Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Chorzowie

Z e-ncyklopedia
Chorzow Jadwiga zewnatrz2.jpg
Chorzow jadwiga wnetrze.jpg
Chorzow jadwiga wnetrze2.jpg

U początków średniowiecznej wsi Chorzów stoi zakon Bożogrobców. Mnisi z Miechowa otrzymali ją od Władysława, księcia opolskiego, w 1257 roku. Od tamtej pory ta śląska parafia nie zrywała z zakonem więzi. W roku 1780 proboszcz – ks. Ludwik Bojarski – znalazł w okolicy pokłady węgla kamiennego i otrzymał pole górnicze “Księżna Jadwiga”. Wówczas powstała tu pierwsza kopalnia, której właścicielami byli Miechowici. 1791 roku rozpoczęto wydobycie w rejonie dzisiejszego dworca kolejowego Chorzów – Miasto (kopalnia “Król”). W 1802 roku uruchomiono hutę “Królewską”.

Podział parafii św. Barbary, budowa nowego kościoła

Gwałtowny rozwój miasta sprawił, że niemal zaraz po wybudowaniu kościoła pw. św. Barbary zaistniała potrzeba budowy kolejnego. W 1868 roku ówczesny proboszcz parafii św. Barbary – ks. Edward Deloch – zauważył duszpasterską konieczność postawienia nowego kościoła. l października 1870 zakupiona została parcela. Wiosną 1873 roku rozpoczęła się budowa kościoła w stylu neoromańskim. Kamień węgielny poświęcono 22 czerwca 1873 roku. Kościół św. Jadwigi poświęcił 18 października 1874 roku ks. Hermann Gleich. Kazanie wygłosił słynący z pięknej polszczyzny ksiądz Józef Michalski z Lipin. Na początku kościół św. Jadwigi był kościołem filialnym św. Barbary. Następca zmarłego w 1883 roku księdza Delocha – ks. Paweł Łukaszczyk – wzbogacił wnętrze kościoła ołtarzami bocznymi (Matki Boskiej i Krzyża Świętego), a także stacjami drogi krzyżowej. Na wieżach zawieszono dzwony, które zabrzmiały po raz pierwszy 27 października 1887. W 1888 roku w czasie pobytu kard. Georga Koppa w Królewskiej Hucie pojawiła się myśl podziału parafii św. Barbary, liczącej już wówczas 40 tysięcy ludzi. W ten sposób powstała parafia św. Jadwigi z 18 tysiącami wiernych. 1 lipca 1889 powołany został kuratus w osobie ks. Franciszka Tylli. 7 czerwca 1893 ks. Tylla stał się proboszczem samodzielnej już parafii. Probostwo zakończono budować w 1894 roku.

W 1889 roku zakupiono pierwszy grunt pod cmentarz parafialny. Dziesięć lat później zbudowano na cmentarzu kaplicę według projektu Ludwika Schneidera. Przewidując, że cmentarz szybko okaże się niewystarczający, w 1911 roku wydzierżawiono teren pod cmentarz w Nowych Hajdukach. W 1928 roku ozdobiono kościół sześcioma witrażami. W 1952 roku zainstalowano w kościele centralne ogrzewanie, świątynię nagłośniono. Postawiono balaski i ambonę. Wykonano także polichromię według koncepcji profesora Adama Bunscha – odtąd artysta przez kilkanaście lat (aż do śmierci) wykonywał swoje prace na potrzeby kościoła św. Jadwigi.

19 października 1974 ks. Romuald Rak w uroczystej procesji wprowadził do kościoła relikwie męczenników, które miały znaleźć się w konsekrowanych ołtarzach. Następnego dnia odbyły się uroczystości 100–lecia kościoła. Biskup Bednorz konsekrował kościół i trzy ołtarze: główny z relikwiami męczenników Placyda i Klemencji, ołtarz Najświętszego Serca Jezusa z relikwiami męczenników Perpetuusa i Felicjana oraz ołtarz Matki Boskiej z relikwiami męczenników Seweriana i Amancji.

