Parafia św. Anny w Zabrzu

Parafia św. Anny w Zabrzu

Powstanie Zabrza jest związane z osadnictwem na tych terenach w drugiej połowie XIII wieku. Pierwsza wzmianka o osadzie została zamieszczona w Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis spisanej ok. 1290-1305 roku. Tam, w „Registrum Ujazdense” zostały spisane wsie należące do „prokuracji ujazdowskiej”. Nazwa miasta wzięła się z dwóch wyrazów: „za” oraz „debrze” i oznaczała okolicę „za dołem”, „za doliną”.

Parafia swój początek wzięła wraz z rozrostem parafii św. Andrzeja. Gdy liczba parafian zaczęła rosnąć rada parafialna skierowała prośbę do kurii wrocławskiej o wyrażenie opinii dotyczącej budowy nowego kościoła w Zabrzu. Ówczesny biskup wrocławski kard. Georg Kopp przychylnie odniósł się do prośby Rady Parafialnej. Na projektanta został wybrany Królewski Powiatowy Radca Budowlany Ervin Blau z Bytomia oraz Emil Stahl- architekt. W maju 1987 roku otrzymano zgodę na budowę.

Kamień węgielny pod budowę kościoła został poświęcony 6 września 1897. Fundusze na budowę były pozyskiwane ze zbiórek przeprowadzanych w dniu wypłaty w placówkach kopalnianych, a także z dużej hojności tamtejszej ludności. Otrzymano także dotacje od kurii wrocławskiej, funduszu Wolnych Kuksów. Jesienią 1899 roku kościół był gotowy w stanie surowym. W grudniu tego samego roku umocowano na wieży krzyż oraz w dzwonnicę wmontowano 4 dzwony o imionach Anna, Leon, Jerzy oraz Henryk, które w 1917 roku zostały przetopione na armaty. w 1900 roku ostatecznie wykończono wnętrze.

W kościele ustawiono 3 ołtarze: główny i dwa boczne, ławki, ambonę, chrzcielnicę i 4 konfesjonały. Kościół ma 58 metrów długości i 20 metrów szerokości przez środek bocznych ław, zaś wysokość od posadzki do szczytu kopuły wynosi 17 metrów. Kościół zbudowany jest na planie krzyża rzymskiego, ma 3 nawy pod jednym dachem, sklepienie zaś jest krzyżowo-żebrowe z emporami nad bocznymi nawami i poprzecznymi ramionami krzyża. Do jego wnętrza prowadzi 7 bram. Na chórze znajdują się 49-głosowe organy piszczałkowe opus 557 z 1900 roku, które zostały wykonane przez firmę „Schlag&Söhne” ze Świdnicy. Architektoniczna całość budowli wykazuje wpływy stylu romańskiego, połączonego z elementami stylu gotyckiego.

Konsekracji kościoła 9 października 1900 dokonał kard. Kopp. 1 sierpnia 1905 poświęcono cmentarza, zaś 11 grudnia, tego samego roku, erygowano parafię. Od początku parafia była dwujęzyczna. Msze św. i nabożeństwa odprawiano w języku polskim i niemieckim. Na pierwszego proboszcza nowo powstałej parafii ustanowiono ks. Jana Peschke. Jego pierwszą decyzją było wydzielenie terenu przyparafialnego pod budowę probostwa, domu parafialnego oraz klasztoru sióstr służebniczek. W tym klasztorze siostry prowadziły przychodnię oraz przedszkole dla dzieci.

Podczas I i II wojny światowej kościół i probostwo nie doznały większych szkód. Po wojnie kościół parafialny był kilkakrotnie malowany. W 1985 roku administrację parafii przejął ks. Józef Kusche. Za jego proboszczowania wykonano wiele gruntownych remontów. Do najbardziej znaczących należą: wymiana znacznej części posadzki, nawy oraz prezbiterium z nowym marmurowym ołtarzem, którego konsekrował bp Jan Wieczorek 6 grudnia 1998. Przeprowadzono także gruntowny remont dachu oraz zainstalowano oświecenie frontu kościoła. 17 listopada 2010 organy zostały wpisane do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego. Remont organów został wykonany w 2010 roku przez mgr inż. Henryka Hobera z Olesna.

Na terenie parafii znajdują się dwie kaplice: pw. Trójcy Świętej w domu parafialnym (ul. 3 Maja 18) oraz pw. Matki Bożej Bolesnej w Klinice Akademii Medycznej (ul. 3 Maja 13).

Bractwa i stowarzyszenia

Na terenie parafii działają grupy i stowarzyszenia:

• Ruch Światło-Życie
• Odnowa w Duchu Świętym; grupa „Misericordia”
• Chór parafialny
• Schola Dziecięca
• Śląska Szkoła Ikonograficzna
• Szafarze Nadzwyczajni Komunii Świętej
• Ministranci
• Grupa AA
• Grupa Szensztat
• Parafialny Zespół Charytatywny Caritas
• Ochronka św. Marcina
• Klub Inteligencji Katolickiej
• Dzieci Maryi
• Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

Proboszczowie

• ks. Jan Peschka (1904 – 1938)
• ks. Franciszek Pieruszka (1938 –1954) (1957 – 1986)
• ks. Józef Kusche ( administrator 1985, 1986-2012)
• ks. Grzegorz Skop ( 2012 – nadal)

Bibliografia

J. Kusche, 110 lat św. Anny w Zabrzu, Zabrze 2010.