Parafia św. Wojciecha w Mikołowie

Z e-ncyklopedia
Mikolow13.jpg
Mikolow11.jpg

Historia

Mikołów jest jednym z najstarszych miast na Górnym Śląsku. Pierwsza wzmianka w źródłach historycznych dotycząca jego istnienia pochodzi z 1222 roku. Już w XII wieku istniał tutaj kościół św. Mikołaja, przy którym została zorganizowana parafia. W latach 1260-1270 zbudowano drugi kościół, noszący wezwanie św. Wojciecha. Po kilku latach prawa parafialne z kościoła św. Mikołaja przeniesiono na kościoł św. Wojciecha. Nowy kościół zbudowano w stylu gotyckim. Prawdopodobnie był drewniany. Wzmianki świadczące o tym, że mogła to być budowla kamienna pochodzą dopiero z 1598 roku. W XVI wieku kościół, podobnie jak inne katolickie kościoły znajdujące się na terenach należących do księcia pszczyńskiego, został zajęty przez luteran. Do 1861 roku był kościołem parafialnym dla Mikołowa oraz okolicznych miejscowości.

Patrz: Kościół p.w. Matki Boskiej Śnieżnej w Mikołowie

Nowy kościół

Ze względu na wzrastającą liczbę mikołowskich parafian w 1843 roku rozpoczęto budowę drugiego kościoła. Budowę kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha, z przerwami, prowadzono w latach 1843 – 1861. Jest to kościół trójnawowy w stylu neoromańskim, z dwiema dwukondygnacyjnymi wieżami, w których znajdują się cztery dzwony. Fasada mieszcząca wejście zwieńczona jest trójkątnym szczytem. Ołtarz główny z obrazem św. Wojciecha, biskupa i męczennika, zdobią figury św. Piotra i św. Pawła. W nawie bocznej po stronie prawej znajduje się ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa z figurami św. Jadwigi i św. Elżbiety, w nawie bocznej po stronie lewej – ołtarz z obrazem Matki Boskiej Mikołowskiej, z figurami św. Józefa i św. Anny. Kościół zdobią witraże z XIX wieku ze szkoły krakowskiej oraz stacje Drogi Krzyżowej – dzieło znanego artysty malarza Jana Bochenka, namalowane w 1868 roku. Na szczególną uwagę zasługują organy zbudowane w 1862 roku przez Johanna M.V. Haasa.

Nowy kościół również poświęcony św. Wojciechowi został konsekrowany 25 września 1861. Tak też do 1960 roku istniały w Mikołowie dwa kościoły pod wezwaniem św. Wojciecha. W tym czasie jednak nastąpiła zmiana i stary kościół zyskał nowe wezwanie - Matki Boskiej Śnieżnej.

W 1996 roku ówczesny proboszcz ks. Alfons Janik zwrócił się do Rady Miasta z prośbą o podjęcie uchwały o nadaniu miastu Mikołów patronatu św. Wojciecha. Uroczystość ogłoszenia św. Wojciecha Patronem Mikołowa z udziałem metropolity katowickiego abpa Damiana Zimonia odbyła się 25 kwietnia 1998.

14 marca 2008 papież Benedykt XVI wyniósł kościół do godności bazyliki mniejszej.

Od początków swojego istnienia parafia mikołowska była bardzo rozległa. Do 1821 roku należała do diecezji krakowskiej, a następnie stała się częścią biskupstwa wrocławskiego. Gdy w 1847 roku ustanowiono dekanat mikołowski obejmujący 14 miejscowości, wymieniona parafia skupiała jedną czwartą ludności całego powiatu pszczyńskiego. W 1905 roku w skład wspólnoty wchodziły: Gostyń, Kamionka, Stara Kuźnia, Ligota, Panewniki, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Łaziska Górne, Średnie i Dolne, Śmiłowice, Wilkowyje, Wyry. W ciągu dziewięćdziesięciu kolejnych lat wyodrębniło się z niej 18 nowych parafii.

5 sierpnia 2018 abp Wiktor Skworc koronował (na prawie diecezjalnym) obraz Matki Bożej Mikołowskiej.

  • Korony wykonane są z najwyższej próby białego złota, kształtem nawiązują do ołtarza bazyliki. W kwietnym różanym splocie, który się na nich znajduje połyskują płatki śniegu. Środkowe części koron wykonane są ze złota żółtego, mają ornamentykę opartą o motyw liści akantu nawiązującego do detali architektonicznych ołtarza, w którym znajduje się obraz. Elementy te mają formę ażurową. Korony zwieńczają jabłka królewskie z krzyżem, wykonane z różowego złota, komponującego się z tłem obrazu, elementami ołtarza i polichromiami bazyliki.
  • Sukienka dla Maryi. Na ramieniu Matki Bożej znajduje się gwiazda wysadzana brylantami, które rozświetlają sukienkę i nawiązują do bogato zdobionych koron stanowiących integralną część z szatami. Pośrodku znajduje się kwiatowy ażur z ręcznie repusowanych kwiatów, które nadają szatom lekkości, nawiązują do zdobionego ołtarza i otulają postać Jezusa.

Zakony i zgromadzenia zakonne

Proboszczowie

Bibliografia

Dekret dot. zmiany granicy parafii, RAA 1923, nr 5, s. 84; Informacja o zmianie granic parafii, WD 1959, nr 6-8, s. 167; K. Prus, Z dziejów Mikołowa i jego okolic, Katowice 1992; L. Musioł, Wyry, gmina i parafia, Katowice 1969; Kościół i parafia świętego Wojciecha w Mikołowie, pod red. M. Kubisty-Wróbel, M. Rzepki, Mikołów 2007; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 198-199; Ogłoszenie kościoła św. Wojciecha w Mikołowie bazylika mniejszą, WA 2008, nr 7-8, s. 353-355; Informacja o ogłoszeniu św. Wojciecha patronem miasta Mikołów, WA 1998, nr 4, s. 141-142; Kościół i parafia świętego Wojciecha w Mikołowie, Mikołów 2007; Z. Zając, Dzieje parafii św. Wojciecha w Mikołowie do 1986 roku, Katowice 1987, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; źródło: [1].