Bractwa i stowarzyszenia

Od 1883 roku przy kościele działko Bractwo Różańcowe, a od 1884 roku także katolicki Związek Ludowy. Od 1891 roku istniały: III Zakon Franciszkański, Bractwo Trzeźwości i Żywy Różaniec, od 1892 roku Stowarzyszenie Alojzjanów, od 1894 roku Związek Abstynentów, Konferencja Pań św. Wincentego a Paulo, Bractwo Pocieszenia, Bractwo Straży Honorowej, Bractwo Bożego Ciała i Bractwo Najświętszego Sakramentu Ołtarza, a od 1895 roku Bractwo Godziny Świętej i Komunii Wynagradzającej. W 1896 roku założono Bractwo Pocieszenia i Stowarzyszenie św. Rodziny. Od roku 1899 działały: Sodalicja Mariańska Panien i Młodzieńców i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. W 1904 roku zaczęło działać Bractwo Matek Chrześcijańskich, a w 1905 roku Dzieło Dziecięctwa Pana Jezusa. Od 1907 roku funkcjonowało Stowarzyszenie Kobiet Pracujących. Jak zatem widać, od samego początku życie religijne i duchowe było bogate i dzięki staraniom proboszcza rozwijało się intensywnie.

Zgromadzenia zakonne

W 1894 roku ksiądz Tylla sprowadził na teren parafii siostry sercanki. Klasztor wraz z przychodnią dla chorych i ochronką dla dzieci przy dzisiejszej ulicy Powstańców stanął w 1896 roku. Drugi klasztor (przy ulicy Katowickiej) zaczął działalność w roku 1912. Dwa lata po nieudanej próbie założenia w Polsce prowincji sercanek, w 1926 roku siostry te zostały zastąpione w klasztorze przy ulicy Powstańców przez siostry Zgromadzenia św. Wincentego a Paulo, tzw. szarytki. Swój drugi dom (przy ulicy Katowickiej) siostry sercanki sprzedały. W październiku 1985 roku w Chorzowie Starym zamieszkały siostry misjonarki miłości. Otwarcia domu dokonała Matka Teresa z Kalkuty. W Domu Parafialnym parafii św. Jadwigi siostry prowadziły kuchnię dla biednych.

Grupy, wspólnoty, ruchy

Przy parafii działają liczne grupy i wspólnoty; chór parafialny, III Zakon Franciszkański, Klub Seniora, Legion Maryi i działająca przy nim Grupa “Patrycjuszy”,Dzieci Maryi, Ruch Światło-Życie. Na terenie parafii spotykają się diecezjalne diakonie Ruchu. Działa tu także grupa Odnowy w Duchu Świętym, Duszpasterstwo Akademickie, funkcjonuje hospicjum o zasięgu chorzowskim. Grupa AA “Florian” spotyka się także na terenie parafii, działa tu silny zespół charytatywny, prężny jestŻywy Różaniec. Tu ma siedzibę Biuro Radia Maryja, a przy klasztorze sióstr szarytek pracuje ochronka.

Proboszczowie

Bibliografia

J. Kurek, Z dziejów kościoła i parafii św. Jadwigi w Chorzowie, Chorzów 1999; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 99; G. Kusze, Duszpasterstwo w parafii św. Jadwigi w Chorzowie w okresie międzywojennym Katowice 1986, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; M. Rzepka, Żywa różnorodność. Panorama parafii św. Jadwigi w Chorzowie, GN 2006, nr 6, (dodatek katowicki), s. 14-15; M. Rzepka, Duszpasterski kombinat. Parafia św. Jadwigi w Chorzowie, GN 2004, nr 44, (dodatek katowicki), s. 28; D. Głazek, Domus Celebrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 130.