Parafia Matki Bożej Bolesnej w Rybniku: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Linia 37: Linia 37:
*[[Gaworek Krzysztof|ks. Krzysztof Gaworek]] - (1652-1681)
*[[Gaworek Krzysztof|ks. Krzysztof Gaworek]] - (1652-1681)
*[[Gzula Jerzy|"ks. Jerzy Gzula]] - (1681-1694)
*[[Gzula Jerzy|"ks. Jerzy Gzula]] - (1681-1694)
*[[ks. Franciszek Plumbowski]] - (1694-1703)
*[[Plumbowski Franciszek|ks.Franciszek Plumbowski]] - (1694-1703)
*[[Aleksander Jerzy|ks. Jerzy Aleksander]] - (1703-1710)
*[[Aleksander Jerzy|ks. Jerzy Aleksander]] - (1703-1710)
*[[Keker Wawrzyniec|ks. Wawrzyniec Keker]] - (1710-1715)
*[[Keker Wawrzyniec|ks. Wawrzyniec Keker]] - (1710-1715)

Wersja z 14:14, 20 maj 2015

Rybnik bolesna1.jpg
Rybnik bolesna12.jpg

Pierwszy kościół

Najstarszym kościołem na terenie archiprezbiteratu żorskiego był kościół Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej) w Rybniku. Konsekrował ją bp wrocławski Żyrosław II (1170-1198). Tym samym był to najstarszy w tej części Śląska kościół parafialny. Została ona – podobnie jak pełniący funkcję kaplicy grodowej przy konwencie norbertanek kościół św. Zbawiciela - wymieniona w dokumencie z 25 maja 1223 wystawionym przez bp Wawrzyńca (1207-1232). Pismem tym hierarcha na prośbę księcia opolskiego Kazimierza zatwierdził dochody świątyni. Najwcześniejszy okręg dziesięcinny rybnickiego kościoła stanowiły wsie: Niedobczyce, Książenice, Radoszowy, Szczejkowice, Gołkowice, Chwałowice.

Drugi kościół

W latach 1211-1288 parafia rybnicka pozostawała pod opieką rudzkich cystersów. Po tym okresie, pierwszym znanym z nazwiska proboszczem był ks. Jeśko wzmiankowany w 1299 roku. W pierwszej połowie XV wieku drewniany kościół rozebrano stawiając ok. 1450 roku w tym samym miejscu obiekt murowany. Jego budowniczym został ks. Marcin Strzała. Według spisu świętopietrza z 1447 roku parafia rybnicka została oszacowana na 17 skojców. W owym czasie istniała tam również szkoła parafialna. Kolejny z proboszczów rybnickich, ks. Bernard Durcius pełnił równocześnie funkcję dziekana archiprezbiteratu żorskiego. Jego następca zaś, ks. Jan Karzeł przyjmował w Rybniku Jana Sarkandra.

W protokole wizytacyjnym z 1719 roku znalazł się opis kościoła, w którym oprócz ołtarza głównego poświęconego Najświętszej Marii Pannie Wniebowziętej, były jeszcze cztery ołtarze boczne – Najświętszej Marii Panny Bolesnej, św. Antoniego, św. Michała Archanioła, św. Anny. W dokumencie wymieniono wszystkie osady tworzące parafię. Zamieszkiwało ją ponad 10 tys. ludzi. Stąd też coraz pilniejszą stawała się budowa nowego kościoła.

Trzeci kościół

Najpierw jednak należało ustalić jego lokalizację. Proboszcz Reisner oraz burmistrz Belling uważali, że kościół powinien stanąć jak najbliżej rynku, natomiast wg Antoniego Węgierskiego – właściciela rybnickiego państwa stanowego – nowa budowla sakralna winna była zostać wybudowana w pobliżu starej. Ostatecznie proboszczowi i burmistrzowi udało się przekonać hrabiego do własnej koncepcji i w 1796 roku rozpoczęto wznoszenie kościoła w centrum miasta. Koszty budowy ponosili głównie mieszkańcy miejscowości tworzących parafię. Powstająca świątynia miała jednak również prywatnych darczyńców. Król pruski Fryderyk Wilhelm III przekazał na ten cel 3 tys., zaś Antoni Węgierski 2 tys. talarów. Kościół w stanie surowym oddano do użytku już w 1799 roku. W latach 1800-1801 dobudowano do niego wieżę. Świątynię zaprojektował Fryderyk Ilgner, a pracami murarskimi przy jej budowie kierował Karol Tietze w Raciborza. Za ciesielkę odpowiedzialny był Jakub Włodarz z Żor. 15 listopada 1801 o. Bernard Galbierz, prepozyt zakonu cystersów w Rudach konsekrował kościół. On też miesiąc wcześniej poświęcił dzwon św. Antoniego, zakupiony ze składek parafian. Nowemu kościołowi nadano wezwanie Matki Boskiej Bolesnej, której poświęcony był jeden z bocznych ołtarzy w starym kościele. Wystrój wnętrza utrzymano w stylu barokowo-klasycystycznym. W środku umieszczono skrzydła późnogotyckiego tryptyku, przeniesionego z dawnego kościoła na Górce.

Parafia - obszar

Parafia rybnicka w średniowieczu była największą w tej części Śląska. Jeszcze w II połowie XIX wieku swoim zasięgiem obejmowała ponad 20 miejscowości. Znajdowały się wśród nich: Rybnik, Paruszowiec, Smolna, Jankowice, Chwałowice, Chwałęcice, Ligota Rybnicka, Golejów, Jejkowice, Książenice, Niedobczyce, Niewiadom, Ochojec, Orzepowice, Popielów, Radziejów, Przegędza, Radoszowy, Kamień, Rybnicka Kuźnia, Wielopole, Zamysłów, Zebrzydowice.

Duszpasterstwo akademickie

Kościół Akademicki

Proboszczowie

[1211-1288] okres opieki klasztornej cystersów z Rud

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Raciborzu, zespół Landratsamt in Rybnik, sygn. 725 i 726; L. Musioł, Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku. Monografia historyczna, mps. 1963; H. Lutsch, Die Kunstdenkmäler des Reg.-Bezirks Oppeln, t.IV, Breslau 1894; Visitationberichte der Diözese Breslau. Archidiakonat Oppeln, 4 Teil, wyd. J. Jungnitz, Breslau 1904; F. Maroń, Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku, SSHT 2 (1969); B. Kloch, Najstarsze parafie Górnego Śląska. Średniowieczna organizacja parafialna Górnego Śląska w diecezji wrocławskiej, Racibórz 2009; A. Trunkhardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 (reprint Rybnik 2000); M. Szołtysek, Rybnik nasze gniazdo, Rybnik 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3: Województwo Śląskie, cz. 1: diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 255-256; A. Burda-Szostek, W starym kościele. Parafia pw. Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, GN 2004, nr 51 (dodatek katowicki), s. 8; M. Sarapkiewicz, W "starym" kościele, "Tygodnik Rybnicki" 2012, nr 30(298), s. 15.

p • d • e
Organizacja Kościoła na Górnym Śląsku
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_Matki_Bożej_Bolesnej_w_Rybniku&oldid=61661”