Parafia św. Augustyna w Lipinach: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(dr)
Nie podano opisu zmian
Linia 21: Linia 21:
Kościół wybudowany jest w stylu neogotyckim na rzucie krzyża łacińskiego. Jest trójnawowy, halowy, wszystkie nawy są więc tej samej wysokości i mają wspólny system oświetlenia. Transept jest dwunawowy i tworzy wyraźnie czytelne na zewnątrz ramiona, równie wysokie jak korpus nawowy. Do tej podstawowej bryły przylegają: od wschodu – płytkie, prostokątne, zamknięte wielobocznie, flankowane prezbiterium; od południa i północy zakrystie i kaplica; po zachodniej stronie transeptu odpowiadają im kruchta i wieloboczna kaplica. Całą bryłę od zachodu zamyka kwadratowa wieża. Elewacje kościoła wykonane są z cegły, dzisiaj jednolicie ciemnoszarej. Jedyną zwracającą uwagę dekoracją kościoła jest kamienny portal główny w przyziemiu wieży. Jest to, kontrastująca kolorystycznie z resztą kościoła, okazała konstrukcja zwieńczona dwiema rzeźbami [[św. Florian|św. Floriana]] i [[św. Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]]. Wnętrze kościoła zdobią witraże, z których kilka w nawie bocznej jest projektu [[Bunsch Adam|Adama Bunscha]]. Elementem wyróżniającym lipiński kościół spośród innych neogotyckich kościołów Świętochłowic są sklepienia krzyżowo-żebrowe, żebrowe i kryształowe, którymi przykryto całe wnętrze, wszystkie przestrzenie kościoła. Współczesne wnętrze kościoła projektowali artyści plastycy [[Oleszczuk Sławomir|Sławomir Oleszczuk]] i [[Ostrzołek Wiktor|Wiktor Ostrzołek]].
Kościół wybudowany jest w stylu neogotyckim na rzucie krzyża łacińskiego. Jest trójnawowy, halowy, wszystkie nawy są więc tej samej wysokości i mają wspólny system oświetlenia. Transept jest dwunawowy i tworzy wyraźnie czytelne na zewnątrz ramiona, równie wysokie jak korpus nawowy. Do tej podstawowej bryły przylegają: od wschodu – płytkie, prostokątne, zamknięte wielobocznie, flankowane prezbiterium; od południa i północy zakrystie i kaplica; po zachodniej stronie transeptu odpowiadają im kruchta i wieloboczna kaplica. Całą bryłę od zachodu zamyka kwadratowa wieża. Elewacje kościoła wykonane są z cegły, dzisiaj jednolicie ciemnoszarej. Jedyną zwracającą uwagę dekoracją kościoła jest kamienny portal główny w przyziemiu wieży. Jest to, kontrastująca kolorystycznie z resztą kościoła, okazała konstrukcja zwieńczona dwiema rzeźbami [[św. Florian|św. Floriana]] i [[św. Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]]. Wnętrze kościoła zdobią witraże, z których kilka w nawie bocznej jest projektu [[Bunsch Adam|Adama Bunscha]]. Elementem wyróżniającym lipiński kościół spośród innych neogotyckich kościołów Świętochłowic są sklepienia krzyżowo-żebrowe, żebrowe i kryształowe, którymi przykryto całe wnętrze, wszystkie przestrzenie kościoła. Współczesne wnętrze kościoła projektowali artyści plastycy [[Oleszczuk Sławomir|Sławomir Oleszczuk]] i [[Ostrzołek Wiktor|Wiktor Ostrzołek]].


