Parafia św. Mikołaja w Bujakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(dr)
(dr)
Linia 4: Linia 4:


==Opis kościoła w XVII wieku==
==Opis kościoła w XVII wieku==
Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać św. Wojciech biskup. Jest to jednak tylko legenda. Parafialna świątynia powstała ok. 1300. Była zbudowana z drewnianych  bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około 5-cio metrowym murem, który miał chronić świątynię i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.  
Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać [[Św. Wojciech|św. Wojciech biskup]]. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300. Był zbudowany z drewnianych  bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około 5-cio metrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.  


Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny  ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz św. Augustyna. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.  
Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny  ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz [[Św. Augustyn|św. Augustyna]]. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.  


==Duszpasterstwo w parafii - współcześnie==
==Duszpasterstwo w parafii - współcześnie==
Linia 12: Linia 12:
W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. [[Górek Franciszek| Franciszka Górka]]. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium.Był także propagatorem elektryfikacji wsi.  
W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. [[Górek Franciszek| Franciszka Górka]]. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium.Był także propagatorem elektryfikacji wsi.  


W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy [[Służebniczki - Bujaków| Siostry Służebniczki]] z Panewnik.  
W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy [[Prowincja Śląska Sióstr Służebniczek - Panewniki|Siostry Służebniczki z Panewnik]].  


II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do [[Obóz koncentracyjny - Dachau| Dachau]], gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie  wojny  krótko zarządzali  księża [[Wyciślik Paweł| Paweł Wyciślik]] i [[Dłucik Wilhelm| Wilhelm Dłucik]]. W 1945 roku administratorem został ks. [[Pawleta Franciszek| Franciszek Pawleta]], otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz [[Skutela Franciszek| Franciszek Skutela]] doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. [[Kempa Jerzy| Jerzy Kempa]]. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie [[Matka Boska Bujakowska]].
II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do [[Obóz koncentracyjny - Dachau| Dachau]], gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie  wojny  krótko zarządzali  księża [[Wyciślik Paweł| Paweł Wyciślik]] i [[Dłucik Wilhelm| Wilhelm Dłucik]]. W 1945 roku administratorem został ks. [[Pawleta Franciszek| Franciszek Pawleta]], otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz [[Skutela Franciszek| Franciszek Skutela]] doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. [[Kempa Jerzy| Jerzy Kempa]]. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie [[Matka Boska Bujakowska]].
Linia 34: Linia 34:
*ks. Jan Nawrath administrator 1744
*ks. Jan Nawrath administrator 1744
*ks. Antoni Kollman proboszcz (1744–1763)
*ks. Antoni Kollman proboszcz (1744–1763)
*ks. Jan Gawliczek proboszcz (1763–1809)
*ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763–1809)
*ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809–1836)
*ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809–1836)
*ks. Franciszek Udolph proboszcz (1836–1839)
*ks. Franciszek Udolph proboszcz (1836–1839)

Wersja z 15:32, 9 kwi 2016

Bujakow kl.jpg
ołtarz z obrazem MB Bujakowskiej
ogród farski

Opis kościoła w XVII wieku

Najstarszy kościół na terenie parafii miał powstać ok. 970 roku. Był w kształcie małej drewnianej kapliczki pokrytej słomą, której poświęcenia miał dokonać św. Wojciech biskup. Jest to jednak tylko legenda. Parafialny kościół powstał ok. 1300. Był zbudowany z drewnianych bali, z małymi okienkami i małą wieżyczką z dzwonkiem - sygnaturką. W latach 1420–1440 kościół otoczono około 5-cio metrowym murem, który miał chronić jego i mieszkańców przed najazdami czeskich husytów.

Obecnie istniejący kościół został wybudowany z kamieni i cegieł w 1506 roku. Wewnątrz nie był ozdobiony. Ławy były nieuporządkowane i proste, zaś ceglana posadzka była pełna dziur. Posiadał galerię dla muzyków, gdzie miał miejsce pozytyw organowy o 6 głosach. W środku kościoła znajdował się krzyż wzniesiony ponad belką. W wieży dzwonniczej wisiały dwa dzwony, trzeci był w wieżyczce nad kościołem. Cmentarz otoczony był murem z kamieni. Główny ołtarz posiadał rzeźbioną budowę, był poświęcony, pomalowany i ozdobiony złoceniami. Mniejszy ołtarz, znajdujący się na stronie północnej, posiadał wewnątrz obraz św. Augustyna. Po stronie południowej w murowanej kaplicy, pod posadzką znajdowała się krypta rodowa rodu Bujakowskich. W głównym ołtarzu umieszczone było rzeźbione, pomalowane i pozłocone tabernakulum. Chrzcielnica była wykutym wewnątrz kamieniem. Nabożeństwa sprawowano na zmianę w kościele w Bujakowie i Paniowach.

