Parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Grzawie

Z e-ncyklopedia
Grzawa1.jpg
Grzawa3.jpg
Grzawa4.jpg
Grzawa2.jpg

Grzawa to wieś położona w powiecie pszczyńskim, w gminie Miedźna. Parafia prawdopodobnie istniała tutaj już w XIII wieku. W latach 1590–1628 została przejęta przez protestantów. Po odzyskaniu kościoła przez katolików stał się on filią parafii w Miedźnej. Stan ten trwał do 1967 roku, kiedy to Grzawa uzyskała samodzielność duszpasterską. Ostatecznie parafię utworzono 12 listopada 2000.

Kościół parafialny to najstarszy obiekt tego typu na ziemi pszczyńskiej. Kiedyś sądzono, że kościół pochodzi z początków XVI wieku. W 2015 roku były tu prowadzone badania dendrochrononologiczne i wykazały, że został zbudowany między 1480 a 1500 rokiem. Jest to kościół orientowany, o konstrukcji zrębowej z podwaliną na drewnianych balach, tzw. „peckach”, co jest unikatowym rozwiązaniem w całym regionie. Wieża o konstrukcji słupowej i zwieńczona dachem namiotowym z hełmem barokowym została dobudowana w późniejszym czasie. Ściany wieży, tak jak dach i soboty, są pokryte gontem. Dach dwukalenicowy, siodłowy. Na nim znajduje się sześcioboczna wieża na sygnaturkę, z barokową latarnią pokrytą blachą. Dookoła kościoła znajdują się soboty wzmocnione słupami. Są one otwarte z wyjątkiem części pod wieżą. Z lewej strony prezbiterium znajduje się zakrystia.

Wnętrze kościoła składa się z nawy o podstawie zbliżonej do kwadratu i węższego prezbiterium. Chór został wsparty na czterech słupach. Znajdują się na nim barokowe organy z XVII wieku, nazywane pozytywem. Ten oryginalny instrument wciąż działa. Kościół posiada płaski strop z XIX-wieczną polichromią. Nad nawą przedstawia on scenę Wniebowzięcia Maryi oraz wizerunki Wielkich Doktorów Kościoła, nad prezbiterium zaś została ukazana postać Chrystusa. Na ścianach znajdują się polichromie przedstawiające wizerunki apostołów i świętych oraz adorację Jezusa (nad łukiem tęczowym). Pod chórem mieści się malowidło przedstawiające pelikana karmiącego swoją krwią pisklęta, narzędzia męki i Najświętsze Serce Jezusa. Wyposażenie kościoła stanowią XVII-wieczny, barokowy ołtarz główny z bramkami i obejściem oraz dwa ołtarze boczne. W głównym ołtarzu znajdują się rzeźby apostołów Piotra i Pawła, namalowana na blasze głowa Jana Chrzciciela, podnoszony obraz św. Jana Chrzciciela z XIX wieku, pod nim zaś wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. W zwieńczeniu mieści się obraz koronacji Matki Bożej pochodzący również z XIX wieku. Boczne ołtarze są także barokowe. W lewym znajdują się obrazy z wizerunkami Matki Bożej Częstochowskiej (oleodruk) oraz w szczycie św. Jadwigi. Prawy ołtarz posiada krzyż w miejscu centralnym i w zwieńczeniu obraz św. Floriana. Obok wejścia bocznego znajdują się rzeźby św. Antoniego i św. Franciszka.

Dookoła kościoła rozciąga się cmentarz. Jego ogrodzenie dzieli się na dwie części – wschodnią, młodszą z deskami rozpiętymi pomiędzy słupkami i starszą – z belkami połączonych na „jaskółczy ogon”. Całość jest kryta dwuspadowym daszkiem z gontów.

Obecnie parafia liczy 420 wiernych (stan na 2023 rok). Prężnie działa tutaj Żywy Różaniec. Oprócz niego część wiernych zaangażowanych jest w prace Towarzystwa Przyjaciół Seminarium, a chłopcy mogą udzielać się jako ministranci.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Proboszczowie

Bibliografia

Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 139; Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, pod red. I. Rejduch-Samkowej i J. Samka, Warszawa 1961; A. Spyra, Związane na jaskółczy ogon: drewniane kościółki na Ziemi Pszczyńskiej PTTK, Pszczyna 1989; tenże, Budownictwo drewniane na ziemi pszczyńskiej, Towarzystwo Miłośników Ziemi Pszczyńskiej, Pszczyna 1982; Szlakiem drewnianych kościołów Archidiecezji Katowickiej, pod red. M. Gontarz, ks. dr L. Makówki, Katowice; Gość Niedzielny, 3 września 2023, nr 35/1637, Archidiecezja katowicka, s. VI-VII

p • d • e
Organizacja Kościoła na Górnym Śląsku
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_Ścięcia_św._Jana_Chrzciciela_w_Grzawie&oldid=97747”