Parafia św. Mikołaja w Bujakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(dr)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 2: Linia 2:
[[Plik:Bujakow MB.jpg|right|thumb|ołtarz z obrazem MB Bujakowskiej]]
[[Plik:Bujakow MB.jpg|right|thumb|ołtarz z obrazem MB Bujakowskiej]]
[[Plik:Bujakow ogrod.jpg|thumb|ogród farski|right]]
[[Plik:Bujakow ogrod.jpg|thumb|ogród farski|right]]
==Opis kościoła w XVII wieku==
==Opis kościoła w XVII wieku==
Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać [[Św. Wojciech|św. Wojciech biskup]]. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300. Był zbudowany z drewnianych  bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około 5-cio metrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.
Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać [[Św. Wojciech|św. Wojciech biskup]]. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300 roku. Był zbudowany z drewnianych  bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około pięciometrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich [[Husyci|husytów]].  
 
Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny  ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz [[Św. Augustyn|św. Augustyna]]. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.  


Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny  ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz [[Św. Augustyn|św. Augustyna]]. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i [[Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Paniowach|Paniowach]].
==Duszpasterstwo w parafii - współcześnie==
==Duszpasterstwo w parafii - współcześnie==
Życie parafii znacznie się zintensyfikowało w drugiej połowie XIX wieku. Wybudowano nowy cmentarz, w 1857 roku zainstalowano dwa nowe dzwony. Około 1863 roku powstał komitet zbierający składki na rozbudowę kościoła. Nie udało się jednak zdobyć potrzebnej sumy, dlatego podjęto jedynie działania doraźne. W ostatnich latach XIX wieku wymieniono ołtarz główny i organy.
Życie parafii znacznie się zintensyfikowało w drugiej połowie XIX wieku. Wybudowano nowy cmentarz, w 1857 roku zainstalowano dwa nowe dzwony. Około 1863 roku powstał komitet zbierający składki na rozbudowę kościoła. Nie udało się jednak zdobyć potrzebnej sumy, dlatego podjęto jedynie działania doraźne. W ostatnich latach XIX wieku wymieniono ołtarz główny i organy.
W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. [[Górek Franciszek| Franciszka Górka]]. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium.Był także propagatorem elektryfikacji wsi.
W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono [[Górek Franciszek| ks. Franciszka Górka]]. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia [[prezbiterium]]. Był także propagatorem elektryfikacji wsi.  
 
W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy [[Prowincja Śląska Sióstr Służebniczek - Panewniki|Siostry Służebniczki z Panewnik]].  


II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do [[Obóz koncentracyjny - Dachau| Dachau]], gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie  wojny  krótko zarządzali  księża [[Wyciślik Paweł| Paweł Wyciślik]] i [[Dłucik Wilhelm| Wilhelm Dłucik]]. W 1945 roku administratorem został ks. [[Pawleta Franciszek| Franciszek Pawleta]], otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz [[Skutela Franciszek| Franciszek Skutela]] doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. [[Kempa Jerzy| Jerzy Kempa]]. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie [[Matka Boska Bujakowska]].
W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy [[Prowincja Śląska Sióstr Służebniczek - Panewniki|siostry służebniczki z Panewnik]].  


W 1983 roku parafia otrzymała zezwolenie na budowę nowego domu katechetycznego, będącego zarazem nowym miejscem zamieszkania Sióstr Służebniczek. Kamień węgielny poświęcił papież [[Jan Paweł II]], natomiast samą pracę w większości wykonali mieszkańcy Bujakowa. Budowę ukończono w październiku 1986 roku. Wtedy też odbyło się poświęcenie, dokonane przez biskupa [[Zimniak Janusz| Janusza Zimniaka]]. Koniec lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych upłynął pod znakiem dalszych prac w kościele i wokół niego. Uporządkowano i wzbogacono przyparafialny ogród, przebudowano mur wokół kościoła, zamontowano na wieży nowe zegary, dokonano remontu dachu oraz zainstalowano nowe witraże.
II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza, ks. Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do [[Obóz koncentracyjny - Dachau| Dachau]], gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie  wojny  krótko zarządzali  księża: [[Wyciślik Paweł| Paweł Wyciślik]] i [[Dłucik Wilhelm| Wilhelm Dłucik]]. W 1945 roku administratorem został [[Pawleta Franciszek|ks. Franciszek Pawleta]], otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz [[Skutela Franciszek|ks. Franciszek Skutela]] doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił [[Kempa Jerzy|ks. Jerzy Kempa]]. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie [[Matka Boska Bujakowska]].