==Kapliczki i krzyże przydrożne==
*[[Grupa Ukrzyżowania przy kościele św. Augustyna w Lipinach|Grupa ukrzyżowania]]
==Proboszczowie==
==Proboszczowie==
*[[Michalski Józef|ks. Józef Michalski]] (1873-1893)  
*[[Michalski Józef|ks. Józef Michalski]] (1873-1893)  

Wersja z 22:19, 19 sie 2018

Lipiny Augustyn1.jpg
Lipiny oltarz.jpg
św. Augustyn
Pieta
Lipiny witraz1.jpg
grób ks. J. Michalskiego

Osada w Lipinach, należąca do gminy dworskiej Chropaczów, powstała wraz z rozwojem na jej terenach hutnictwa cynkowego i górnictwa węglowego. Od chwili założenia osady mieszkańcy wyznania katolickiego należeli do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bytomiu, a po utworzeniu w 1852 roku parafii św. Barbary w Królewskiej Hucie (dzisiejszy Chorzów) Lipiny przyłączono do tejże wspólnoty kościelnej. Znaczna odległość, fatalny stan dróg oraz warunki pracy, które uniemożliwiały mieszkańcom Lipin regularne uczestnictwo w Mszach świętych i nabożeństwach spowodowały, że parafianie z Lipin i pobliskiego Chropaczowa zwrócili się z prośbą do proboszcza ks. Edwarda Delocha o wybudowanie w Lipinach kościoła.

Ks. Edward Deloch, wykorzystując dogodny moment przy okazji budowy w Lipinach pierwszej 7-klasowej szkoły elementarnej dla dzieci robotników hut cynku, wystąpił do dyrektora generalnego Śląskiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa Hut Cynku, Augusta Schmiedera, o urządzenie w budynku szkolnym kaplicy do nabożeństw. Wniosek został rozpatrzony pomyślnie i z wydzielonej specjalnie sali zostało utworzone oratorium-kaplica, w której we wszystkie niedziele miały być odprawiane Msze święte. 2 lutego 1862 oratorium zostało poświęcone i oddane do użytku. Wielkie zasługi dla parafii oddały także sprowadzone z Trzebnicy w 1862 roku siostry boromeuszki, które zajmowały się pielęgnowaniem chorych robotników, szczególnie w okresie epidemii cholery w 1874 roku, a w latach następnych epidemii ospy i duru brzusznego. 19 czerwca 1866 siostry wraz z proboszczem ks. Józefem Michalskim powołały do życia Stowarzyszenia Miłosierdzia Wincentego à Paulo pw. św. Elżbiety, które przez cały okres swojego istnienia niosło pomoc potrzebującym parafianom z Lipin i okolic.

Powstanie parafii

W 1869 roku powstał projekt odłączenia Lipin i Chropaczowa od parafii św. Barbary. Tłumaczono to zwiększającą się liczbą ludności, której oratorium nie mogło już pomieścić. Ks. Edward Deloch wystąpił więc 16 stycznia 1869 z wnioskiem do Augusta Schmiedera i pełnomocników Hutniczej Spółki Brackiej o wybudowanie w Lipinach kościoła i budynku przeznaczonego na probostwo. Wspólnie ustalono, że najpierw zostaną zakupione cztery położone obok siebie parcele, które należały do mieszkańców Chropaczowa. August Schmieder nabył trzy parcele, ks. Deloch natomiast z własnych funduszy zakupił jedną, którą ofiarował kościołowi.

Budowa kościoła rozpoczęła się w 1871 roku i 3 lipca tegoż roku odbyła się uroczystość złożenia i poświęcenia kamienia węgielnego. Budowa kościoła postępowała szybko i sprawnie aż do marca 1872 roku, kiedy to wyczerpały się fundusze. Tutaj swoją pomoc i zaangażowanie okazał po raz kolejny August Schmieder, który uparcie dążył do celu, mimo iż sam był wyznania ewangelickiego. W marcu 1872 roku zamówiono dla kościoła 4 dzwony brązowe, które 30 czerwca 1872 z upoważnienia bpa Heinricha Förstera zostały poświęcone przez ks. Delocha. W niespełna miesiąc później, 24 lipca 1872 nastąpiło poświęcenie kościoła, którego patronem został św. Augustyn. Na stanowisko kuratusa powołano do Lipin ks. Józefa Michalskiego , który rozpoczął swoją pracę duszpasterską przy nowym kościele 6 czerwca 1872. Kurację lipińską włączono do dekanatu mysłowickiego.

