Parafia św. Anny w Zabrzu

Zaistnienie Zabrza jest związane z powstawaniem osad na tych terenach w drugiej połowie XIII wieku. Pierwsza zmianka o Zabrzu znajduje się w Liber FundationisEpiscopatusVratislaviensis z 1305 r. tam w rozdziale „RegistrumUjazdense” wyliczone są osady wyliczone do „prokuracji ujazdowskiej”. Nazwa miasta wzięła się z dwóch wyrazów: „za” oraz „debrze” i oznaczała okolicę „za dołem”, „za doliną”.

Parafia swój początek wzięła wraz z rozrostem parafii św. Andrzeja. Gdy liczba parafian zaczęła rosnąć rada parafialna wykonała krok naprzód kierując prośbę do Kurii Wrocławskiej o wyrażenie opinii dotyczącej budowy nowego kościoła w Zabrzu. Ówczesny biskup wrocławski Kard. Georg von Kopp przychylnie odniósł się do prośby Rady Parafialnej. Na projektanta został wybrany Królewski Powiatowy Radca Budowlany ErvinBlau z Bytomia oraz Emil Stahl- architekt. W maju 1987 roku otrzymano zgodę na budowę.

Kamień węgielny pod budowę świątyni został poświęcony 6.09.1897 r. Fundusze na budowę były pozyskiwane ze zbiórek przeprowadzanych w dniu wypłaty w placówkach kopalnianych, a także z dużej hojności tamtejszej ludności. Pozyskano także dotacje od kurii wrocławskiej, funduszu kuksu. Jesienią 1899 roku kościół był gotowy w stanie surowym. W grudniu tego samego roku umocowano na wieży krzyż oraz w dzwonnicę wmontowano 4 dzwony o imionach: Anna, Leon, Jerzy oraz Henryk, które w 1917 roku zostały przetopione na armaty. Rok 1900 był czasem na ostateczne wykończenie wnętrza.

W kościele ustawiono 3 ołtarze: główny i dwa boczne, ławki, ambonę, chrzcielnicę i 4 konfesjonały. Kościół ma 58 metrów długości i 20 metrów szerokości przez środek bocznych ław, zaś wysokość od posadzki do szczytu kopuły wynosi 17 metrów. Kościół zbudowany jest na planie krzyża rzymskiego, ma 3 nawy pod jednym dachem, sklepienie zaś jest krzyżowo-żebrowe z emporami nad bocznymi nawami i poprzecznymi ramionami krzyża. Do jego wnętrza prowadzi 7 bram. Na chórze znajdują się 49-głosowe organy piszczałkowe opus 557 z 1900 roku, które zostały wykonane przez firmę „Schlag&Söhne” ze Świdnicy. Architektoniczna całość budowli wykazuje wpływy stylu romańskiego, połączonego z elementami stylu gotyckiego.

Konsekracja miała miejsce 9 października 1900 roku przez kardynała Grzegorza von Georg von Kopp. 1 Sierpnia 1905 miało miejsce poświęcenie parafialnego cmentarza, zaś 11 grudnia tego samego roku erygowano parafię.Od początku parafia była dwujęzyczna. Msze Święte i nabożeństwa odprawiano w języku polskim i niemieckim. Na pierwszego proboszcza nowo powstałej parafii ustanowiono ks. Jan Peschka. Jego pierwsza decyzją jako gospodarza było wydzielenie terenu przyparafialnego pod budowę probostwa, domu parafialnego oraz klasztoru Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej.W tym klasztorze siostry prowadziły przychodnię oraz przedszkole dla dzieci.

Podczas I i II wojny światowej kościół i probostwo nie doznały większych szkód. Po wojnie świątynia parafialna była kilkakrotnie malowana. Z końcem października parafię przejął ks. Józef Kusche. Za jego proboszczowania wykonano wiele gruntownych remontów. Do najbardziej znaczących należą: wymiana znacznej części posadzki, nawy oraz prezbiterium z nowym marmurowym ołtarzem, którego konsekrował bp Jan Wieczorek 6 grudnia 1998r. Przeprowadzono także gruntowny remont dachu oraz zainstalowano oświecenie frontu kościoła. 17 listopada 2010 roku organy zostały wpisane do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego. Remont organów został wykonany w 2010 roku przez pana mgr inż. Henryka Hobera z Olesna. Na terenie parafii znajdują się dwie kaplice: pw. Trójcy Świętej w domu parafialnym (ul. 3 Maja 18), oraz pw. Matki Bożej Bolesnej w Klinice Akademii Medycznej (ul. 3 Maja 13) Obecnym proboszczem parafii jest ks. Grzegorz Skop.

Bractwa i stowarzyszenia

Na terenie parafii działają takie grupy i stowarzyszenia:

• Domowy Kościół Ruchu Światło – Życie • Odnowa w Duchu Świętym; grupa „Misericordia” • Chór parafialny • ScholaDziecięca • Śląska Szkoła Ikonograficzna • Szafarze Nadzwyczajni Komunii Świętej • Ministranci • Grupa AA • Grupa Szensztat • Parafialny Zespół Charytatywny Caritas • Ochronka św. Marcina • Klub Inteligencji Katolickiej • Dzieci Maryi • Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

Proboszczowie

• Ks. Jan Peschka (1904 – 1938) • Ks. Franciszek Pieruszka (1938 –1954) (1957 – 1986) • Ks. Józef Kusche ( administrator 1985, 1986-2012) • Ks. Grzegorz Skop ( 2012 – nadal)

Bibliografia

J. Kusche „110 lat św.Anny w Zabrzu”, Zabrze 2010