W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 kościół bujakowski znalazł się w gronie ośmiu jubileuszowych świątyń archidiecezji katowickiej. Swoje spotkania w Bujakowie mieli między innymi prawnicy, dziennikarze i księża kanonicy. Pojawił się też pomysł koronacji figury Matki Bożej Bujakowskiej. We wrześniu 1999 roku proboszcz Kempa wysłał do abpa [[Zimoń Damian| Damiana Zimonia]] list z prośbą o koronację. Uroczysta koronacja odbyła się 9 września 2000. W 11 dni po koronacji abp Zimoń otrzymał od ks. Kempy jeszcze jedno pismo z prośbą o ustanowienie w kościele Bujakowskim Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego. W październiku proboszcz otrzymał pozytywną odpowiedź.
W 1983 roku parafia otrzymała zezwolenie na budowę nowego domu katechetycznego, będącego zarazem nowym miejscem zamieszkania sióstr służebniczek. Kamień węgielny poświęcił [[Jan Paweł II|papież Jan Paweł II]], natomiast samą pracę w większości wykonali mieszkańcy Bujakowa. Budowę ukończono w październiku 1986 roku. Wtedy też odbyło się poświęcenie, dokonane przez [[Zimniak Janusz|bpa Janusza Zimniaka]]. Koniec lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych XX wieku upłynął pod znakiem dalszych prac w kościele i wokół niego. Uporządkowano i wzbogacono przyparafialny ogród, przebudowano mur wokół kościoła, zamontowano na wieży nowe zegary, dokonano remontu dachu oraz zainstalowano nowe witraże.
W Święta Bożego Narodzenia 2004 roku mieszkańcy Bujakowa przeżyli smutne chwile,gdyż 18 grudnia w godzinach popołudniowych profesjonalny złodziej ukradł z głównego ołtarza figurę Matki Bożej. Późnym wieczorem proboszcz [[Walisko Jerzy| Jerzy Walisko]], który 2 lata wcześniej zastąpił ks. Kempę, otrzymał telefoniczną wiadomość z żądaniem okupu. W Wigilię złodziej zadzwonił z informacją, że dręczą go wyrzuty sumienia i ostatecznie 28 grudnia zostawił on figurę pod płotem probostwa, wieszając na szyi Maryi drewniany różaniec. Ostatniego dnia 2004 roku uroczyście wniesiono figurę do kościoła.  