Duszpasterstwo w parafii - współcześnie

Życie parafii znacznie się zintensyfikowało w drugiej połowie XIX wieku. Wybudowano nowy cmentarz, w 1857 roku zainstalowano dwa nowe dzwony. Około 1863 roku powstał komitet zbierający składki na rozbudowę kościoła. Nie udało się jednak zdobyć potrzebnej sumy, dlatego podjęto jedynie działania doraźne. W ostatnich latach XIX wieku wymieniono ołtarz główny i organy. W 1900 roku proboszczem został ks. Antoni Thiel, który planował wybudowanie nowej, kamiennej wieży. Ostatecznie jednak zdołano tylko wyremontować starą. Wojna przerwała wszelkie plany. W 1917 roku nakazano oddać na cele wojenne wszystkie dzwony. Udało się odzyskać jedynie najmniejszy. Dalszych remontów dokonano dopiero po ustaleniu przynależności państwowej Górnego Śląska. 2/3 mieszkańców Bujakowa opowiedziało się za Polską. Wtedy też niemiecki proboszcz Thiel odszedł na emeryturę, zaś nowym administratorem parafii ustanowiono ks. Franciszka Górka. W latach 1922-1924 doprowadził on między innymi do budowy kamiennej wieży i powiększenia prezbiterium.Był także propagatorem elektryfikacji wsi.

W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto też myśleć o sprowadzeniu do Bujakowa żeńskiego zgromadzenia zakonnego. W 1930 roku jedna z parafianek podarowała na ten cel dom mieszkalny. Jednak nie był on odpowiedni dla sióstr. Za pieniądze z jego sprzedaży wyremontowano inny budynek, do którego w 1936 roku wprowadziły się trzy Siostry Służebniczki z Panewnik.

II wojna światowa także odbiła się mocno na życiu parafii. Zaraz po rozpoczęciu wojny aresztowano proboszcza Górka. Pretekstem było słuchanie spowiedzi w języku polskim. W 1942 roku przewieziono go do Dachau, gdzie niedługo potem zmarł. W tym samym roku skonfiskowano też na cele wojenne dzwony kościelne. Po ks. Górku, parafią w czasie wojny krótko zarządzali księża Paweł Wyciślik i Wilhelm Dłucik. W 1945 roku administratorem został ks. Franciszek Pawleta, otrzymując po dziesięciu latach tytuł proboszcza. Za jego czasów dokonano kontrowersyjnej wycinki wiekowych kasztanowców oraz wykonano nowoczesne ogrzewanie kościoła. W dwudziestą piątą rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Górka parafianie ufundowali pamiątkową tablicę ku jego czci. Proboszcz Franciszek Skutela doprowadził do remontu dachu kościoła oraz sprowadzenia trzech nowych dzwonów w 1977 roku. Wtedy też schorowanego ks. Skutelę zastąpił ks. Jerzy Kempa. 8 grudnia 1982 wniesiono do kościoła i umieszczono w ołtarzu figurę Matki Bożej. Maryja przedstawiona jest w charakterystycznej pozie modlitewnej, z rękami skrzyżowanymi na piersiach. Wcześniej ta ponadmetrowa rzeźba znajdowała się w kapliczce szwedzkiej. Jej wiek można szacować na ponad 500 lat. Wtedy też pojawiło się określenie Matka Boska Bujakowska.

W 1983 roku parafia otrzymała zezwolenie na budowę nowego domu katechetycznego, będącego zarazem nowym miejscem zamieszkania Sióstr Służebniczek. Kamień węgielny poświęcił papież Jan Paweł II, natomiast samą pracę w większości wykonali mieszkańcy Bujakowa. Budowę ukończono w październiku 1986 roku. Wtedy też odbyło się poświęcenie, dokonane przez biskupa Janusza Zimniaka. Koniec lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych upłynął pod znakiem dalszych prac w kościele i wokół niego. Uporządkowano i wzbogacono przyparafialny ogród, przebudowano mur wokół kościoła, zamontowano na wieży nowe zegary, dokonano remontu dachu oraz zainstalowano nowe witraże.

