Tekst źródłowy strony Parafia św. Jana i Pawła Męczenników w Dębie

[[Grafika:Dabkosciol2.jpg|thumb|right]]
[[Grafika:Dabkosciol1.jpg|thumb|right]]
==Historia==
Dąb jest najstarszą częścią obecnych Katowic. Jego początki sięgają XIII wieku. Podczas, gdy pozostałe dzielnice Katowic wchodziły w skład ziemi pszczyńskiej, Dąb należał do księstwa bytomskiego. W 1299 roku książę bytomski Kazimierz, przekazał dochody płynące z Dębu i sąsiedniego Chorzowa [[Bożogrobcy|Zakonowi Bożogrobców]] w Miechowie, na utrzymanie Szpitala Św. Ducha w Bytomiu. Dąb należał pod względem kościelnym do parafii bytomskiej, a od 1300 roku do chorzowskiej. Szybki wzrost liczby ludności spowodowany rozwojem przemysłowym sprawił, że mieszkańcy rozważali budowę własnego kościoła. Pomysł budowy przedstawiono 8 października 1868 na zebraniu gminnym. Wówczas to utworzono fundusz na ten cel. Czynnikiem, który przyspieszył budowę kościoła w Dębie, był fakt rosnącej popularności w tym okresie w Katowicach starokatolicyzmu [[Kamiński Paweł|ks. Kamińskiego]]. Mieszkańcy na patronów wybrali świętego Jana i Pawła Męczenników na pamiątkę tego, jak dnia 26 czerwca w święto Męczenników, Dąb został spustoszony przez klęskę żywiołową. Posługę w kościele do 1895 roku pełnili duszpasterze z parafii chorzowskiej.

Powstanie Józefowca, Bederowca i kolonii „Agnieszka”, osad robotniczych podlegających administracyjnie do Dębu spowodowało, że liczba ludności zwiększyła się do 6 tys. mieszkańców. 18 sierpnia 1894 biskup wrocławski [[Kopp Georg|kard. Georg Kopp]] wydał dekret ustanawiający parafię w Dębie. Pierwszym proboszczem został 8 lipca 1895 [[Krocker Maksymilian|ks. Maksymilian Krocker]]. W 1899 roku przybył pierwszy wikary [[Zachlod Bruno|ks. Brunon Zachlod]]. Kościół został poświęcony dwukrotnie w 1902 roku - najpierw przez [[Schmidt Wiktor|ks. Wiktora Schmidta]] i po raz drugi przez kardynała Koppa.
==Kościół==
W 1871 roku kuria wrocławska wydała oficjalną zgodę na budowę tymczasowego kościoła. Zaczęto gromadzić fundusze pochodzące z części podatku płaconego przez mieszkańców. Domagano się, by koszty budowy zostały pokryte z dochodów fundacji chorzowskiej. Parafia w Chorzowie wykupiła od państwa 4 morgi gruntu pod przyszły kościół, który miał znajdować się przy szosie do Królewskiej Huty (dzisiejszy Chorzów). Nadzór nad budową objął proboszcz chorzowski [[Kania Franciszek|ks. Franciszek Kania]] oraz [[Gbur Tomasz|ks. Tomasz Gbur]], który był administratorem majątku Chorzów - Dąb z ramienia kurii wrocławskiej. Budowa jednak została przerwana z powodu braku pieniędzy, co doprowadziło do licznych lokalnych konfliktów. Dopiero w 1875 roku  została zakończona. Konsekracji dokonał [[Markiefka Leopold|ks. Leopold Markiefka]]. W kościele znajdowały się dwa ołtarze. Na głównym widniał obraz patronów, a na bocznym wizerunek [[św. Barbara|św. Barbary]] - patronki górników. Drewniany kościół posiadał wieżę oraz cztery dzwony, którym w 1957 roku nadano imiona: św. Jana i Pawła, św. Barbary, [[Św. Florian|św. Floriana]] i [[Św. Antoni Padewski|św. Antoniego]]. W lipcu 1897 roku rozpoczęto budowę plebanii według projektu Jakischa z Bytomia. Przedsięwzięcie sfinansowała gmina Dąb oraz okoliczne zakłady przemysłowe. Parafia otrzymała grunt należący do dóbr Chorzów - Dąb na założenie ogrodu wokół plebanii.

