Parafia św. Mikołaja w Bujakowie

Z e-ncyklopedia
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Bujakow kl.jpg
ołtarz z obrazem MB Bujakowskiej
ogród farski

Opis kościoła w XVII wieku

Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać św. Wojciech biskup. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300 roku. Był zbudowany z drewnianych bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około pięciometrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.

Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz św. Augustyna. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.

Duszpasterstwo w parafii - współcześnie

Życie parafii znacznie się zintensyfikowało w drugiej połowie XIX wieku. Wybudowano nowy cmentarz, w 1857 roku zainstalowano dwa nowe dzwony. Około 1863 roku powstał komitet zbierający składki na rozbudowę kościoła. Nie udało się jednak zdobyć potrzebnej sumy, dlatego podjęto jedynie działania doraźne. W ostatnich latach XIX wieku wymieniono ołtarz główny i organy. W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. Franciszka Górka. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium. Był także propagatorem elektryfikacji wsi.

W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy siostry służebniczki z Panewnik.

II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza, ks. Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do Dachau, gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie wojny krótko zarządzali księża: Paweł Wyciślik i Wilhelm Dłucik. W 1945 roku administratorem został ks. Franciszek Pawleta, otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz ks. Franciszek Skutela doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. Jerzy Kempa. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie Matka Boska Bujakowska.

W 1983 roku parafia otrzymała zezwolenie na budowę nowego domu katechetycznego, będącego zarazem nowym miejscem zamieszkania sióstr służebniczek. Kamień węgielny poświęcił papież Jan Paweł II, natomiast samą pracę w większości wykonali mieszkańcy Bujakowa. Budowę ukończono w październiku 1986 roku. Wtedy też odbyło się poświęcenie, dokonane przez bpa Janusza Zimniaka. Koniec lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych XX wieku upłynął pod znakiem dalszych prac w kościele i wokół niego. Uporządkowano i wzbogacono przyparafialny ogród, przebudowano mur wokół kościoła, zamontowano na wieży nowe zegary, dokonano remontu dachu oraz zainstalowano nowe witraże.

W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 kościół bujakowski znalazł się w gronie ośmiu jubileuszowych świątyń archidiecezji katowickiej. Swoje spotkania w Bujakowie mieli między innymi prawnicy, dziennikarze i księża kanonicy. Pojawił się też pomysł koronacji figury Matki Bożej Bujakowskiej. We wrześniu 1999 roku proboszcz, ks. Kempa wysłał do abpa Damiana Zimonia list z prośbą o koronację. Uroczysta koronacja odbyła się 9 września 2000. 11 dni po koronacji abp Zimoń otrzymał od ks. Kempy jeszcze jedno pismo, z prośbą o ustanowienie w kościele Bujakowskim Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego. W październiku 2000 roku proboszcz otrzymał pozytywną odpowiedź. W Święta Bożego Narodzenia 2004 roku mieszkańcy Bujakowa przeżyli smutne chwile, gdyż 18 grudnia 2004 w godzinach popołudniowych profesjonalny złodziej ukradł z głównego ołtarza figurę Matki Bożej. Późnym wieczorem proboszcz ks. Jerzy Walisko, który dwa lata wcześniej zastąpił ks. Kempę, otrzymał telefoniczną wiadomość z żądaniem okupu. W Wigilię złodziej zadzwonił z informacją, że dręczą go wyrzuty sumienia i ostatecznie 28 grudnia 2004 zostawił on figurę pod płotem probostwa, wieszając na szyi Maryi drewniany różaniec. Ostatniego dnia 2004 roku uroczyście wniesiono figurę do kościoła.

Kapliczka

Proboszczowie

  • W metrykularzu kościoła parafialnego w Żorach w 1644 roku wspomniany jest bujakowski duchowny, ks. Paweł Kosmeli, który będąc tam udzielał chrztu. To najstarsza wzmianka o katolickim duchownym pełniącym funkcje administratora w Bujakowie.
  • ks. Krzysztof Bernard Mierzwa, w 1671 roku odnotowano jego 3-miesięczny pobyt w Bujakowie
  • ks. kan. Jan Antoni Herbst proboszcz (1635 - 1679)
  • ks. Marcin Piskorz proboszcz (1680 - 1718) Założył pierwsze księgi metrykalne.
  • ks. Antoni Ignacy Foltek proboszcz (1719 - 1735)
  • ks. Jan Spyra administrator (1735 - 1742)
  • ks. Franciszek Szyga administrator (1742)
  • ks. Jan Kneipff proboszcz (1743 - 1744)
  • ks. Jan Nawrath administrator (1744)
  • ks. Antoni Kollman proboszcz (1744 - 1763)
  • ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763 - 1809)
  • ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809 - 1836)
  • ks. Franciszek Ludolph proboszcz (1836 - 1839)
  • ks. Andrzej Glabasna administrator (1839 - 1848)
  • ks. Konstanty Slotta proboszcz (1848 - 1858). W 1849 roku założył Bractwo Różańcowe.
  • ks. Ludwik Ryszard Edler proboszcz (1858 - 1890). Pozyskał teren na cmentarz pozakościelny (1865), rozbudował kościół o kaplicę od strony północnej (1875), zakupił organy (1876).
  • ks. Antoni Thiel proboszcz (1890 - 1921)
  • ks. Franciszek Górek proboszcz (1922 - 1942)
  • ks. Paweł Wyciślik administrator (1942 - 1944)
  • ks. Wilhelm Dłucik administrator (1944 - 1945)
  • ks. Franciszek Pawleta proboszcz (1945 - 1959)
  • ks. Franciszek Skutela proboszcz (1959 - 1976)
  • ks. Jerzy Kempa proboszcz (1976 - 2002)
  • ks. Jerzy Walisko proboszcz (2002 - 2018)
  • ks. Andrzej Czarnecki administrator (2018-2019), proboszcz (2019-nadal)

Bibliografia

R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL; J. Kempa, G. B. Marek, Historia miejscowości i parafii Bujaków, Katowice 1995; J. Kempa, Z historii Bujakowa, Katowice 2006; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932; Schematyzm archidiecezji katowickiej, Katowice 1993; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 94-95; Dekret ustanowienia sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Bujakowie, WA 2000, nr 12, s. 559; L. Pawełczyk, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w Parafii św. Mikołaja w Bujakowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Bujaków rozkwita na wiosnę. Parafia św. Mikołaja, GN 2003, nr 49, (dodatek katowicki), s. 28; [1], (dostęp: 22.09.2019).