Parafia Ducha Świętego w Chorzowie

Parafia w Chorzowie rodziła się w bardzo trudnych w sensie historycznym czasach. Powodem utworzenia nowej parafii była zbyt duża liczba ludności, należącej dotąd do parafii św. Jadwigi. W 1956 roku ks. dr Karol Nawa otrzymał polecenie budowy kościoła i tworzenia parafii. Zezwolenie na utworzenie nowej parafii i jednocześnie budowę świątyni na osiedlu „Ruch”, ks. dr Nawa otrzymał w ramach tzw. „odwilży październikowej” w 1956 roku. Jednak po otrzymanie zezwolenia musiał siedemdziesiąt dwa razy odwiedzić kompetentne do wydania zezwolenia urzędy. Parafia Ducha Świętego została erygowana 8 września 1958. Jej teren został wydzielony z parafii św. Jadwigi w Chorzowie. Fundusze na budowę parafii uzyskiwano na wiele sposobów. Kościół św. Jadwigi był zwolniony z daniny diecezjalnej i kolekt na cele diecezji, na budowę przeznaczono 80% dochodów z cmentarzy.

25 sierpnia 1957 w uroczystej procesji z kościoła św. Jadwigi przyniesiono krzyż, który postawiono na miejscu przyszłej budowy nowego kościoła. W ciągu roku została wybudowana kaplica, pełniąca funkcję tymczasowego kościoła. Natomiast 25 maja 1958 została ona poświęcona i oddana do użytku wiernych. W nowo powstałej kaplicy mogło się pomieścić około 200 wiernych. Budowę kościoła właściwego rozpoczęto we wrześniu 1958 roku. Kamień węgielny położył bp Juliusz Bieniek 7 grudnia 1958. Jednak nie obyło się bez przeszkód, bo gdy kościół został wzniesiony aż po dach, budowa kościoła została natychmiast przerwana, a główny budowniczy – ks. dr Karol Nawa – aresztowany. W więzieniu kapłan przebywał do kwietnia 1962 roku. 13 stycznia 1960 Prokuratura Wojewódzka w Katowicach wydała zakaz dalszej budowy kościoła, motywując podjętą decyzję nielegalnym posiadaniem materiałów budowlanych. Na czas nieobecności ks. dr. Nawy, następcą na krótko został mianowany wikariusz – substytut, ks. Rudolf Kiera. W 1961 roku jego obowiązki przejął ks. Teodor Poloczek. Po uzyskaniu zgody na dalszą budowę kościoła, w szybkim czasie umieszczono stalową konstrukcję dachową. Budowę kościoła wznowiono 15 kwietnia 1963. Kościół został poświęcony 15 czerwca 1963 przez biskupa koadiutora Herberta Bednorza. W sierpniu 1963 roku nowym administratorem parafii został ks. Czesław Mąka. Rok później otynkowano zewnętrzną elewację budynku. Montaż witraży w oknach zakończono w 1975 roku.

Projektantami kościoła byli architekci: Mieczysław Król, Jerzy Winnicki i Zygmunt Winnicki, natomiast konstruktorem kościoła był inż. Franciszek Klimek. Witraże zostały zaprojektowane przez panią Marię Roga-Skąpską i pozostały w stanie nienaruszonym do dnia dzisiejszego. 27 sierpnia 1995 proboszczem parafii został ks. Grzegorz Kotyczka, który w 1997 roku przejął od Skarbu Państwa cmentarz, znajdujący się tuż obok kościoła. W 1998 roku po raz pierwszy zadzwoniły trzy dzwony: „św. Florian”, który został ufundowany przez władze miasta Chorzów, „Matka Boska Częstochowska” i „św. Grzegorz I Wielki”. Dzwony zostały poświęcone przez ks. bpa Piotra Liberę 4 marca 1998. Natomiast rok później rozpoczęła się przebudowa całego prezbiterium, którego projektantem był architekt Mieczysław Król. Prace te zostały zlecone firmie kamieniarskiej pana Grzechaca z Ciasnej koło Częstochowy.