W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 kościół bujakowski znalazł się w gronie ośmiu jubileuszowych świątyń [[Archidiecezja Katowicka|archidiecezji katowickiej]]. Swoje spotkania w Bujakowie mieli między innymi prawnicy, dziennikarze i księża kanonicy. Pojawił się też pomysł koronacji figury Matki Bożej Bujakowskiej. We wrześniu 1999 roku proboszcz, ks. Kempa wysłał do [[Zimoń Damian|abpa Damiana Zimonia]] list z prośbą o koronację. Uroczysta koronacja odbyła się 9 września 2000. 11 dni po koronacji abp Zimoń otrzymał od ks. Kempy jeszcze jedno pismo, z prośbą o ustanowienie w kościele Bujakowskim Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego. W październiku 2000 roku proboszcz otrzymał pozytywną odpowiedź.
W [[Boże Narodzenie|Święta Bożego Narodzenia]] 2004 roku mieszkańcy Bujakowa przeżyli smutne chwile, gdyż 18 grudnia 2004 w godzinach popołudniowych profesjonalny złodziej ukradł z głównego ołtarza figurę Matki Bożej. Późnym wieczorem proboszcz [[Walisko Jerzy|ks. Jerzy Walisko]], który dwa lata wcześniej zastąpił ks. Kempę, otrzymał telefoniczną wiadomość z żądaniem okupu. W [[Wigilia|Wigilię]] złodziej zadzwonił z informacją, że dręczą go wyrzuty sumienia i ostatecznie 28 grudnia 2004 zostawił on figurę pod płotem probostwa, wieszając na szyi Maryi drewniany różaniec. Ostatniego dnia 2004 roku uroczyście wniesiono figurę do kościoła.
==Kapliczka==
*[[Kapliczka w Bujakowie]]
*[[Kapliczka w Bujakowie]]
==Proboszczowie==
==Proboszczowie==
*W metrykularzu kościoła parafialnego w Żorach pod 1644 roku wspomniany jest bujakowski duchowny, [[Kosmeli Paweł|ks. Paweł Kosmeli]], który będąc tam udzielał chrztu. To najstarsza wzmianka o katolickim duchownym pełniącym funkcje administratora w Bujakowie.
*W metrykularzu kościoła parafialnego w Żorach w 1644 roku wspomniany jest bujakowski duchowny, [[Kosmeli Paweł|ks. Paweł Kosmeli]], który będąc tam udzielał chrztu. To najstarsza wzmianka o katolickim duchownym pełniącym funkcje administratora w Bujakowie.
*ks. Krzysztof Bernard Mierzwa, w 1671 roku odnotowano jego 3-miesięczny pobyt w Bujakowie
*ks. Krzysztof Bernard Mierzwa, w 1671 roku odnotowano jego 3-miesięczny pobyt w Bujakowie
*ks. kan. Jan Antoni Herbst proboszcz (1635-1679)
*ks. kan. Jan Antoni Herbst proboszcz (1635 - 1679)
*ks. Marcin Piskorz proboszcz (1680–1718r) Założył pierwsze księgi metrykalne.
*ks. Marcin Piskorz proboszcz (1680 - 1718) Założył pierwsze [[księgi metrykalne]].
*ks. Antoni Ignacy Foltek proboszcz, 1719 1735
*ks. Antoni Ignacy Foltek proboszcz (1719 - 1735)
*ks. Jan Spyra administrator (1735–1742)
*ks. Jan Spyra administrator (1735 - 1742)
*ks. Franciszek Szyga administrator 1742
*ks. Franciszek Szyga administrator (1742)
*ks. Jan Kneipff proboszcz (1743–1744)
*ks. Jan Kneipff proboszcz (1743 - 1744)
*ks. Jan Nawrath administrator 1744
*ks. Jan Nawrath administrator (1744)
*ks. Antoni Kollman proboszcz (1744–1763)
*ks. Antoni Kollman proboszcz (1744 - 1763)
*ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763–1809)
*ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763 - 1809)
*ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809–1836)
*ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809 - 1836)
*ks. Franciszek Udolph proboszcz (1836–1839)
*ks. Franciszek Ludolph proboszcz (1836 - 1839)
*ks. Andrzej Glabasna administrator (1839–1848)
*ks. Andrzej Glabasna administrator (1839 - 1848)
*ks. Konstanty Slotta proboszcz (1848–1858). W 1849 roku założył Bractwo Różańcowe.
*ks. Konstanty Slotta proboszcz (1848 - 1858). W 1849 roku założył [[Bractwo Różańcowe]].
*[[Edler Ludwik Ryszard|ks. Ludwik Ryszard Edler]] proboszcz (1858–1890). Pozyskał teren na cmentarz pozakościelny (1865}, rozbudował kościół o kaplicę od strony północnej {1875}, zakupił organy {1876}.
*[[Edler Ludwik Ryszard|ks. Ludwik Ryszard Edler]] proboszcz (1858 - 1890). Pozyskał teren na cmentarz pozakościelny (1865), rozbudował kościół o kaplicę od strony północnej (1875), zakupił organy (1876).
*[[Thiel Antoni|ks. Antoni Thiel]] proboszcz (1890–1921)
*[[Thiel Antoni|ks. Antoni Thiel]] proboszcz (1890 - 1921)
*[[Górek Franciszek|ks. Franciszek Górek]] proboszcz (1922-1942)
*[[Górek Franciszek|ks. Franciszek Górek]] proboszcz (1922 - 1942)
*[[Wyciślik Paweł|ks. Paweł Wyciślik]] administrator (1942–1944)
*[[Wyciślik Paweł|ks. Paweł Wyciślik]] administrator (1942 - 1944)
*[[Dłucik Wilhelm|ks. Wilhelm Dłucik]] administrator (1944–1945)
*[[Dłucik Wilhelm|ks. Wilhelm Dłucik]] administrator (1944 - 1945)
*[[Pawleta Franciszek|ks. Franciszek Pawleta]] proboszcz (1945–1959)
*[[Pawleta Franciszek|ks. Franciszek Pawleta]] proboszcz (1945 - 1959)
*[[Skutela Franciszek|ks. Franciszek Skutela]] proboszcz (1959–1976)
*[[Skutela Franciszek|ks. Franciszek Skutela]] proboszcz (1959 - 1976)
*[[Kempa Jerzy|ks. Jerzy Kempa]] proboszcz (1976–2002)  
*[[Kempa Jerzy|ks. Jerzy Kempa]] proboszcz (1976 - 2002)  
*[[Walisko Jerzy|ks. Jerzy Walisko]] proboszcz (2002-nadal)
*[[Walisko Jerzy|ks. Jerzy Walisko]] proboszcz (2002 - 2018) 
*[[Czarnecki Andrzej|ks. Andrzej Czarnecki]] administrator (2018-2019), proboszcz (2019-nadal)


