Parafia Bożego Ciała w Kończycach

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 22:35, 25 lis 2022 autorstwa Jakub21 (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości Kończyce pochodzi z 12 grudnia 1777 z dokumentu starosty bytomskiego napisanego do rejencji wrocławskiej. Pomysłodawcą i założycielem Kończyc był baron Maciej Wilczek. Pierwotnie osada składała się z 14 domów, pierwszymi osadnikami byli czescy murarze, kowale z Bielszowic i wyrobnicy. Przeliczając 14 rodzin, można przyjąć, że ogółem kolonia liczyła ok. 70 osób. W 1850 roku liczba mieszkańców dochodziła do 200 osób, co zawdzięczać należało przemysłowi górniczemu (w pobliżu Kończyc funkcjonowały dwie kopalnie). Prawdziwy rozwój miejscowości rozpoczyna się dopiero po 1885 roku, kiedy miejscowy przemysł został wykupiony przez państwo. Dzięki dużym inwestycjom liczba ludności zaczęła gwałtownie wzrastać – by w 1925 roku osiągnąć prawie 5,5 tys. mieszkańców.

Z biegiem czasu Kończyce coraz bardziej się zmieniały – wprowadzono kanalizację i elektryfikację wsi, powstała apteka i szkoła. Wojna i okres powojenny to czas wielkich zmian. Kończyce zostały oddzielone granicą od kopalni – głównego miejsca zatrudnienia mieszkańców. Z czasem coraz bardziej podupadały, aby w końcu stać się dzielnicą Zabrza, i taki stan rzeczy utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

W dokumentach pierwsza nazwa Kończyc brzmi Kuntzendorf i tak właśnie brzmi aż do przejęcia gminy przez państwo Polskie. Nazwa gminy pojawiająca się w niemieckich dokumentach to próba zatarcia pierwotnie polskiego pochodzenia nazwy miejscowości – Kończy, Kończyc, Kuźnica, Kończyce, Kunatów – w tym względzie w ciągu stuleci następowała pewna ewolucja.

Parafia

Gmina Kończyce od początku swojego istnienia terytorialnie przynależała do parafii w Bielszowicach. Gdy w miejscowości zaczęło gwałtownie przybywać ludności proboszcz z Bielszowic ks. Nettera zaproponował, aby Kończyce usamodzielnić pod względem administracji kościelnej. Ten sam proboszcz w testamencie zapisał gminie pokaźną sumę 10 tys. marek, którą miano przeznaczyć na budowę kościoła. Zarząd Kościelny 13 lipca 1911 postanowił rozpocząć starania o odłączenie się od parafii z Bielszowic. 8 listopada tegoż roku kard. Georg Kopp powołał dla Kończyc kuratusa. Decyzja ta została potwierdzona przez opolską rejencję 4 maja 1912. 7 sierpnia 1912 dotychczasowy administrator w Mokrem ks. Józef Knosała jako pierwszy duszpasterz nowej gminy kościelnej został wprowadzony przez kanonika honorowego ks. Schöneicha z Zaborza.

Trzeba było budować parafię od podstaw; nie było kościoła, kaplicy, cmentarza, probostwa. Ks. Knosała mieszkał na początku jako gość u jednego z parafian, mszę odprawiał w jednej z sal pobliskiej restauracji. Pierwszą kapliczką był mały wynajęty od parafianina Meyera domek. Już 30 września 1912 odbyły się pierwsze wybory do zarządu kościelnego i w tym samym roku zaczęto prowadzić księgi metrykalne. Pomimo dużych trudności udało się wynająć miejsce na cmentarz. W Dzień Zaduszny 1913 roku został on poświęcony. 23 kwietnia 1914 udało się również wydzierżawić miejsce pod budowę kościoła. W tym roku władze kościelne jak i państwowe zatwierdziły projekt budowy kościoła. Wybuch wojny przeszkodził jednak w jego budowie. Wykonano jedynie poboczne prace takie jak zakup ziemi pod budowę probostwa, czy postawienie ogrodzenia. We wrześniu 1918 roku nie tylko cofnięto pozwolenie na budowę kościoła, ale również nakazano zamknąć kapliczkę będącą w użytku od 1912 roku. 8 kwietnia 1919 bez zgody władzy tak duchownej jaki i świeckiej rozpoczęły się prace nad budową nowego kościoła. 19 czerwca 1919 w uroczystość Bożego Ciała poświęcony został kościół pod wezwaniem Bożego Ciała. Na usilną prośbę ks. proboszcza sprowadzono do Kończyc siostry zakonne – służebniczki. Trzy siostry przybyły 29 grudnia 1921 i tymczasowo zamieszkały w wynajętym domu, podczas gdy zakupiono ziemię pod klasztor. 9 października 1922 ks. Knosała został nowym proboszczem parafii w Radzionkowie, a jego miejsce zajął ks. Andrzej Zając. Parafia została erygowana 1 sierpnia 1925.

Kolejne poważne zmiany nastąpiły dopiero kilka dekad później. Po 80 latach użytkowania kościoła postanowiono wybudować nowy. Architektami nowego kościoła są Jan Kubec i Damian Radwański. Kościół będzie nowatorski pod wieloma względami. Ogrzewany ma być kolektorami słonecznymi, w budynku znajduje się również probostwo oraz salki katechetyczne. Ostatnia msza św. w starym kościele została odprawiona 28 listopada 2009. Tego samego dnia nowy kościół został otwarty do użytku wiernych. Jego poświęcenia dokonał abp Damian Zimoń 15 września 2010.

Proboszczowie

w czasie jego nieobecności podczas II wojny światowej funkcję administratora sprawowali: ks. Karol Heda (1940-1941), ks. Wilhelm Salbert (1941-1943) i ks. Brunon Tomala (1943-1945)

Bibliografia

Kościół Bożego Ciała w Zabrzu-Kończycach (1919-1999), opr. G. Leksy i B. Stich, Zabrze 1999; J. Knosała, Bielszowice, Kończyce, Pawłów. Historyczny zarys, Zabrze 2006; R. Kiera, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w parafii Kończyce (Zabrze 10 - dekanat kochłowicki), mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; A.Żmuda, Historia budowy kościoła Bożego Ciała w Zabrzu-Kończycach, WA 2010, nr 10, s. 519-520.