Parafia Matki Bożej Królowej Aniołów w Wilkowyjach

Z e-ncyklopedia
Wilkowyje kosciol2.jpg
Wilkowyje wnetrze.jpg

Historia miejscowości

Wilkowyje są dzielnicą Tychów. Pierwsze informacje dotyczące istnienia tej wsi zawarte są w dokumencie przyznania majątku na rzecz kościoła pw. św. Wojciecha w Mikołowie wydanego w Rybniku, 23 marca 1287 przez Mieszka, księcia Raciborza i Opola. Do 1517 roku Wilkowyje należały do różnych księstw i ksiąstewek. Od 1407 roku wieś była podporządkowana ziemi pszczyńskiej księstwa raciborskiego. Ziemia pszczyńska była wolnym państwem stanowym, aż do przejęcia jej przez Prusy 1742 roku. Ziemie te przechodziły z rąk austriackich do pruskich do 1922 roku. W 1940 roku władze niemieckie wcieliły Wilkowyje do lepiej rozwiniętych Tychów.

Wilkowyje od samego początku swojego istnienia były administracyjnie przyporządkowane do parafii w Mikołowie. Pierwotny kościół pw. św. Mikołaja istniał już w 1222 roku, jednak pod koniec XVII wieku został rozebrany, a w jego miejsce wybudowano małą kapliczkę pod tym samym wezwaniem. Nowy kościół pw. św. Wojciecha, do którego potem uczęszczali mieszkańcy Wilkowyj, został zbudowany i konsekrowany w 1861 roku. Jednak dotarcie do kościoła zajmowało wiele czasu i wysiłku, w szczególności zimą. Mieszkańcy wsi, którzy mieli najdalej do mikołowskiego kościoła uczęszczali na nabożeństwa do kościoła pw. św. Marii Magdaleny w Tychach.

Plany budowy kościoła

Mieszkańcy Wilkowyj myśleli o wybudowaniu kościoła filialnego, ponieważ parafia była jeszcze za mała na posiadanie własnego kościoła. Dzięki staraniom ks. Karola Wilka, proboszcza parafii św. Wojciecha, w okresie międzywojennym doszło do pierwszej próby wybudowania kaplicy na terenie wsi w 1939 roku. Budowa zakończyła się fiaskiem - z uwagi na wybuch II wojny światowej prace musiano przerwać. Nadzieję na ponowne rozpoczęcie budowy dawało zakończenie wojny w 1945 roku. Istniało wówczas jednak wiele przeszkód. Nowe władze państwowe bardzo utrudniały budowę kościołów. W 1958 roku w Wilkowyjach powstał Komitet Budowy, którego zadaniem było zbieranie materiałów oraz pieniędzy. Wybrano również grunt pod budowę kościoła.

Władze komunistyczne, dowiedziawszy się o budowie, nakazały natychmiastowe wstrzymanie prac, a to, co zdołano wybudować nakazano rozebrać. Mieszkańcy nie podporządkowali się rozkazom władzy ludowej. W ciągu dnia trwały prace budowlane, a nocą plac budowy był strzeżony przez mieszkańców. Jednakże, mimo aktywnego sprzeciwu mieszkańców, władze nie ustąpiły. 20 lipca 1950 przybyli do Wilkowyj funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa wraz z ciężkim sprzętem przeznaczonym do zburzenia fundamentów i murów nowego kościółka. Podczas rozbiórki doszło do starć między milicją a ludnością cywilną, która nie była w stanie zapobiec tragedii. Władza aresztowała budowniczego kościoła, ks. Józefa Olesia, który po kilku godzinach przesłuchań został wypuszczony na wolność. Z kolei ks. Smandzich został ukarany grzywnami za budowę obiektów bez zezwoleń. Kary zapłacono z pieniędzy przeznaczonych na budowę kościoła.

