Parafia św. Wawrzyńca i św. Antoniego w Wirku: Różnice pomiędzy wersjami
(dr) |
(dr) |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Wirek laurentius1.jpg|right|thumb]] | [[Plik:Wirek laurentius1.jpg|right|thumb]] | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Pierwsza wzmianka o Wirku to dokument czeski z 1594 roku, nazywający tak wzgórze nieopodal Czarnego Lasu. Wieś rozwinęła się z folwarku założonego na tych terenach w 1620 roku. W połowie XVIII wieku w Rudzie Śląskiej zaczęto wydobywać węgiel. W XIX wieku Wirek stał się dużym ośrodkiem miejskim z zakładami przemysłowymi; w 1805 roku powstała | Pierwsza wzmianka o Wirku to dokument czeski z 1594 roku, nazywający tak wzgórze nieopodal Czarnego Lasu. Wieś rozwinęła się z folwarku założonego na tych terenach w 1620 roku. W połowie XVIII wieku w Rudzie Śląskiej zaczęto wydobywać węgiel. W XIX wieku Wirek stał się dużym ośrodkiem miejskim z zakładami przemysłowymi; w 1805 roku powstała tam huta żelaza. Szybko wzrastała liczba ludności. | ||
==Kaplica== | ==Kaplica== | ||
W 1840 roku założono „Salę modlitw” dla Żydów mieszkających w Wirku, w 1853 roku - bożnicę, a w 1891 - synagogę. Pierwszym miejscem modlitw katolików była kaplica pw. [[Św. Wawrzyniec|św. Wawrzyńca]] znajdująca się w budynku zlikwidowanego w 1866 roku więzienia. Rok później utworzono w tej kaplicy filię [[Parafia Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach|parafii kochłowickiej]]. Jej pierwszymi proboszczami byli ks. Karol Dittrich i ks. Ernest Weinhold, który w 1873 roku rozpoczął budowę kościoła. 14 grudnia 1874 odbyło się poświęcenie budowy, która stanowiła samodzielną [[Parafia|parafię]]. Kościół konsekrował biskup wrocławski [[Kopp Georg|kard. Georg Kopp]] w 1892 roku. 29 września 1894, we Wrocławiu, zmarł ks. Weinhold. Został pochowany na nowo wybudowanym cmentarzu parafialnym. Proboszczem został ks. Antoni Gutsfeld. Dwa lata później rozpoczął budowę probostwa, a w 1897 roku - szpitala. | W 1840 roku założono „Salę modlitw” dla Żydów mieszkających w Wirku, w 1853 roku - bożnicę, a w 1891 - synagogę. Pierwszym miejscem modlitw katolików była kaplica pw. [[Św. Wawrzyniec|św. Wawrzyńca]] znajdująca się w budynku zlikwidowanego w 1866 roku więzienia. Rok później utworzono w tej kaplicy filię [[Parafia Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach|parafii kochłowickiej]]. Jej pierwszymi proboszczami byli ks. Karol Dittrich i ks. Ernest Weinhold, który w 1873 roku rozpoczął budowę kościoła. 14 grudnia 1874 odbyło się poświęcenie budowy, która stanowiła samodzielną [[Parafia|parafię]]. Kościół konsekrował biskup wrocławski [[Kopp Georg|kard. Georg Kopp]] w 1892 roku. 29 września 1894, we Wrocławiu, zmarł ks. Weinhold. Został pochowany na nowo wybudowanym cmentarzu parafialnym. Proboszczem został ks. Antoni Gutsfeld. Dwa lata później rozpoczął budowę probostwa, a w 1897 roku - szpitala. | ||
==Kościół== | ==Kościół== | ||
Na początku XX wieku pojawiła się potrzeba budowy nowego, większego kościoła. Budowę rozpoczęto 2 lipca 1907. Rok później poświęcono kamień węgielny, a 19 grudnia 1909 kościół pw. św. Wawrzyńca i św. Antoniego z Padwy przez ks. dziekana Tyllę. Konsekracji kościoła dokonał [[Bertram Adolf|kard. Bertram]] w 1918 roku. Po [[Plebiscyt i jego skutki|plebiscycie]] w 1921 roku Wirek pozostał w części polskiej. Do 1939 roku w parafii poświęcono dwa ołtarze – św. Antoniego i MB Częstochowskiej, sztandary [[Katolickie Stowarzyszenie Mężów|Mężów Katolickich]] oraz dzwony, które 5 kwietnia 1942 zostały skonfiskowane na potrzeby wojenne. Wiosną 1972 roku powstały poważne szkody górnicze: pękła ściana nośna i boczna nawa. Rok później zniszczeniu uległo sklepienie kościoła. Większa część kościoła została wyłączona z użytku. Z remontem kościoła borykano się do 1984 roku. Proboszcz parafii [[Seligman Konrad|ks. Konrad Seligman]] odnowił salki katechetyczne w dużej wieży, gdzie w latach 1986-1987 działała ochronka parafialna, która później została przeniesiona do budynku przy placu kościelnym. W 1995 roku oddano do użytku dom katechetyczny. Ze względu na szkody górnicze niezbędna była rozbiórka probostwa, a budowę nowego rozpoczęto według starych wzorów. | Na początku XX wieku pojawiła się potrzeba budowy nowego, większego kościoła. Budowę rozpoczęto 2 lipca 1907. Rok później poświęcono kamień węgielny, a 19 grudnia 1909 kościół pw. św. Wawrzyńca i św. Antoniego z Padwy przez ks. dziekana Tyllę. Konsekracji kościoła dokonał [[Bertram Adolf|kard. Bertram]] w 1918 roku. Po [[Plebiscyt i jego skutki|plebiscycie]] w 