcji religijnych.

Nowy kościół

Kościół zamkowy nie mógł pomieścić wszystkich wiernych. Trudności w podjęciu budowy nowego stwarzał właściciel Koszęcina książę Fryderyk zu Hohenlohe. Uważał on, iż rolę kościoła parafialnego powinien pełnić drewniany kościół pw. Świętej Trójcy, przy którym powinna zostać wybudowana mała plebania. Sytuacja zmieniła się po śmierci księcia Fryderyka w 1895 roku. Jego syn, książę Karol Gottfryd był przychylny budowie, widząc w tym jednocześnie szansę na przekazanie kaplicy zamkowej miejscowym protestantom. W 1906 roku podpisano stosowną umowę. Projektantem neogotyckiej budowli został architekt Ludwik Schneider z Opola. Książę Karol przeznaczył na budowę 60 tys. marek oraz 400 tys. cegieł z miejscowej cegielni. Resztę miała sfinansować parafia.

Koszęciński kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa budowano od wiosny 1907 do niemal końca 1908 roku. Kościół został poświęcony 15 października 1908. Kościół ma układ bazylikowy, podłużny, trójnawowy na rzucie krzyża łacińskiego. Ołtarz główny wraz z ołtarzami bocznymi tworzy w układzie horyzontalnym Świętą Rodzinę. Centralne miejsce zajmuje obraz Serca Pana Jezusa autorstwa G. Scholtza. Ołtarz lewy jest poświęcony św. Józefowi, a ołtarz prawy Matce Bożej.

Przed zakończeniem I wojny światowej Hugo Krebs z Opola zbudował 18-głosowe organy. Na ich ścianie frontowej znajdują się obrazy przedstawiające św. Cecylię i Dawida. Do kompleksu architektonicznego parafii należy jeszcze zaliczyć zabytkową plebanię, której budowę ukończono w 1899 roku. Swoim kształtem budynek nawiązuje do bryły kościoła. Wybudowane współcześnie Katolickie Centrum Kultury zostało tak zaprojektowane, aby stanowić jeden wspólny kompleks architektoniczny z kościołem i plebanią.

W latach powojennych z terytorium parafii koszęcińskiej wydzielono parafię Świętego Krzyża w Strzebiniu (1957), Matki Bożej Fatimskiej w Drutarni (1977) oraz Trójcy Świętej w Koszęcinie (1977). W 1985 roku miejscowość Piłka została przyłączona do parafii w Rusinowicach. Obecnie w skład parafii wchodzą Koszęcin, Nowy Dwór oraz Irki.

Pierwotnie parafia koszęcińska należała do dekanatu lublinieckiego, a od 13 maja 1955 do woźnickiego. 25 marca 1992 weszła w skład nowo utworzonej diecezji gliwickiej. Księgi chrztów, ślubów oraz zgonów są prowadzone od 1868 roku.

W parafii działają tradycyjne grupy wiernych, takie jak: Róże Różańcowe, III Zakon św. Franciszka, ministranci. Działają tutaj również nieco młodsze wspólnoty: Odnowa w Duchu Świętym, Ruch Oazowy, Kościół Domowy.

W okresie międzywojennym pracowały w parafii Siostry Św. Maryi, które przybyły do Koszęcina 8 stycznia 1920. Zajmowały się opieką nad ludźmi chorymi i starszymi w szpitalu pełniącym także funkcję domu starców.

Dostępne źródła pozwalają w latach 1679-1868 ustalić nazwiska 35 księży będących tzw. kapelanami zamkowymi. Wśród nich było 10 ojców paulinów z Jasnej Góry.

Proboszczowie

Bibliografia

J. Myrcik, Koszęcińskie kościoły i kapliczki, Tarnowskie Góry 1998, s. 7-21, 34-41; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999, s. 455-456; Schematyzm Diecezji Śląskiej 1927, Katowice 1927, s. 51, 111.

p • d • e
Kościoły i parafie diecezji gliwickiej
A • B • C • D • E • F • G • H • I • J • K • L • Ł • M • N • O • P • R • S • Ś • T • U • V • W • Z• Ż
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_Najświętszego_Serca_Pana_Jezusa_w_Koszęcinie&oldid=95030”