Parafia św. Barbary w Chorzowie

Z e-ncyklopedia
Chorzow barbara21.jpg
Chorzow barbara32.jpg

Kościół św. Barbary to najstarszy kościół katolicki kolonii Królewska Huta, obecnie miasta Chorzowa. Od 1844 roku w Królewskiej Hucie przy ul. Bytomskiej istniał kościół protestancki, nie było świątyni katolickiej. W 1849 roku delegacja górników i hutników na dworcu kolejowym w Świętochłowicach, poprosiła powracającego z uroczystości konsekracyjnej w Piekarach kard. Melchiora Diepenbrocka o zezwolenie na budowę kościoła katolickiego w Królewskiej Hucie. 31 sierpnia 1851 roku dokonano już poświęcenia kamienia węgielnego, a 21 listopada 1852 nastąpiło poświęcenie kościoła przez ks. kan. Alojzego Ficka. Kościół wówczas był jednonawowy, z ramionami poprzecznymi w kształcie krzyża i miał około 30 metrów. Do jego budowy użyto ciosanego piaskowca. W 1852 roku pierwszym administratorem parafii został ustanowiony ks. Jan Kleinert. Pierwotny wygląd kościoła św. Barbary różnił się od tego, który możemy podziwiać dzisiaj. Pierwszy mianowany proboszcz parafii Ks. Edward Deloch w 1861 roku postawił w prezbiterium ołtarz z obrazem św. Barbary, a w 1863 roku zakupił zegar na wieżę kościoła. W ciągu kolejnych lat kościół stopniowo rozbudowywano aż do 1894 roku, kiedy to nastąpiła gruntowana przebudowa, której wynikiem jest istniejący do dzisiaj kształt kościoła – jego bryła, rzut oraz wnętrze. Autorem projektu ostatniej przebudowy kościoła był Paweł Jackisch (1825-1913).

Pierwotny kościół parafii św. Barbary to część dzisiejszej nawy głównej, do zachodniego przęsła transeptu. Prawdopodobnie był on niższy od kościoła dzisiaj istniejącego. Staraniem ówczesnego administratora parafii ks. Roberta Uherka w 1859 roku dobudowano do niego wieżę – kwadratową, z górą wieloboczną, nakrytą hełmem stożkowym. W latach 1876 – 1877 w czasie następnej rozbudowy poszerzono kościół o dwie kaplice od strony cmentarza, tworząc w ten sposób rodzaj nawy bocznej. Kościół św. Barbary należy do budowli eklektycznych stylistycznie tzn. jest kościołem neogotyckim z elementami neoromańskimi.

Nie jest znana geneza powstania kaplicy Cudownego Krzyża w kościele parafialnym. Jedna z wersji potwierdzana przez przez najstarszych parafian zakłada, że może wiązać się to z wydarzeniem przypisywanym stygmatyczce Teresa Neumann z Konnersreuth , która zalecić wysyłanie w czasie II wojny światowej rannych żołnierzy do cudownego krzyża w kościele św. Barbary w Królewskiej Hucie.

W latach posługi ks. Norberta Sklarka, kościół został poddany gruntownemu remontowi. Polichromię zaprojektował i wykonał artysta malarz Witold Pałka z Katowic w 1989. Witraże w Prezbiterium oraz wystrój kaplicy Św. Krzyża zaprojektował artysta plastyk Wiktor Ostrzołek. W 2006 roku za ks. Prob. Zygmunta Błaszczoka, została oczyszczona i poddana konserwacji wieża kościoła, a w latach 2007- 2008 oczyszczono i poddano konserwacji elewacje kościoła.

Napływający robotnicy do powstających zakładów pracy tworzyli problemy społeczne. Parafia na przełomie XIX/XX zarządzała szpitalem parafialnym pod wezwaniem św. Jadwigi oraz sierocińcem wybudowanym dzięki ofiarności parafian i przy udziale ks. prob. Pawła Łukaszczyka. 11 lutego 1933 decyzją ówczesnego papieża Piusa XI ks. prob. Józef Gawlina został mianowany biskupem polowym Wojska Polskiego. Konsekracja na biskupa odbyła się w kościele św. Barbary w Królewskiej Hucie dniu 19 marca 1933 w obecności licznego duchowieństwa oraz władz wojskowych. Sakry biskupiej dokonał prymas kard. August Hlond a współkonsekratorami byli ks. biskupi Wincenty Tymieniecki oraz Stanisław Adamski. W uroczystości wzięli udział m.in. generałowie: Kazimierz Sosnkowski, Józef Zając oraz Tadeusz Kasprzycki. Wydarzenie to zostało uwiecznione na drzwiach od zakrystii w prezbiterium kościoła. Parafia posiada relikwie Krzyża Świętego potwierdzone dokumentem papieskim oraz inne relikwie św. m.in. Św. Stanisława Kostki, Św. Teresy z Lisieux oraz Św. Alojzego Gonzagi.

Patrz również:

Proboszczowie

Bibliografia

J. Chrząszcz, Historia Parafii świętej Barbary w Królewskiej Hucie [Chorzów] na Górnym Śląsku z powodu 50 –letniego Jubileuszu, Królewska Huta 1902; Z dziejów parafii św. Barbary w Chorzowie, red. J. Myszor, Chorzów 1998; Irma Kozina, Architektura sakralna Chorzowa na łamach „Zentralblatt der Bauverwaltung“, [w:] Kultura i obyczajowość mieszkańców Chorzowa w XIX i XX wieku, red. J. Kurek, Chorzów 2001, s. 65-84; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 98; Strona Internetowa parafii.