1921 roku Wirek pozostał w części polskiej. Do 1939 roku w parafii poświęcono dwa ołtarze – św. Antoniego i MB Częstochowskiej, sztandary [[Katolickie Stowarzyszenie Mężów|Mężów Katolickich]] oraz dzwony, które 5 kwietnia 1942 zostały skonfiskowane na potrzeby wojenne. Wiosną 1972 roku powstały poważne szkody górnicze: pękła ściana nośna i boczna nawa. Rok później zniszczeniu uległo sklepienie kościoła. Większa część kościoła została wyłączona z użytku. Z remontem kościoła borykano się do 1984 roku. Proboszcz parafii, [[Seligman Konrad|ks. Konrad Seligman]] odnowił salki katechetyczne w dużej wieży, gdzie w latach 1986-1987 działała ochronka parafialna, która później została przeniesiona do budynku przy placu kościelnym. W 1995 roku oddano do użytku dom katechetyczny. Ze względu na szkody górnicze niezbędna była rozbiórka probostwa, a budowę nowego rozpoczęto według starych wzorów. | ||
==Posłuchaj o historii parafii== | ==Posłuchaj o historii parafii== | ||
<flashmp3>Wirek.mp3</flashmp3> | <flashmp3>Wirek.mp3</flashmp3> | ||
Linia 24: | Linia 24: | ||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - W|Wirek]] | [[Kategoria:Parafie - W|Wirek]] | ||
[[Kategoria: Dekanat Kochłowice|Wirek]] | [[Kategoria:Dekanat Kochłowice|Wirek]] |
Wersja z 19:28, 11 sty 2020
Historia
Pierwsza wzmianka o Wirku to dokument czeski z 1594 roku, nazywający tak wzgórze nieopodal Czarnego Lasu. Wieś rozwinęła się z folwarku założonego na tych terenach w 1620 roku. W połowie XVIII wieku w Rudzie Śląskiej zaczęto wydobywać węgiel. W XIX wieku Wirek stał się dużym ośrodkiem miejskim z zakładami przemysłowymi; w 1805 roku powstała tam huta żelaza. Szybko wzrastała liczba ludności.
Kaplica
W 1840 roku założono „Salę modlitw” dla Żydów mieszkających w Wirku, w 1853 roku - bożnicę, a w 1891 - synagogę. Pierwszym miejscem modlitw katolików była kaplica pw. św. Wawrzyńca znajdująca się w budynku zlikwidowanego w 1866 roku więzienia. Rok później utworzono w tej kaplicy filię parafii kochłowickiej. Jej pierwszymi proboszczami byli ks. Karol Dittrich i ks. Ernest Weinhold, który w 1873 roku rozpoczął budowę kościoła. 14 grudnia 1874 odbyło się poświęcenie budowy, która stanowiła samodzielną parafię. Kościół konsekrował biskup wrocławski kard. Georg Kopp w 1892 roku. 29 września 1894, we Wrocławiu, zmarł ks. Weinhold. Został pochowany na nowo wybudowanym cmentarzu parafialnym. Proboszczem został ks. Antoni Gutsfeld. Dwa lata później rozpoczął budowę probostwa, a w 1897 roku - szpitala.
Kościół
Na początku XX wieku pojawiła się potrzeba budowy nowego, większego kościoła. Budowę rozpoczęto 2 lipca 1907. Rok później poświęcono kamień węgielny, a 19 grudnia 1909 kościół pw. św. Wawrzyńca i św. Antoniego z Padwy przez ks. dziekana Tyllę. Konsekracji kościoła dokonał kard. Bertram w 1918 roku. Po plebiscycie w 1921 roku Wirek pozostał w części polskiej. Do 1939 roku w parafii poświęcono dwa ołtarze – św. Antoniego i MB Częstochowskiej, sztandary Mężów Katolickich oraz dzwony, które 5 kwietnia 1942 zostały skonfiskowane na potrzeby wojenne. Wiosną 1972 roku powstały poważne szkody górnicze: pękła ściana nośna i boczna nawa. Rok później zniszczeniu uległo sklepienie kościoła. Większa część kościoła została wyłączona z użytku. Z remontem kościoła borykano się do 1984 roku. Proboszcz parafii, ks. Konrad Seligman odnowił salki katechetyczne w dużej wieży, gdzie w latach 1986-1987 działała ochronka parafialna, która później została przeniesiona do budynku przy placu kościelnym. W 1995 roku oddano do użytku dom katechetyczny. Ze względu na szkody górnicze niezbędna była rozbiórka probostwa, a budowę nowego rozpoczęto według starych wzorów.
Posłuchaj o historii parafii
<flashmp3>Wirek.mp3</flashmp3>
Proboszczowie
- ks. Karol Dittrich kuratus kaplicy św. Wawrzyńca (1866-1868)
- ks. Ernest Weinhold (1869-1894)
- ks. Antoni Gutsfeld (1894-1922)
- ks. Jan Szczygłowski (1922-1953)
- ks. Leopold Pietroszek administrator (1953-1962)
- ks. Robert Pucher administrator (1962-1977)
- ks. Kazimierz Tabacki (1977-1979)
- ks. Konrad Seligman (1979-1989)
- ks. Franciszek Zając (1989-2010)
- ks. Andrzej Nowara (2010-nadal)
Bibliografia
P. Łata, Kościół jako przestrzeń sakralna na przykładzie kościoła pw. św. św. Wawrzyńca i Antoniego w Rudzie Śląskie-Wirku. Katowice 2007; E. Florczyk, Historia parafii św. św. Wawrzyńca i Antoniego w Wirku, Katowice 1995; J. Dudała, Dwie wieże. Parafia św. Wawrzyńca i św. Antoniego w Wirku, GN 2006, nr 41, (dodatek katowicki), s. 14-15; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 228.
|