Osiewacz Jan

Osiewacz Jan (1891-1962), proboszcz w Ćwiklicach

Urodził się 10 czerwca 1891 w Ligocie Prudnickiej nad Białą na Śląsku Opolskim w rodzinie rolniczej Jana i Klary z d. Mazur. Od 1902 roku uczęszczał do gimnazjum w Prudniku, gdzie 23 lutego 1911 otrzymał świadectwo dojrzałości. Po maturze zapisał się na Wydział Teologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego. W konwikcie teologów należał do polskiej grupy narodowej studentów “Swoi”, wchodzącej w skład tajnej organizacji niepodległościowej “Zet” i był jej ostatnim, przed rozwiązaniem z chwilą wybuchu I wojny światowej, przewodniczącym.

13 czerwca 1915 we Wrocławiu przyjął święcenia kapłańskie. Swą pracę w duszpasterstwie rozpoczął w sierpniu 1915 roku na tak zwanych “piaskach brandenburskich” w parafii Nauen, ok. 30 km na zachód od Berlina. Jako wikary zajmował się pracą duszpasterską wśród sezonowych robotników polskich. W marcu 1917 roku został przeniesiony, do Spandau. Był szczególnie aktywny w środowisku młodzieżowym. W czasie przygotowań do plebiscytu na Górnym Śląsku, prowadził wśród swoich rodaków na obczyźnie ożywioną agitację w celu przekonania ich o słuszności głosowania za Polską. Jednocześnie, zdając sobie sprawę z przełomowego dla Górnego Śląska okresu, czynił starania u władz diecezji o przeniesienie go w rodzinne strony.

5 października 1921 otrzymał przydział na teren plebiscytowy do Sławikowa w powiecie raciborskim. W tamtejszej szkole ludowej uczył języka polskiego i był katechetą. Zmuszony do opuszczenia tej miejscowości, 20 marca 1922 przeniósł się do Kochłowic, gdzie był katechetą. Na początku kwietnia 1923 roku objął stanowisko katechety w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Pszczynie. Sporym nakładem kosztów przeprowadził gruntowną renowację zabytkowego kościółka drewnianego, pod wezwaniem świętej Jadwigi Śląskiej w parku pszczyńskim.

Po zdaniu egzaminu proboszczowskiego 17 - 18 listopada 1931, powierzono mu w marcu 1932 roku administrację parafii św. Jakuba Starszego Apostoła w Lubszy w powiecie lublinieckim. Dekretem biskupa 30 czerwca 1935 został proboszczem parafii pw. św. Marcina w Ćwiklicach. Zaraz po przybyciu rozpoczął renowację ćwiklickiego drewnianego kościoła, odkrywając w nim bezcenny gotycki tryptyk z XV wieku. Troszczył się o pogłębienie świadomości liturgicznej parafian. W ciągu swego duszpasterzowania w Ćwiklicach, stworzył tam najbardziej rozśpiewaną parafię w diecezji katowickiej. Organizował procesje Bożego Ciała, które były okazją do pokazania piękna pszczyńskiego stroju ludowego.

7 listopada 1938 mianowano go wicedziekanem dekanatu pszczyńskiego. 3 maja 1940 został aresztowany przez gestapo i osadzony w Dachau. Od 26 czerwca 1940 przebywał w obozie w Mauthausen - Gusen. Zwolniony został 20 listopada 1940, otrzymał jednak zakaz przebywania w parafii ćwiklickiej. Zatrzymał się w Radzionkowie, a później w Połomi. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Ćwiklic. Pełnił funkcję dziekana dekanatu pszczyńskiego i egzaminatora prosynodanalnego w Kurii Diecezjalnej w Katowicach. 1 kwietnia 1958 zwolniono go z urzędu dziekańskiego, mianując go dziekanem honorowym. Zmarł 24 marca 1962. Pogrzeb odbył się w Ćwiklicach 27 marca 1962.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Jana Osiewacza; RAA 1925, nr 25, s. 140; J. Bańka, Nekrolog, GN 1962 nr 24, s. 189-190; Nekrolog, WD 1962, nr 5, s. 100-103; J. Bańka, Śp. Ks. Jan Osiewacz, dziek. i prob. w Ćwiklicach (1891-1962); Grajewski, Wygnanie, s. 107, 183, 221; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 191; Martyrologium, s. 198; L. Musioł, Wspominam księdza Jana Osiewacza Proboszcza Ćwiklickiego (1891-1962), GN 1962, nr 18, s. 140; Myszor, Historia diecezji, s. 198 i nn; P. Porwoł, J. Osiewacz Jan (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 307-308; Represje wobec duchowieństwa, s. 18, 20, 74-75, 130, 189, 237, 260; A. Steuer, Osiewacz Jan (hasło), [w:] Słownik biograficzny ziemi pszczyńskiej, s. 207; WD 1929, nr 6, s. 51; 1929, nr 7, s. 65; ks. Artur Wyrobek, Parafia p.w. św. Marcina w Ćwiklicach w latach 1922-1945, Pszczyna 2012.