==Bibliografia==
==Bibliografia==
R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL; J. Kempa, G. B. Marek, Historia miejscowości i parafii Bujaków, Katowice 1995; J. Kempa, Z historii Bujakowa, Katowice 2006; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932; Schematyzm archidiecezji katowickiej, Katowice 1993; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945,  t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 94-95; Dekret ustanowienia sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Bujakowie, WA 2000, nr 12, s. 559; L. Pawełczyk, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w Parafii św. Mikołaja w Bujakowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Bujaków rozkwita na wiosnę.  Parafia św. Mikołaja,  GN 2003, nr 49, (dodatek katowicki), s. 28.  
R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL; J. Kempa, G. B. Marek, Historia miejscowości i parafii Bujaków, Katowice 1995; J. Kempa, Z historii Bujakowa, Katowice 2006; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932; Schematyzm archidiecezji katowickiej, Katowice 1993; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945,  t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 94-95; Dekret ustanowienia sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Bujakowie, WA 2000, nr 12, s. 559; L. Pawełczyk, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w Parafii św. Mikołaja w Bujakowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Bujaków rozkwita na wiosnę.  Parafia św. Mikołaja,  GN 2003, nr 49, (dodatek katowicki), s. 28; [https://archidiecezjakatowicka.pl/o-diecezji/aktualnosci/830-dekrety-dla-nowych-proboszczow], (dostęp: 22.09.2019).
{{Dekanaty}}
{{Dekanaty}}
[[Kategoria:Parafie - B|Bujaków]]
[[Kategoria:Parafie - B|Bujaków]]

Aktualna wersja na dzień 22:08, 14 maj 2022

Bujakow kl.jpg
ołtarz z obrazem MB Bujakowskiej
ogród farski

Opis kościoła w XVII wieku

Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać św. Wojciech biskup. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300 roku. Był zbudowany z drewnianych bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około pięciometrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.

Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz św. Augustyna. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.

Duszpasterstwo w parafii - współcześnie

Życie parafii znacznie się zintensyfikowało w drugiej połowie XIX wieku. Wybudowano nowy cmentarz, w 1857 roku zainstalowano dwa nowe dzwony. Około 1863 roku powstał komitet zbierający składki na rozbudowę kościoła. Nie udało się jednak zdobyć potrzebnej sumy, dlatego podjęto jedynie działania doraźne. W ostatnich latach XIX wieku wymieniono ołtarz główny i organy. W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. Franciszka Górka. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium. Był także propagatorem elektryfikacji wsi.

W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy siostry służebniczki z Panewnik.

II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza, ks. Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do Dachau, gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie wojny krótko zarządzali księża: Paweł Wyciślik i Wilhelm Dłucik. W 1945 roku administratorem został ks. Franciszek Pawleta, otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz ks. Franciszek Skutela doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. Jerzy Kempa. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie Matka Boska Bujakowska.

W 1983 roku parafia otrzymała zezwolenie na budowę nowego domu katechetycznego, będącego zarazem nowym miejscem zamieszkania sióstr służebniczek. Kamień węgielny poświęcił papież Jan Paweł II, natomiast samą pracę w większości wykonali mieszkańcy Bujakowa. Budowę ukończono w październiku 1986 roku. Wtedy też odbyło się poświęcenie, dokonane przez bpa Janusza Zimniaka. Koniec lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych XX wieku upłynął pod znakiem dalszych prac w kościele i wokół niego. Uporządkowano i wzbogacono przyparafialny ogród, przebudowano mur wokół kościoła, zamontowano na wieży nowe zegary, dokonano remontu dachu oraz zainstalowano nowe witraże.