Katechizacja

Mieszkańcy Wilkowyj musieli plany budowy kościoła odłożyć do 1981 roku. W tym czasie bowiem doszło do kolejnych politycznych przemian. Odtąd musieli ponownie zadbać o katechizację swoich dzieci. Od 1950 do 1979 roku dla wszystkich klas katecheza była prowadzona na miejscu byłego sklepu przy ul. Mikołowskiej 172. Jednak po pewnym czasie trzeba było znaleźć inny obiekt ze względu na powiększający się ruch drogowy na ulicy Mikołowskiej, co zwiększało niebezpieczeństwo w czasie przechodzenie dzieci przez jezdnię. Nowy obiekt miał znajdować się również przy ul. Mikołowskiej. Gdy władza dowiedziała się o nielegalnej budowie punktu katechetycznego, nie zawahała się użyć siły w celu jego zlikwidowania. W związku z tym katechezę prowadzono w starym domu państwa Suchy, gdzie dzieci mogły uczestniczyć w katechezie od 1979 roku do czasu, kiedy to zostały wybudowane nowe salki przy obecnym kościele.

Budowa kościoła

14 kwietnia 1981, po prawie pięćdziesięciu latach starań i walki, Urząd Miejski w Tychach wydał zezwolenie na budowę nowego kościoła oraz punktu katechetycznego w Wilkowyjach. Budowniczym i przyszłym proboszczem został ks. Jerzy Robok. Aby rozpocząć budowę kościoła, musiał zostać jeszcze zatwierdzony projekt budynku przygotowany przez mgr inż. Grzegorza Ratajskiego oraz Adama Skrzypczyka, studenta architektury. Konstruktorem został inż. Eryk Dyla. Budowla została zaprojektowana na rzucie kwadratu, w który został wpisany osiowo krzyż łaciński, stanowiący główną strukturę konstrukcji architektonicznej kościoła. Ze względu na kształt działki, tradycyjna orientacja kościoła nie była możliwa, dlatego budowlę zorientowano w kierunku południowo–wschodnim.

6 lutego 1984 bp Herbert Bednorz erygował parafię, a 13 października 1988 bp Damian Zimoń konsekrował kościół. W 2000 roku rozpoczęto budowę dzwonnicy w północnym narożniku działki. Umieszczono w niej cztery dzwony. 7 sierpnia 2002 bp Gerard Biernacki poświęcił dzwony oraz wieżę.

Wystrój kościoła

Projekt wnętrza wykonali: Grzegorz Ratajski, Stanisław Kluska oraz Adam Romaniak. Architekci długo musieli przekonywać wiernych do swoich pomysłów, ale też sami zmieniali projekt, często rezygnując z własnych wizji i pomysłów. Wnętrze kościoła jest przestronne, prezbiterium podwyższone o trzy stopnie. Plastyczny wystrój wnętrza uzupełniają witraże przedstawiające postaci aniołów. W głównym ołtarzu jest umiejscowiony obraz Matki Bożej, która swym ubiorem odnosi się do regionalnej specyfiki kulturowej.

Krzyże

Na terenie parafii znajdują się dwa krzyże. Pierwszy stoi w pobliżu miejsca, gdzie próbowano zbudować pierwszy kościół w 1958 roku, przy ul. Mikołowskiej. Drugi krzyż znajduje się kilkadziesiąt metrów dalej przy tej samej ulicy. Krzyże postawiono w 1910 i 1911 roku.

Proboszczowie

Bibliografia

K. Jakubik, Powstanie parafii Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach w latach 1939–2008, Katowice 2008, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; D. Skiba, Droga do własnego kościoła, R. Szner, Przewodnik po tyskich kościołach, Tychy 2006; J. Robok, Relacje o budowie nowych kościołów i ich konsekracji, Wilkowyje, WD 1988, nr 12, s. 439-440; Dekret erekcji parafii Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach, WD 1984, nr 5, s. 142-143; M. Rzepka, Kościół jak bombonierka. Parafia Matki Bożej Królowej Aniołów w Wilkowyjach, GN 2004, nr 39, (dodatek katowicki), s. 8.