Parafia Ducha Świętego w Chorzowie

Z e-ncyklopedia
Chorzow Ducha1.jpg
Chorzow Ducha3.jpg

Parafia w Chorzowie, w sensie historycznym powstawała w bardzo trudnych czasach. Powodem utworzenia nowej wspólnoty stała się zbyt duża liczba ludności, należącej dotąd do parafii św. Jadwigi. W 1956 roku ks. dr Karol Nawa otrzymał od władz kościelnych polecenie budowy kościoła i tworzenia parafii na osiedlu "Ruch". Samo zaś zezwolenie od władz państwowych dostał w ramach tzw. „odwilży październikowej” 1956 roku. Jednak po otrzymaniu stosownego pozwolenia jeszcze i tak 72 razy musiał odwiedzić odpowiednie urzędy. Parafia Ducha Świętego została erygowana 8 września 1958. Jej teren został wydzielony z parafii św. Jadwigi w Chorzowie. Fundusze na budowę pozyskiwano na wiele sposobów. Kościół św. Jadwigi był zwolniony z daniny diecezjalnej i kolekt na cele diecezji; na cele budowlane przeznaczono 80% dochodów z cmentarzy.

Kościół

25 sierpnia 1957 w uroczystej procesji z kościoła św. Jadwigi przyniesiono krzyż, który postawiono na miejscu przyszłej budowy. W ciągu roku została postawiona kaplica, pełniąca funkcję tymczasowego kościoła. Poświęcona i oddana do użytku wiernych została 25 maja 1958. W nowo powstałej kaplicy mogło się pomieścić około 200 wiernych. Budowę kościoła właściwego rozpoczęto we wrześniu 1958 roku. Wmurowania kamienia węgielnego 7 grudnia 1958 dokonał bp Juliusz Bieniek. Jednak nie obyło się bez kolejnych przeszkód. Gdy budynek został już oddany w stanie surowym jego dalsza budowa została przerwana, budowniczy zaś – ks. dr Karol Nawa – aresztowany. W więzieniu kapłan przebywał do kwietnia 1962 roku. 13 stycznia 1960 Prokuratura Wojewódzka w Katowicach wydała zakaz dalszej budowy kościoła, motywując podjętą decyzję nielegalnym posiadaniem materiałów budowlanych. Na czas nieobecności ks. dr. Nawy, jego następcą został mianowany wikariusz–substytut, ks. Rudolf Kiera. W 1961 roku jego obowiązki przejął ks. Teodor Poloczek. Po uzyskaniu zgody na dalszą budowę, w szybkim czasie umieszczono stalową konstrukcję dachową. Budowę kościoła wznowiono 15 kwietnia 1963. Jego poświęcenia 15 czerwca 1963 dokonał bp koadiutor Herbert Bednorz. W sierpniu 1963 roku nowym administratorem parafii został ks. Czesław Mąka. Rok później otynkowano budynek z zewnątrz. Montaż witraży w oknach zakończono w 1975 roku.

Projektantami kościoła byli architekci: Mieczysław Król, Jerzy Winnicki i Zygmunt Winnicki, natomiast projekt konstrukcyjny opracował inż. Franciszek Klimek. Witraże zostały zaprojektowane przez Marię Roga-Skąpską i pozostały w stanie nienaruszonym do dnia dzisiejszego. 27 sierpnia 1995 proboszczem parafii został ks. Grzegorz Kotyczka, który w 1997 roku przejął od Skarbu Państwa cmentarz, znajdujący się tuż obok kościoła. W 1998 roku po raz pierwszy zadzwoniły trzy dzwony: św. Florian - ufundowany przez władze miasta Chorzów - Matka Boska Częstochowska i św. Grzegorz I Wielki. Dzwony zostały poświęcone przez bpa Piotra Liberę 4 marca 1998. Natomiast rok później, według projektu arch. Mieczysława Króla rozpoczęła się przebudowa całego prezbiterium. Prace zostały zlecone firmie kamieniarskiej pana Grzechaca z Ciasnej koło Częstochowy.