Budowa murowanego, większego kościoła rozpoczęła się w 1901 roku, w miejscu starego tymczasowego kościoła. Budowla została zaprojektowana przez [[Schneider Ludwik|Ludwiga Schneidera]] z Opola w stylu neoromańskim z elementami eklektyzmu. W środku znajduje się jedna nawa z trzema ołtarzami: główny, z obrazem patronów parafii oraz boczne z wizerunkami Św. Rodziny i Matki Boskiej. Projektantem wnętrza był [[Szendzielorz Adrian|Adrian Szendzielorz]]. Artyści malarze pochodzący z Wrocławia ozdobili ściany malowidłami. Mieszkańcy Dębu ofiarowali wiele przedmiotów do kościoła, a lokalne rodziny sfinansowały witraże do okien. Ambona została przeniesiona ze starego kościoła. W latach 1922-1934, gdy funkcję proboszcza pełnił [[Kossak-Główczewski Jan|ks. Jan Kossak-Główczewski]], zakupiono nowe obrazy do ołtarza oraz witraże z wizerunkami [[Św. Izydor Oracz|św. Izydora]] i [[Św. Jacek|św. Jacka]], patrona [[Archidiecezja Katowicka|diecezji katowickiej]]. W 2002 roku  na podstawie starych fotografii odrestaurowano ołtarze oraz stacje [[Droga Krzyżowa|Drogi Krzyżowej]].

Jeszcze przed założeniem parafii w Dębie działały stowarzyszenia religijne. W 1882 roku ks. Steve z Chorzowa założył Dębskie Stowarzyszenie Robotnicze, które cieszyło się dużą popularnością wśród robotników pracujących w pobliskich zakładach przemysłowych i kopalniach. Z inicjatywy ks. Maksymiliana Krockera, w 1896 roku stowarzyszenie zostało przekształcone w [[Związek Chrześcijańskich Robotników|Związek Katolickich Robotników św. Józefa]]. Ideą związku było umacnianie wartości religijnych i moralnych, krzewienie wiedzy społeczno-gospodarczej, zachęta do trzeźwości, oszczędności i wzajemnej pomocy. 

W 1908 roku do Dębu przybyły siostry ze [[Siostry Służebniczki Najświętszej Maryi Panny|Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej]]. Zakonnice zorganizowały ochronkę dla dzieci w pobliskim Józefowcu, pracowały w szpitalu, organizowały kursy robót ręcznych dla młodzieży żeńskiej, stworzyły przedszkole, katechizowały i opiekowały się zakrystią w kościele. Służyły do połowy lat dziewięćdziesiątych. W 1994 roku  powstał parafialny oddział „Caritasu”, który prowadzi ochronkę dla dzieci, jadłodajnię dla ubogich i bezdomnych, schronisko dla bezdomnych matek z dziećmi oraz Ośrodek Spotkań Seniorów „Symeonówka”. Z okazji 50-lecia objawień w [[Lourdes|Lourdes]] zbudowano w 1908 roku w kruchcie kościoła grotę Matki Boskiej. 
==Czasopismo parafialne==
*[[Przyjaciel - pismo parafii śś. męczenników Jana i Pawła w Dębie|Przyjaciel]]
==Kapliczki i krzyże przydrożne==
*[[Kapliczki i krzyże przydrożne w Dębie]]
==Patrz również:==
*[[Kaplica pw. św. Barbary w Silesia City Center]]
==Proboszczowie==
*[[Krocker Maksymilian|ks. Maksymilian Krocker]] (1895-1911) 
*[[Janik Franciszek|ks. Franciszek Janik]] (1911-1914) 
*[[Schubert Oskar|ks. Oskar Schubert]] (1914-1922) 
*[[Kossak-Główczewski Jan|ks. Jan Główczewski]] (1922-1934) 
*[[Kubis Józef|ks. Józef Kubis]] administrator (1934-1935)  
*[[Szołtysik Wojciech|ks. Wojciech Szołtysik]] (1935-1956) 
*[[Borkowski Alojzy|ks. Alojzy Borkowski]] (1956) 
*[[Wrona Wilhelm|ks. Wilhelm Wrona]] (1956-1970) 
*[[Strzyż Jerzy|ks. Jerzy Strzyż]] (1970-1997) 
*[[Majwald Józef|ks. Józef Majwald]] (1997-2016)
*[[Wycisk Adam|ks. Adam Wycisk]] administrator (2016-2017), proboszcz (2017-nadal)
==Bibliografia==
U. Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299-1999). Monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice 1999; G. Gruszka, Dzieje duszpasterstwa w parafii świętych Jana i Pawła w Katowicach-Dębie w latach 1945-1989, Katowice 2003, pr. mgr w Bibliotece WTL UŚ Katowice; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 160-161; F. Długajczyk, Historia parafii św. Jana i Pawła Katowice -Dąb, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; U. Rzewiczok, Okoliczności budowy kościoła p.w. św. św. Jana i Pawła męczenników w Dębie. W stulecie konsekracji świątyni, [w:] Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 43-52; E. Babuchowska, Pejzaże krasnego Dębu. Najstarsza dzielnica Katowic, GN 2006, nr 3, (dodatek katowicki), s. 12-13; M. Sikora, Więcej barwnego światła. W Dębie trwa remont wieży, GN 2005, nr 38, (dodatek katowicki), s. 7; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 158.
{{Dekanaty}}
[[Kategoria:Parafie - D|Dąb]]
[[Kategoria:Dekanat Katowice-Załęże|Dąb]]