Dokumenty znalezione w wieży kościoła przy okazji remontu w listopadzie 1900 roku wymieniają jako budowniczego kościoła generalnego dyrektora Schmiedera, nie mówią niestety nic na temat nazwiska projektanta ani architektury kościoła. Koszty budowy i wyposażenia kościoła pokryte zostały w przeważającej części przez Hutniczą Spółkę Bracką oraz Dyrekcję Śląskiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hut Cynkowych. Kościół nie został jednak wybudowany w tych rozmiarach, w jakich widzimy go dzisiaj. Brak było bocznych naw, kaplicy różańcowej, grobowca, konfesjonału, obecnego głównego wejścia na chór i innych, co wykonane zostało dopiero w latach późniejszych. W swych pierwotnych wymiarach kościół mógł pomieścić około 1500 wiernych i miał 15,9 m szerokości i 18 m długości.

18 stycznia 1873 wikariat generalny wrocławski wystąpił do rejencji w Opolu z wnioskiem o ustanowienie w Lipinach samodzielnej parafii i oddzielenia jej od macierzystej parafii św. Barbary w Królewskiej Hucie. Wniosek ten nie został przyjęty, ponieważ sprawa natrafiła na trudności związane z tzw. walką kulturną. W 1888 roku zarząd kościelny ponowił prośbę o erygowanie parafii, które ostatecznie nastąpiło 21 września 1888 w czasie konsekracji kościoła św. Augustyna przez bpa Georga Koppa.

Kościół wybudowany jest w stylu neogotyckim na rzucie krzyża łacińskiego. Jest trójnawowy, halowy, wszystkie nawy są więc tej samej wysokości i mają wspólny system oświetlenia. Transept jest dwunawowy i tworzy wyraźnie czytelne na zewnątrz ramiona, równie wysokie jak korpus nawowy. Do tej podstawowej bryły przylegają: od wschodu – płytkie, prostokątne, zamknięte wielobocznie, flankowane prezbiterium; od południa i północy zakrystie i kaplica; po zachodniej stronie transeptu odpowiadają im kruchta i wieloboczna kaplica. Całą bryłę od zachodu zamyka kwadratowa wieża. Elewacje kościoła wykonane są z cegły, dzisiaj jednolicie ciemnoszarej. Jedyną zwracającą uwagę dekoracją kościoła jest kamienny portal główny w przyziemiu wieży. Jest to, kontrastująca kolorystycznie z resztą kościoła, okazała konstrukcja zwieńczona dwiema rzeźbami św. Floriana i św. Jana Nepomucena. Wnętrze kościoła zdobią witraże, z których kilka w nawie bocznej jest projektu Adama Bunscha. Elementem wyróżniającym lipiński kościół spośród innych neogotyckich kościołów Świętochłowic są sklepienia krzyżowo-żebrowe, żebrowe i kryształowe, którymi przykryto całe wnętrze, wszystkie przestrzenie kościoła. Współczesne wnętrze kościoła projektowali artyści plastycy Sławomir Oleszczuk i Wiktor Ostrzołek.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Proboszczowie

Bibliografia

Dekret dotyczący zmiany granic parafii Lipiny-Piaśniki, WD 1947, nr 5, s. 125; A. Czarnynonga, Kronika rzymskokatolickiej gminy parafialnej w Lipinach Śląskich 1872-1972; Rocznik Świętochłowicki t. 2, red. J. Myszora, Świętochłowice 2000; Lipiny 1802-2002. Zarys dziejów osady, gminy, dzielnicy, Katowice 2002; M. Piegza, Z dziejów kościoła i parafii św. Augustyna w Lipinach, Świętochłowice 2007; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, Tt 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 182.