Wystrój

Projekt kościoła Ducha Świętego swoim niezwykłym kształtem przedstawia dużą łódź na rozkołysanym morzu, natomiast przejście z kościoła właściwego do kościoła zastępczego sprawia wrażenie wielkiego wiosła. Znajdują się tutaj także trzy kaplice: Matki Boskiej Fatimskiej, Miłosierdzia Bożego oraz chrzcielna. Są one oddzielone od siebie białymi ścianami, tworząc obraz otwartych ksiąg. Jednak najpiękniejsze są witraże w kościele głównym, zajmujące dość dużą część powierzchni ścian. Przy słonecznej pogodzie wywołują one jedyny w swoim rodzaju nastrój. Prezbiterium od reszty kościoła wyróżnia czerwony szwedzki granit. Ostatni stopień tutaj ma zaś kształt serca i to na nim usytuowany jest ołtarz. Z tabernakulum wychodzą dwa olbrzymie skrzydła anioła. Na ścianach znajdują się także stacje Drogi Krzyżowej, które są dziełem artysty Zygmunta Brachmańskiego.

Duże znaczenie dla wiernych mają też przydrożne krzyże, które przede wszystkim są pamiątką ważnych wydarzeń związanych z parafią. Prawdopodobnie najstarszym jest krzyż znajdujący się na cmentarzu parafialnym. W 1911 roku Paul i Katharine Kiollbassa przekazali cztery hektary ziemi na rzecz kościoła św. Jadwigi w celu założenia cmentarza. Następnie w centralnym miejscu ustawiono wykonany z piaskowca krzyż, który ufundowano w 1878 roku. Drugi krzyż znajduje się przy ul. Bałtyckiej i jest jednym z najcenniejszych w Chorzowie. Został zrobiony z białego marmuru i ogrodzony metalowym płotkiem. Legenda mówi, że ręką barbarzyńcy został wykuty napis wotywny, nazwiska fundatorów oraz rok fundacji – 1895. Trzeci krzyż znajduje się na terenie przykościelnym i jest związany z powstaniem budowli. To właśnie ten krzyż poświęcono 25 sierpnia 1957 przy kościele św. Jadwigi i w procesji przeniesiono na miejsce budowy. I ostatni, czwarty krzyż jest pamiątką i czytelnym znakiem pierwszego powołania kapłańskiego z parafii Ducha Świętego, ks. Henryka Skorupy. Krzyż ten został wykonany z drewna i ustawiony w marcu 1959 roku blisko domu, w którym kapłan się wychował.

Duszpasterstwo

Od 1998 roku w parafii jest wydawana tzw. „Gazetka Parafialna”. Głównym redaktorem jest ks. proboszcz Grzegorz Kotyczka. Od 2001 roku są organizowane piesze pielgrzymki młodzieży do Częstochowy oraz do Piekar Śląskich. Innym wydarzeniem stało się utworzenie na przełomie 2003/2004 roku z kościoła zastępczego tzw. „Domu Dziennego Pobytu”. Jest on przeznaczony głównie dla osób starszych, samotnych i niepełnosprawnych. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat do ważniejszych wydarzeń w życiu parafii należy zaliczyć pobyt specjalnego wysłannika papieskiego Agostino Casaroliego.

Gazetka parafialna

Proboszczowie

Bibliografia

Dekret erekcji parafii pod wezwaniem Ducha Świętego w Chorzowie, WD 1958, nr 8-9, s. 165-167; Archiwum Parafii Ducha Świętego w Chorzowie; Archiwum Parafii św. Jadwigi w Chorzowie; Schematyzm (2005); L. Makówka, Sztuka sakralna na Górnym Śląsku w II połowie XX wieku. Malarstwo i rzeźba, Katowice 2008, s. 167-176; A. Szuła, Opracowanie parafii Świętego Ducha w Chorzowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, W kościele zawsze świeci słońce, Parafia pw. Ducha Świętego w Chorzowie, GN 2002, nr 19, (dodatek katowicki), s. 28.