Projekt kościoła Ducha Świętego swoim niezwykłym kształtem przedstawia dużą łódź na rozkołysanym morzu, natomiast przejście z kościoła właściwego do kościoła zastępczego sprawia wrażenie wielkiego wiosła. W kościele znajdują się także trzy kaplice: Matki Boskiej Fatimskiej, Miłosierdzia Bożego oraz kaplica chrzcielna. Są one oddzielone od siebie białymi ścianami, tworząc obraz otwartych ksiąg. Jednak najpiękniejsze są witraże w kościele głównym, zajmujące dość dużą część powierzchni ścian. Przy słonecznej pogodzie wywołują one jedyny w swoim rodzaju nastrój. Prezbiterium szczególnie wyróżnia się od reszty kościoła czerwonym szwedzkim granitem, natomiast ostatni stopień zbudowany jest w kształcie serca. To na nim usytuowany jest ołtarz. Z tabernakulum wychodzą dwa olbrzymie skrzydła anioła. Na ścianach znajdują się także stacje Drogi Krzyżowej, które są dziełem artysty Zygmunta Brachmańskiego.

Duże znaczenie dla wiernych z kościoła Ducha Świętego w Chorzowie mają przydrożne krzyże, które przede wszystkim są pamiątką ważnych wydarzeń związanych z parafią. Prawdopodobnie najstarszym krzyżem jest krzyż znajdujący się na cmentarzu parafialnym. W 1911 roku Paul i Katharine Kiollbassa przekazali cztery hektary ziemi na rzecz kościoła św. Jadwigi, celem założenia cmentarza. Następnie w centralnym miejscu ustawiono krzyż, który ufundowano w 1878 roku. Krzyż ten jest zrobiony z piaskowca. Drugi krzyż znajduje się przy ulicy Bałtyckiej i jest jednym z najcenniejszych krzyży w Chorzowie. Zrobiony został z białego marmuru i ogrodzony metalowym płotkiem. Legenda powiada, że ręką barbarzyńcy został wykuty napis wotywny, nazwiska fundatorów oraz rok fundacji – 1895. Trzeci krzyż znajduje się na terenie kościelnym i jest związany z powstaniem kościoła. To właśnie ten krzyż poświęcono dnia 25 sierpnia 1957 przy kościele św. Jadwigi i w procesji przeniesiono na miejsce budowy nowego kościoła. I ostatni czwarty krzyż jest pamiątką i czytelnym znakiem pierwszego powołania kapłańskiego z parafii Ducha Świętego, ks. Henryka Skorupy. Krzyż ten został wykonany z drewna i ustawiony w marcu 1959 roku blisko domu, w którym kapłan się wychował.

Od 1998 roku w parafii jest wydawana tzw. „Gazetka Parafialna”. Głównym redaktorem jest ks. proboszcz Grzegorz Kotyczka. Od 2001 roku organizowane są piesze pielgrzymki młodzieży do Częstochowy oraz do Piekar Śląskich. Innym wydarzeniem było utworzenie na przełomie 2003/2004 roku z kościoła zastępczego tzw. „Domu Dziennego Pobytu”. Przeznaczony jest głównie dla osób starszych, samotnych jak i niepełnosprawnych. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat do ważniejszych wydarzeń w życiu parafii należy zaliczyć pobyt specjalnego wysłannika papieskiego Agostino Casaroliego.

Proboszczowie

• ks. Karol Nawa administrator (1957–1959)
• ks. Teodor Poloczek administrator (1960–1963)
• ks. Czesław Mąka administrator (1963–1995)
• ks. Grzegorz Kotyczka administrator (1995-1996), proboszcz (1996-nadal)

Bibliografia

Archiwum Parafii Ducha Świętego w Chorzowie; Archiwum Parafii św. Jadwigi w Chorzowie; Schematyzm (2005); L. Makówka, Sztuka sakralna na Górnym Śląsku w II połowie XX wieku. Malarstwo i rzeźba, Katowice 2008, s. 167-176.