W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 kościół bujakowski znalazł się w gronie ośmiu jubileuszowych świątyń archidiecezji katowickiej. Swoje spotkania w Bujakowie mieli między innymi prawnicy, dziennikarze i księża kanonicy. Pojawił się też pomysł koronacji figury Matki Bożej Bujakowskiej. We wrześniu 1999 roku proboszcz Kempa wysłał do abpa Damiana Zimonia list z prośbą o koronację. Uroczysta koronacja odbyła się 9 września 2000. W 11 dni po koronacji abp Zimoń otrzymał od ks. Kempy jeszcze jedno pismo z prośbą o ustanowienie w kościele Bujakowskim Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego. W październiku proboszcz otrzymał pozytywną odpowiedź. W Święta Bożego Narodzenia 2004 roku mieszkańcy Bujakowa przeżyli smutne chwile,gdyż 18 grudnia w godzinach popołudniowych profesjonalny złodziej ukradł z głównego ołtarza figurę Matki Bożej. Późnym wieczorem proboszcz Jerzy Walisko, który 2 lata wcześniej zastąpił ks. Kempę, otrzymał telefoniczną wiadomość z żądaniem okupu. W Wigilię złodziej zadzwonił z informacją, że dręczą go wyrzuty sumienia i ostatecznie 28 grudnia zostawił on figurę pod płotem probostwa, wieszając na szyi Maryi drewniany różaniec. Ostatniego dnia 2004 roku uroczyście wniesiono figurę do kościoła.

Proboszczowie

  • W metrykularzu kościoła parafialnego w Żorach pod 1644 roku wspomniany jest bujakowski duchowny, ks. Paweł Kosmeli, który będąc tam udzielał chrztu. To najstarsza wzmianka o katolickim duchownym pełniącym funkcje administratora w Bujakowie.
  • ks. Krzysztof Bernard Mierzwa, w 1671 roku odnotowano jego 3-miesięczny pobyt w Bujakowie
  • ks. kan. Jan Antoni Herbst proboszcz (1635-1679)
  • ks. Marcin Piskorz proboszcz (1680–1718r) Założył pierwsze księgi metrykalne.
  • ks. Antoni Ignacy Foltek proboszcz, 1719 – 1735
  • ks. Jan Spyra administrator (1735–1742)
  • ks. Franciszek Szyga administrator 1742
  • ks. Jan Kneipff proboszcz (1743–1744)
  • ks. Jan Nawrath administrator 1744
  • ks. Antoni Kollman proboszcz (1744–1763)
  • ks. Jan Gawliczek [Hawliczek] proboszcz (1763–1809)
  • ks. Antoni Czogalla proboszcz (1809–1836)
  • ks. Franciszek Udolph proboszcz (1836–1839)
  • ks. Andrzej Glabasna administrator (1839–1848)
  • ks. Konstanty Slotta proboszcz (1848–1858). W 1849 roku założył Bractwo Różańcowe.
  • ks. Ludwik Ryszard Edler proboszcz (1858–1890). Pozyskał teren na cmentarz pozakościelny (1865}, rozbudował kościół o kaplicę od strony północnej {1875}, zakupił organy {1876}.
  • ks. Antoni Thiel proboszcz (1890–1921)
  • ks. Franciszek Górek proboszcz (1922-1942)
  • ks. Paweł Wyciślik administrator (1942–1944)
  • ks. Wilhelm Dłucik administrator (1944–1945)
  • ks. Franciszek Pawleta proboszcz (1945–1959)
  • ks. Franciszek Skutela proboszcz (1959–1976)
  • ks. Jerzy Kempa proboszcz (1976–2002)
  • ks. Jerzy Walisko proboszcz (2002-nadal)

Bibliografia

R. Cop, Stosunki wyznaniowe w archiprezbiteracie gliwickim w XVII wieku, Katowice 2008, pr. mgr Biblioteka WTL; J. Kempa, G. B. Marek, Historia miejscowości i parafii Bujaków, Katowice 1995; J. Kempa, Z historii Bujakowa, Katowice 2006; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; K. Prus, Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932; Schematyzm archidiecezji katowickiej, Katowice 1993; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 94-95; Dekret ustanowienia sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Bujakowie, WA 2000, nr 12, s. 559; L. Pawełczyk, Dziesięcioletni plan pracy duszpasterskiej w Parafii św. Mikołaja w Bujakowie, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Bujaków rozkwita na wiosnę. Parafia św. Mikołaja, GN 2003, nr 49, (dodatek katowicki), s. 28.