W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 kościół bujakowski znalazł się w gronie ośmiu jubileuszowych świątyń archidiecezji katowickiej. Swoje spotkania w Bujakowie mieli między innymi prawnicy, dziennikarze i księża kanonicy. Pojawił się też pomysł koronacji figury Matki Bożej Bujakowskiej. We wrześniu 1999 roku proboszcz, ks. Kempa wysłał do abpa Damiana Zimonia list z prośbą o koronację. Uroczysta koronacja odbyła się 9 września 2000. 11 dni po koronacji abp Zimoń otrzymał od ks. Kempy jeszcze jedno pismo, z prośbą o ustanowienie w kościele Bujakowskim Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego. W październiku 2000 roku proboszcz otrzymał pozytywną odpowiedź. W Święta Bożego Narodzenia 2004 roku mieszkańcy Bujakowa przeżyli smutne chwile, gdyż 18 grudnia 2004 w godzinach popołudniowych profesjonalny złodziej ukradł z głównego ołtarza figurę Matki Bożej. Późnym wieczorem proboszcz ks. Jerzy Walisko, który dwa lata wcześniej zastąpił ks. Kempę, otrzymał telefoniczną wiadomość z żądaniem okupu. W Wigilię złodziej zadzwonił z informacją, że dręczą go wyrzuty sumienia i ostatecznie 28 grudnia 2004 zostawił on figurę pod płotem probostwa, wieszając na szyi Maryi drewniany różaniec. Ostatniego dnia 2004 roku uroczyście wniesiono figurę do kościoła.

Kapliczka

Proboszczowie

  • W metrykularzu kościoła parafialnego w Żorach w 1644 roku wspomniany jest bujakowski duchowny, ks. Paweł Kosmeli, który będąc tam udzielał chrztu. To najstarsza wzmianka o katolickim duchownym pełniącym funkcje administratora w Bujakowie.
  • ks. Krzysztof Bernard Mierzwa, w 1671 roku odnotowano jego 3-miesięczny pobyt w Bujakowie
  • ks. kan. Jan Antoni Herbst proboszcz (1635 - 1679)
  • ks. Marcin Piskorz proboszcz (1680 - 1718) Założył pierwsze księgi metrykalne.
  • ks. Antoni Ignacy Foltek proboszcz (1719 - 1735)
  • ks. Jan Spyra administrator (1735 - 1742)
  • ks. Franciszek Szyga administrator (1742)
  • ks. Jan Kneipff proboszcz (1743 - 1744)
  • ks. Jan Nawrath administrator (1744)
  • ks. Antoni Kollman proboszcz (1744 - 1763)
  • ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763 - 1809)
  • ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809 - 1836)
  • ks. Franciszek Ludolph proboszcz (1836 - 1839)
  • ks. Andrzej Glabasna administrator (1839 - 1848)
  • ks. Konstanty Slotta proboszcz (1848 - 1858). W 1849 roku założył Bractwo Różańcowe.
  • ks. Ludwik Ryszard Edler proboszcz (1858 - 1890). Pozyskał teren na cmentarz pozakościelny (1865), rozbudował kościół o kaplicę od strony północnej (1875), zakupił organy (1876).
  • ks. Antoni Thiel proboszcz (1890 - 1921)
  • ks. Franciszek Górek proboszcz (1922 - 1942)
  • ks. Paweł Wyciślik administrator (1942 - 1944)
  • ks. Wilhelm Dłucik administrator (1944 - 1945)
  • ks. Franciszek Pawleta proboszcz (1945 - 1959)
  • ks. Franciszek Skutela proboszcz (1959 - 1976)
  • ks. Jerzy Kempa proboszcz (1976 - 2002)
  • ks. Jerzy Walisko proboszcz (2002 - 2018)
  • ks. Andrzej Czarnecki administrator (2018-2019), proboszcz (2019-nadal)

Bibliografia

R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL; J. Kempa, G. B. Marek, Historia miejscowości i parafii Bujaków, Katowice 1995; J. Kempa, Z historii Bujakowa, Katowice 2006; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932; Schematyzm archidiecezji katowickiej, Katowice 1993; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 94-95; Dekret ustanowienia sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Bujakowie, WA 2000, nr 12, s. 559; L. Pawełczyk, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w Parafii św. Mikołaja w Bujakowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Bujaków rozkwita na wiosnę. Parafia św. Mikołaja, GN 2003, nr 49, (dodatek katowicki), s. 28; [1], (dostęp: 22.09.2019).